نگاهی به سیر تکامل گوشی های دوربین محور

در این مطلب نگاهی بر گوشی های دوربین محور در طول تاریخ صنعت موبایل تا امروز خواهیم انداخت. دوربین های موبایل طی 20 سال اخیر دستخوش تغییرات زیادی قرار گرفته‌اند که اغلب مدیون معرفی چند گوشی موبایل خاص بوده است.

یکی از آموزه‌های نمایشگاه MWC 2018 برای ما این بود که هنوز جای نمایش نوآوری‌های زیادی در دوربین‌های موبایل وجود دارد. به عنوان نمونه می‌توان به دوربین‌های گلکسی اس 9 و گلکسی اس 9 پلاس سامسونگ اشاره کرد که تغییرات بسیار مهمی در آن‌ها رخ داده است.

گوشی های دوربین محور تاریخ

سال‌ها قبل، در گوشی نوکیا N86 نیز قابلیت گشودگی دریچه دیافراگم متغیر را دیده بودیم، اما این ویژگی همچون نمونه آن در پرچمداران جدید سری S سامسونگ پیشرفته نبود. به عنوان نمونه، تنها سه حالت مختلف برای جابه‌جا شدن بین آن‌ها وجود داشت و از طرفی خبری از گشودگی دریچه دیافراگم فوق‌العاده f/1.5 نبود. به لطف آن، اکنون گلکسی اس 9 و برادر بزرگتر آن می‌توانند در تاریک‌ترین شرایط نیز تصاویر قابل قبولی ثبت کنند.

سونی اکسپریا ایکس زد 2 یکی دیگر از گوشی های دوربین محور این نمایشگاه بود، با این تفاوت که برخلاف پرچمدار سامسونگ، به جای عکاسی در بخش فیلم برداری تخصص دارد. امکان فیلم برداری سوپر اسلوموشون در گلکسی اس 9 و گلکسی اس 9 پلاس نیز تعبیه شده است، اما این کار تنها به رزولوشن اچ‌دی محدود خواهد بود. این در حالی است که اکسپریا ایکس زد 2 می‌توان در رزولوشن فول اچ‌دی به ضبط ویدیوهای سوپر اسلوموشن پرداخت. توانایی فیلم برداری 4K HDR قابلیت منحصربه‌فرد دیگر آن است.

در گذشته نیز گوشی های دوربین محور متعددی معرفی شده‌اند. زمانی را در نظر بگیرید که گوشی های موبایل با عنوان تلفن همراه خطاب می‌شدند، به این معنی که به جز برقراری و دریافت تماس (و شاید ارسال پیامک)، کاربرد دیگری برایشان وجود نداشت. سپس رفته رفته شاهد افزوده شدن دوربین به ‌آن‌ها بودیم. در ادامه گوشی های دوربین محور تاریخ را بر اساس ترتیب زمان عرضه آن‌ها معرفی خواهیم کرد.

سونی اریکسون تی 68 آی

زمان عرضه: مارس 2002

در ابتدای قرن بیست و یکم، استفاده از گوشی های موبایل به خاطر کاهش قیمت آن‌ها گسترش پیدا کرد. در آن زمان تنها تلفن‌های همراه وجود داشتند که خبری از دوربین و سایر قابلیت‌های جانبی درونشان نبود. اما این موضوع با معرفی سونی اریکسون تی 68 آی (Sony Ericsson t68i) در سومین ماه سال 2002 تغییر یافت. این گوشی در چندین زمینه جزو اولین‌ها به شمار می‌آمد.

با این حال، وجود قابلیت اتصال دوربین به آن همچون یک ماژول، اصلی‌ترین ویژگی سونی اریکسون تی 68 آی محسوب می‌شد، به طوری که آن را در زمره گوشی های دوربین محور تاریخ می‌شناسند. در آن دوره تعداد گوشی های دارای توانایی ثبت عکس انگشت شمار بود.

