گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
کاوشگر فضایی کاسینی (Cassini probe) در چند روز آینده به پایان ماموریت خود می‌رسد و این اتفاق به احتمال قوی، با استفاده از تلسکوپ‌های زمین قابل رویت است.
در صبح روز جمعه این هفته (به وقت ساحل شرقی آمریکا) کاوشگر کاسینی سازمان فضایی ناسا (NASA) به ماموریت بیست ساله خود پایان می‌دهد و با فرورفتن در اتمسفر سیاره زحل، برای مدت زمانی کوتاه تبدیل به گلوله‌ای آتشین با چاشنی پلوتونیوم می‌شود.
این ربات که با سوخت هسته‌ای کار می‌کند، در سال 1376 به منظور مطالعه دقیق‌تر زحل و قمرهای مرموز آن به سمت این سیاره پرتاب شد و پس از مسافرتی هفت ساله، به ششمین سیاره منظومه شمسی رسید. فضاپیمای کاسینی به محض رسیدن به مقصد خود یک کاوشگر جانبی را بر روی یکی از قمرهای زحل فرود آورد و پس از آن شروع به چرخش به دور این غول گازی و حلقه‌های شگفت انگیزش کرد؛ از آن زمان تاکنون هم دانشمندان مشغول دریافت اطلاعات با ارزش ارسالی از کاوشگر فضایی کاسینی بوده‌اند.
تصویری منحصر به فرد از زحل و قمرهایش که در تاریخ 28 تیر 1392 توسط کاوشگر کاسینی ثبت شد.
با وجود اینکه محققان ناسا هیچ علاقه‌ای به تمام شدن ماموریت این ربات هوشمند و قطع شدن جریان اطلاعات با ارزش آن ندارند، پروژه 3.26 میلیارد دلاری کاوشگر فضایی کاسینی به دلیل تمام شدن سوخت هسته‌ای تعبیه‌شده و از بین رفتن امکان کنترل مسیر حرکت آن به صورت صد درصدی، در حال نزدیک شدن به پایان خود است.
اهمیت تعیین دقیق مسیر فضاپیمای کاسینی به این خاطر است که در صورت خارج شدن آن از کنترل، احتمال برخورد با قمرهای تایتان (Titan) و یا انسلادوس (Enceladus) و آلوده کردن آن‌ها به باکتری‌های زمینی وجود دارد؛ این دو قمر بر روی خود تعدادی اقیانوس مخفی دارند و احتمال حیات پذیری و حتی وجود زندگی فرازمینی بر روی آن‌ها بسیار بالاست.
تصویر خیالی از آخرین لحظات ماموریت فضاپیمای کاسینی
فرآیند پایان دادن به ماموریت کاوشگر فضایی کاسینی هم برخلاف روش مرسوم رها کردن در فضا، شامل 22 چرخش بی‌مانند به دور زحل و فروبردن تدریجی این فضاپیما در جو سیاره در فرآیندی که ماه‌ها به طول می‌انجامد، خواهد بود؛ این مراحل با نام «پایان بزرگ» (Grand Finale) هم شناخته می‌شوند.
اما در حالی که ناسا خود را برای نابود کردن یکی از معروف‌ترین کاوشگرانش آماده می‌کند، در ذهن بسیاری از علاقه‌مندان این سوال به وجود آمده است که آیا مرگ کاسینی از فاصله 1.5 میلیارد کیلومتری و به وسیله تجهیزات موجود بر روی زمین، قابل رویت است؟!
لیندا اسپیلکر (Linda Spilker)، یکی از محققان پروژه کاوشگر فضایی کاسینی در آزمایشگاه پیش‌رانش جت (JPL) ناسا، در جواب به این سوال گفت که دیدن سقوط کاسینی در زحل کار بسیار مشکلی است، اما او و تیمش امیدوارند که پایان بزرگ این ربات توسط دوربین‌های زمینی به ثبت برسد.
انیمیشنی خیالی از پایان ماموریت کاوشگر کاسینی در 24 شهریور ماه
چرا دیدن مرگ کاوشگر فضایی کاسینی مشکل است؟
با وجود اینکه فضاپیمای کاسینی قبل از نابودی با سرعت باورنکردنی 122 هزار کیلومتر بر ساعت به سمت زحل حرکت خواهد کرد، دیدن شعله‌های آتش ناشی از اصطکاک آن با اتمسفر این سیاره کار مشکلی است. روشن‌ترین نور ناشی از این شعله‌ها به صورت ماورا بنفش (UV) خواهد بود و از آنجایی که لایه ازون زمین مقادیر زیادی از این نور را به خود جذب می‌کند، رویت نور UV برای کسی که در محافظت لایه ازون قرار دارد، تقریبا غیرممکن است.
