سیگنال های رادیویی فضایی که با نام انفجارهای سریع رادیویی (FRB) هم شناخته میشوند، یکی از پدیدههای مرموز و جدید ستاره شناسی بوده که به تازگی اطلاعات شگفتانگیزی در مورد آنها آشکار شده است.
انفجارهای سریع رادیویی (Fast Radio Bursts) که به اختصار، FRB نام گرفتهاند، سیگنالهایی بسیار قدرتمند و در عین حال مرموزند که به صورت مرتب در گوشه گوشه آسمان قابل دریابی هستند؛ این سیگنال های رادیویی فضایی در عرض چند لحظه ناپدید میشوند و عجیبترین مورد آنها که تاکنون گزارش شده، FRB 121102 است.
با این حال، تیمی بین المللی از متخصصان ستاره شناسی با بررسیهای بیشتر متوجه شدهاند که این مورد از FRB بیشتر از آنچه که تصور میشود عجیب است و چرخیدن این سیگنالها که توسط دستگاههای پیشرفته ردیابی شده، از دخالت پلاسمای شدیدا مغناطیسیشده در امواج سیگنالها، خبر میدهد.
سیگنال های رادیویی فضایی FRB پدیدهای نسبتا جدید به حساب میآید و اولین مورد گزارششده آن به سال 2007 برمیگردد؛ در آن سال دانشمندان با بررسی دقیقتر دادههای آرشیوشده از تجهیزات در دسترس متوجه ناهماهنگیهای به وجود آمده توسط این سیگنالهای شدند و تا سال 2015 هیچ پژوهشگری به صورت زنده و در لحظه، شاهد ردیابی یک FRB نبود.
این سیگنالها معمولا به میزان چند میلیثانیه طول دارند، اما FRB 121102 برخلاف پدیدههای مشابه به تعداد بیشتری و در طول سالهای تکرار شده است و در ماه آگوست گذشته برای چند ساعت، چند ده پالس از این سیگنالها دریافت شد.
جزئیات کشف دانشمندان در مورد سیگنال های رادیویی فضایی
با وجود اینکه هنوز منشا سیگنال های رادویی فضایی به عنوان یکی از ابهامات علم ستاره شناسی شناخته میشود، تکرار پالسهای 121102 به دانشمندان کمک کرد تا محل ارسال این سیگنالها که یک کهکشان کوتوله در فاصله 3 میلیارد سال نوری از زمین است را پیدا کنند.
محققان با آنالیز دادههای جمعآوری شده از رصدخانه آرسیبو (Arecibo Observatory) در پورتوریکو و رادیوتلسکوپ گرینبنک (Green Bank Telescope) در آمریکا متوجه شدند که پالسهای FRB 121102 در عین حال که شدیدا قطبی هستند، به واسطه پدیدهای به نام چرخش فارادی، به میزان زیادی دچار پیچش میشوند.
این پدیده فیزیکی توسط میدانهای مغناطیسی قوی به وجود میآید و در مورد سیگنالهای عجیب ردیابی شده هم اینطور به نظر میرسد که پیچش گزارششده به واسطه میدان ناشی از پلاسمای فشرده است.
در یکی از نظریههای مطرحشده برای توضیح دقیق پیچش رخداده، ستاره شناسان اعلام کردند که به احتمال قوی منشا این سیگنال های رادیویی فضایی فاصله بسیار کمی با یک سیاهچاله عظیم در داخل یک سحابی دارد و یا در میان بقایای یک ابرنواختر قرار گرفته است. انتظار میرود که یافتههای جدید تیم پژوهشگران کمک زیادی به پیدا کردن منشا این پالسهای مرموز بکند.
جیمز کوردز (James Cordes)، یکی از نویسندگان مقاله چاپشده میگوید که با تخمین میزان چگالی گازها و میدان مغناطیسی اطراف منبع سیگنالها میتوان نتیجه گرفت که این منبع احتمالا به یک ستاره نوترونی با گرانش قوی وابسته است.
نتایج بررسیهای تیم کوردز در ژورنال “Nature” به چاپ رسیده است.