نوکیا 7650

زمان عرضه: ژوئن 2002

حمل کردن دستگاهی جداگانه در جیب خود به منظور ثبت عکس بعد از اتصال آن به گوشی، ایده جالبی به شمار نمی‌آمد. به همین دلیل گوشی‌سازان رفته رفته به فکر قرار دادن دوربین درون بدنه محصولات خود افتادند. نوکیا 7650 (Nokia 7650) یکی از گوشی های دوربین محور تاریخ بوده و دوربینش برخلاف سونی اریکسون تی 68 آی درون بدنه دستگاه قرار داشت.

ویژگی منحصربه‌فرد دیگر نوکیا 7650، قدرت گرفتن از سیستم عامل اختصاصی نوکیا در آن زمان یعنی سیمبین برای نخستین مرتبه بود. نوکیا 7650 تنها چند ماه بعد از محصول سونی اریکسون معرفی شد و توانست پنجره‌ای جدید رو به سوی دوربین‌های موبایل باز کند.

سانیو اس سی پی 5300

زمان عرضه: دسامبر 2002

در بازار ایالات متحده آمریکا، یکی از نخستین گوشی های دوربین محور که مجددا سنسور آن درون خود بدنه دستگاه قرار داشت، سانیو اس سی پی 5300 (Sanyo SCP-5300) به شمار می‌آمد. برخلاف سایر گوشی های دوربین محور آن زمان، رزولوشن دوربین 0.3 مگاپیکسلی سانیو اس سی پی 5300، آن را تبدیل به محصولی منحصربه‌فرد می‌کرد.

این گوشی تاشو قادر بود تصاویری با رزولوشن 640 در 480 پیکسل ثبت کند و این شروعی برای ورود گوشی های موبایل دارای دوربین VGA بود! سانیو اس سی پی 5300 حتی در زمان خود نیز یک گوشی سنگین و بزرگ به شمار می‌آمد. دلیل آن، وجود سخت افزارهای اضافی در گوشی همچون دوربین بود.

نوکیا ان 90

زمان عرضه: آوریل 2005

سپس عصر پرچمداران سری N نوکیا رسید. در آن زمان آرزوی هر کاربری داشتن یکی از گوشی های سری N این شرکت بود که یکی از دلایل آن، مجهز شدن این محصولات به دوربین‌هایی فوق‌العاده به شمار می‌آمد. در واقع تمامی مدل‌های سری N جزو گوشی های دوربین محور محسوب می‌شدند.

در سال 2005 و با معرفی نوکیا ان 90 (Nokia N90)، نوآوری دیگری در زمینه دوربین‌های موبایل عرضه شد. داشتن یک ساختار تاشوی عجیب و بسیار انعطاف‌پذیر، ویژگی دیگری بود که از نوکیا ان 90 یک گوشی جذاب می‌ساخت. بعد از چرخاندن نمایشگر، به خاطر محل قرارگیری خاص دوربین، به نظر می‌رسید کاربر واقعا یک دوربین فیلم برداری حرفه‌ای کوچک را در دست گرفته است.

اپتیک دوربین 2 مگاپیکسلی آن برای نخستین مرتبه توسط شرکت زایس ساخته شده بود. بعد از آن، وجود اپتیک‌های کارل زایس، تبدیل به اصلی‌ترین ویژگی سایر محصولات سری N شد. وجود فلاش LED و توانایی ضبط فیلم و صدا، از نوکیا ان 90 یک گوشی دوربین محور تمام عیار ساخته بودند.

نوکیا ان 95

زمان عرضه: مارس 2007

پرچمداری نوکیا بر بازار موبایل بعد از معرفی گوشی نوکیا ان 95 (Nokia N95) تثبیت شد. در بین گوشی های دوربین محور تا آن زمان، نوکیا ان 95 به خاطر مجهز شدن به اپتیک کارل زایس و داشتن رزولوشن 5 مگاپیکسل، محصولی اعجاب‌آور تلقی می‌شد و در نوع خود اولین بود.