چالش دیگر پیش روی دو سازمان هدایتگر کاسینی، یعنی ناسا و آژانس فضایی اروپا (ESA) زمان‌بندی نامناسب این اتفاق است؛ در آخرین لحظات سوختن این کاوشگر (حدودا ساعت 5 صبح به وقت ساحل شرقی آمریکا)، تلسکوپ‌های ناسا به واسطه‌ی گرگ و میش بودن هوا امکان دیدن نور شعله‌های ایجادشده را نخواهند داشت؛ از طرف این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تلسکوپ‌های قاره اروپا در روشنایی روز قرار دارند.
تصویر تلسکوپ هابل از برخورد دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹ با سیاره مشتری
تا پیش از این بسیاری از اتفاقات مشابه، بر حسب اتفاق، در زمان مناسبی رخ می‌دادند؛ مانند برخورد دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹ (Comet Shoemaker–Levy 9) با سیاره مشتری در سال 1373 که در زمانی رخ داد که قدرتمندترین تلسکوپ‌ها در بهترین وضعیت ممکن برای تصویربرداری بودند و چالش‌هایی مانند روشنایی نور روز هم مشکلی برای آن‌ها ایجاد نکرده بود. همچنین، کاوشگر فضایی کاسینی به مراتب از دنباله‌دار شومیکر کوچک‌تر است و بر اساس برآوردهای انجام‌شده، برخورد آن با بخشی از زحل که با نور خورشید روشن شده، اتفاق خواهد افتاد.
با این تفاسیر، محققین ماموریت کاسینی به فکر استفاده از تلسکوپ فضایی هابل برای ثبت لحظه مرگ کاوشگر خود افتادند، اما جدیدترین اطلاعات ارسالی فضاپیمای کاسینی نشان می‌دهد که اتمسفر خارجی زحل از آنچه که دانشمندان انتظار داشتند، گسترده‌تر است و به دلیل این گستردگی، در چرخش‌های نهایی کاسینی این ربات با بخشی از اتمسفر سیاره برخورد کرده و زمان سقوط نهایی آن مقداری به تعویق افتاده است.
بخشی از مدارگردی ماموریت فضاپیمای کاسینی
بر طبق اظهارات اسپیلکر تعیین زمان دقیق سوختن کاوشگر فضایی کاسینی تا روزهای آخر ماموریت، غیرممکن بوده است و با توجه به تاخیر به وجود آمده، دانشمندان پس از بررسی‌های نهایی اعلام کرده‌اند که مرگ این فضاپیما در زمانی رخ می‌دهد که تلسکوپ هابل در حال پرواز بر فراز ناهنجاری آتلانتیک شمالی (South Atlantic anomaly) است؛ در این منطقه از زمین، لایه ازون قابلیت محافظت از سیاره را همانند سایر مناطق نداشته و میزان تشعشعات و جریان‌های الکتریکی خورشید در آن به میزان قابل‌توجهی زیاد و خطرآفرین است.
تلسکوپ هابل به وسایل لازم برای ثبت لحظه سوختن کاوشگر فضایی کاسینی مجهز است، اما از آنجایی که این تلسکوپ در هنگام مرگ کاسینی از بخش خطرناکی از زمین عبور می‌کند، وسایل حساس و گران‌قیمت آن باید برای در امان ماندن از ولتاژهای بالای موجود در ناهنجاری آتلانتیک شمالی خاموش شوند؛ لازم به ذکر است که محافظت از تجهیزات پیشرفته هابل از ثبت آخرین تصاویر مربوط به ماموریت کاوشگر زحل بسیار مهم‌تر است.
تنها امید باقی‌مانده، تلسکوپ‌های نیمکره جنوبی هستند!
با تمام این تفاسیر، اسپیلکر معتقد است که هنوز تمام امیدها برای دیدن کاسینی، برای آخرین بار، از دست نرفته‌اند؛ او ادعا کرد که به احتمال قوی تلسکوپ‌های زمینی موجود در نیمکره جنوبی، یعنی تجهیزات ستاره شناسی استرالیا و یا تایوان، به اندازه کافی حساس بوده و در لحظه مرگ کاوشگر فضایی کاسینی در موقعیت زمانی و مکانی مناسبی قرار دارند.
رصدخانه سایدینگ اسپرینگ (Siding Spring Observatory) در استرالیا
همچنین، اسپیلکر در مورد وجود حجم زیادی از ستاره شناسان غیردولتی و شیفتگان علوم فضایی که مجهز به تلسکوپ‌های پیشرفته و جدیدترین تکنیک‌های ستاره شناسی هستند، ابراز امیدواری کرد. او ادعا کرد که این دانشمندان آماتور تاکنون موفق به ثبت تصاویر منحصر به فردی از سیاره زحل شده‌اند و با وجود کم بودن احتمال ثبت لحظه مرگ کاوشگر فضایی کاسینی، نمی‌توان به طور کامل از توانایی‌های این گروه از فضادوستان قطع امید کرد.