اگرچه سخت افزار نوکیا ان 95 در مقایسه با سایر پرچمداران نوکیا در همان زمان تفاوت چندانی نداشت، اما برای نخستین مرتبه نشان داد یکی دوربین موبایل قادر است با دوربین‌های عکاسی، یعنی گجت‌هایی که به صورت اختصاصی برای عکاسی ساخته شده‌اند، رقابت کند. در نرم افزار دوربین، دست کاربر برای اعمال برخی تغییرات همچون وایت بالانس، حالت محیط و میزان نوردهی باز گذاشته شده بود و امکان عکاسی پشت سر هم نیز وجود داشت!

سامسونگ پیکسون

زمان عرضه: سپتامبر 2008

اگرچه گوشی های سامسونگ امروز جزو برترین‌ها در زمینه دوربین‌های موبایل به شمار می‌آیند، اما این شرکت در اوایل قرن 21 سخت در تلاش بود تا خود را در زمره شرکت‌های تولیدکننده گوشی های دوربین محور جای بدهد. این تلاش سرانجام نتیجه داد و به ساخت سامسونگ پیکسون (Samsung Pixon) ختم شد. اگرچه پیشتر نیز محصولاتی مجهز به دوربین توسط سامسونگ معرفی شده بودند، اما هیچ کدام جزو گوشی های دوربین محور به شمار نمی‌آمدند.

شکل ظاهری گوشی آن را تبدیل به محصولی بسیار جذاب برای طرفداران عکاسی کرده بود. سامسونگ پیکسون، جزو اولین گوشی هایی بود که به یک دوربین موبایل 8 مگاپیکسلی مجهز می‌شد. کیفیت تصاویر ثبت شده توسط آن با در نظر گرفتن کیفیت دوربین‌های موبایل در آن زمان واقعا قابل قبول بودند. یک فلاش LED توانمند نیز برای دوربین در نظر گرفته شده بود.

سامسونگ پیکسون 12

زمان عرضه: ژوئن 2009

سامسونگ بعد از معرفی پیکسون، قدم‌های محکم‌تری برای باقی ماندن در زمره شرکت‌های سازنده گوشی های دوربین محور برداشت، به طوری که یک سال بعد، مدل جدید آن با نام سامسونگ پیکسون 12 (Samsung Pixon12) را معرفی کرد. این نخستین دوربین موبایل دارای رزولوشن 12 مگاپیکسل بود که از یک سنسور دارای گشودگی دریچه دیافراگم f/2.6 بهره می‌برد.

اگرچه سامسونگ پیکسون 12 در مقایسه با بسیاری از گوشی های موبایل زمان خود ضخیم محسوب می‌شد، اما همچنان در مقایسه با دوربین‌های عکاسی اختصاصی ضخامت کمتری داشت. وجود فلاش‌های LED قدرتمند، از آن رقیبی قدرت برای دوربین‌های عکاسی کامپکت ساخته بود.

اپل آیفون 4

زمان عرضه: ژوئن 2010

نخستین گوشی آیفون، بدون شک محصولی انقلابی در دنیای گوشی های موبایل بود، اما در زمان خود، در بخش دوربین حرف زیادی برای گفتن نداشت. در سال 2010 و بعد از معرفی آیفون 4، شرایط به نفع اپل تغییر کرد، چرا که کاربران آیفون جدید را به عنوان یکی از گوشی های دوربین محور می‌شناختند.

سنسور دارای گشودگی دریچه دیافراگم f/2.8 آن قادر به ثبت تصاویری 5 مگاپیکسلی بود و به کاربران اجازه می‌داد به راحت‌ترین شکل ممکن، عکس‌هایی باکیفیت و دارای جزییات کافی ثبت کنند. کیفیت بالا، یکی از اصلی‌ترین دلایل قرار گرفتن آن در بین گوشی های دوربین محور بود. مجهز شدن آیفون 4 به یک دوربین سلفی VGA سبب شد رفته رفته وارد عصر برقراری مکالمه‌های ویدیوی با استفاده از گوشی های موبایل شویم.

اچ تی سی اوو 3 دی / ال جی ثریل 4 جی

زمان عرضه: تابستان 2011

این دو گوشی آغازگر عصری شدند که هنوز نوآوری در آن ادامه داشته و به عنوان اصلی‌ترین تکنیک طراحی دوربین موبایل به شمار می‌آید. هر دو گوشی اچ تی سی اوو 3 دی (HTC EVO 3D) و ال جی ثریل 4 جی (LG Thrill 4G)، در سال 2011 وارد بازارهای آمریکا شده به لطف داشتن دوربین دوگانه، امکان ثبت عکس و ضبط ویدیو به صورت سه بعدی را در اختیار کاربران قرار دادند!

اگرچه بسیاری از کاربران این قابلیت را به عنوان یک نوآوری فوق‌العاده می‌دیدند، اما انطباق‌پذیری با سبک جدید عکاسی با دوربین‌های موبایل، کمی برایشان دشوار بود.

نوکیا 808 پیور ویو

زمان عرضه: می 2012

درست در زمانی که گوشی های موبایل رفته رفته به دوربین‌های دارای رزولوشن دو رقمی مجهز می‌شدند، نوکیا 808 پیور ویو (Nokia 808 PureView) پا به عرصه گذاشت و با سنسور 1/1.2 اینچی دارای گشودگی دریچه دیافراگمی f/2.4 و رزولوشن 41 مگاپیکسل، همه را انگشت به دهان نگه داشت! وجود اپتیک‌ شرکت زایس، به جذابیت این محصول برای طرفداران گوشی های دوربین محور می‌افزود.

تکنولوژی به کار رفته در نوکیا 8.8 پیور ویو سبب می‌شد توانایی آن برای عکاسی در زمان عدم وجود نور کافی و همچنین بزرگنمایی به میزان فوق‌العاده‌ای افزایش پیدا کند. در زمانی که رزولوشن اغلب دوربین‌های موبایل تک رقمی بود، وجود یک گوشی با دوربین 41 مگاپیکسلی خارق‌العاده محسوب می‌شد. حتی در حال نیز اغلب گوشی های هوشمند، به دوربین‌های دارای رزولوشن کمتر از 20 مگاپیکسل مجهز می‌شوند.

نوکیا لومیا 1020

زمان عرضه: جولای 2013

بعد از محصولات سری N، نوبت به مدل‌های سری لومیا نوکیا رسید تا به عنوان گوشی های دوربین محور وارد بازار موبایل شوند. نوکیا لومیا 1020 (Nokia Lumia 1020) یک گوشی ویندوز فونی محسوب می‌شد که به سنسور 1/1.5 اینچی دارای گشودگی دریچه دیافراگم f/2.2 و مجددا رزولوشن 41 مگاپیکسل مجهز شده بود. وجود اپتیک زایس، فلاش زنون و همچنین تثبیت‌کنندگی نوری تصویر (OIS)، از لومیا 1020 یک دوریین خارق‌العاده ساخته بود!

یکی از مزایای آن در مقایسه با نوکیا 808 پیور ویو، وجود قابلیت‌های بیشتر  به منظور کنترل دستی گزینه‌ها در اپلیکیشن دوربین محسوب می‌شد. از طرفی دیگر، لومیا 1020 ظاهر جذاب‌تر و دارای ضخامت کمتری در مقایسه با 808 پیور ویو داشت. سیستم عامل ویندوز فون همچنان در برابر اندروید و آی او اس حرف زیادی برای گفتن نداشت، اما در مقایسه با سیمبین به کار رفته در 808 پیور ویو عملکرد بهتری داشت.

سامسونگ گلکسی اس 4 زوم

زمان عرضه: جولای 2013

سامسونگ از سال 2013 و با معرفی گلکسی اس 4 زوم، خود را در زمره اصلی‌ترین شرکت‌های سازنده گوشی های هوشمند دوربین محور قرار داد. این در واقع یکی از مدل‌های پرچمدار سری S شرکت در سال 2013 بود که بر روی دوربین تمرکز داشت.

به تعبیر صحیح، گلکسی اس 4 زوم یک دوربین عکاسی کامپکت با توانایی‌های گوشی های هوشمند اندرویدی بود، چرا که یک سنسور 1/2.3 اینچی CMOS دارای رزولوشن 16 مگاپیکسل و توانایی بزرگنمایی اپتیکال تا 10 برابر را درون خود حمل می‌کرد! امروز گوشی های هوشمند مجهز به دوربین دوگانه دارای سنسور ثانیه از جنس تله فوتو، تنها تا 2.5 برابر قادر به بزرگنمایی هستند که نشان‌دهنده قدرت بی‌نظیر گلکسی اس 4 زوم است.

اچ تی سی وان ام 8

زمان عرضه: مارس 2014

تا قبل از سال 2016، استفاده از دوربین دوگانه متداول نبود، به همین دلیل اچ تی سی وان ام 8 مجهز به این نوع دوربین، جزو یکی از گوشی های دوربین محور تاریخ محسوب می‌شود. اچ تی سی قبل از معرفی این گوشی و همراه با رونمایی ام 7، تکنولوژی UltraPixel را عرضه کرده بود، اما ویژگی اصلی ام 8، وجود یک دوربین ثانویه در کنار دوربین 4 مگاپیکسلی اصلی به شمار می‌آمد.

اندازه‌گیری عمق میدان وظیفه اصلی سنسور ثانویه بود که به کاربران اجازه می‌داد قسمت‌های اصلی دلخواه به منظور قرار گرفتن در فوکوس را مشخص کنند. به سایر قسمت‌های خارج از فوکوس افکت بوکه اعمال می‌شد. این دقیقا همان چیزی است که امروز تحت عنوان عکاسی پرتره با استفاده از دوربین‌های موبایل می‌شناسیم.

اچ تی سی دیزایر آی

زمان عرضه: نوامبر 2014

حوالی سال 2013 و 2014 بود که عکاسی سلفی روی بورس افتاد، به همین دلیل گوشی‌سازان به فکر افزایش رزولوشن و بهبود کیفیت دوربین‌های جلویی محصولات خود افتادند. در این زمان منظور از گوشی های دوربین محور ، محصولاتی بود که دوربین سلفی بهتری داشتند.

در سال 2014 کمتر محصولی همچون اچ تی سی دیزایر آی می‌توانست نگاه طرفداران سلفی را به خود جلب کند. البته این به معنی عدم تمرکز سازنده بر روی دوربین اصلی این مدل نیست. وجود سنسور 13 مگاپیکسلی دارای گشودگی دریچه دیافراگم f/2.2 به همراه فلاش LED دوگانه در جلوی دستگاه، اچ تی سی دیزایر آی را تبدیل به یک گوشی سلفی تمام عیار کرده بود.

پاناسونیک لومیکس دی ام سی – سی ام 1

زمان عرضه: دسامبر 2014

برخلاف نوکیا به منظور ارائه بیشترین رزولوشن ممکن در گوشی های دوربین محور خود، راهکار پاناسونیک افزایش اندازه سنسورها در دوربین‌های موبایل محصولاتش بود. سنسور 20 مگاپیکسلی دارای اندازه 1 اینچ پاناسونیک لومیکس دی ام سی – سی ام 1 (Panasonic Lumix DMC-CM1) نیز با همین هدف توسعه پیدا کرد. وجود لنزهای لایکا، ویژگی منحصربه‌فرد دیگر این گوشی محسوب می‌شد.

تا امروز، رکورد مجهز شدن به بزرگترین سنسور دوربین موبایل در چنگ همین گوشی پاناسونیک قرار دارد! مزیت آن، دریافت نور بیشتر از محیط است که به بهبود کیفیت عکس‌ها در زمان عکاسی حین نبود نور کافی منجر می‌شود.

ال جی وی 10

زمان عرضه: اکتبر 2015

ال جی در سال 2015، سری جدید پرچمداران خود با نام V را معرفی کرد که امروز طرفداران بسیار بیشتری در مقایسه با گوشی های سری G دارند. مولتی مدیا، اصلی‌ترین تمرکز در این محصولات است، به همین دلیل همگی دارای بهترین دوربین‌های ممکن هستند.

تا پیش از معرفی ال جی وی 10، گوشی های دوربین محور با تکیه بر توانایی‌های دوربین در بخش عکاسی ساخته می‌شدند، اما بعد از عرضه آن، این روال تغییر کرد و سبب شد گوشی‌سازان، قابلیت‌های بخش فیلم برداری را نیز در کانون توجه قرار بدهند. به عنوان نمونه، ال جی وی 10 نخستین گوشی هوشمندی است که در زمان فیلم برداری، امکان کنترل دستی برخی از قسمت‌ها را در اختیار کاربر قرار می‌دهد. مجهز شدن به دوربین سلفی دوگانه علت دیگر قرارگیری ال جی وی 10 در بین گوشی های دوربین محور است.

ال جی جی 5

زمان عرضه: آوریل 2016

با وجود عدم موفقیت ال جی در ساخت جی 5 و عدم استقبال از طراحی ماژولار آن، این گوشی جزو نخستین محصولاتی بود که در سال 2016 به دوربین دوگانه مجهز شد. راهکار ال جی برای قرار دادن دوربین دوگانه، فراهم کردن قابلیت عکاسی پرتره نبوده است.

در عوض با استفاده از دوربین‌های موبایل دوگانه این شرکت می‌توان تصاویری عریض از محیط‌های باز ثبت کرد. به عبارت دیگر، امکان جای دادن اشیای بیشتر در فریم تصویر در مقایسه با دوربین‌های موبایل عادی فراهم است. وجود سنسور ثانویه 8 مگاپیکسلی در کنار سنسور اصلی 16 مگاپیکسلی، سبب افزایش میدان دید دوربین ال جی جی 5 تا 135 درجه شده بود!

موتورولا هسل بلد ترو زوم کمرا

زمان عرضه: آگوست 2016

همانند گلکسی اس 4 زوم، اصلی‌ترین ویژگی دوربین موتورولا هسل بلد ترو زوم کمرا (Motorola Hasselblad True Zoom Camera)، بزرگنمایی اپتیکال 10 برابری آن به شمار می‌آمد. وجود یک سنسور CMOS دارای اندازه 1/2.3 اینچ و رزولوشن 12 مگاپیکسل، از آن این گوشی یک دوربین خارق‌العاده ساخته بود.

گوگل پیکسل 2 و پیکسل 2 ایکس ال

زمان عرضه: اکتبر 2017

با وجود اهمیت بزرگنمایی و رزولوشن (جزییات ثبت شده)، اصلی‌ترین فاکتور ارزیابی یک دوربین، کیفیت عکس‌های ثبت شده توسط آن است. بر اساس بسیاری از بنچمارک‌ها و وب سایت‌های مرجع ارزیابی دوربین‌ها، گوگل پیکسل 2 و پیکسل 2 ایکس ال مجهز به باکیفیت‌ترین دوربین‌‌های موبایل تا امروز هستند.

اگرچه خبری از دوربین‌ دوگانه در آن‌ها نیست، اما همچنان امکان عکاسی پرتره به بهترین وجه ممکن فراهم است! یعنی به لطف الگوریتم‌های پیچیده گوگل، بدون استفاده از سنسور ثانیه، اعمال مربوط به اندازه‌گیری عمق میدان، مشخص کردن نقاط فوکوس و محو کردن بقیه قسمت‌ها کاملا به صورت نرم افزاری انجام می‌شود.