ناتوانی پیام رسان های داخلی در ارائه خدمت به کاربران میلیونی

یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف پیام رسان های داخلی ، عدم توانایی این اپلیکیشن های بومی در ارائه خدمت در هنگام هجوم کاربران و افزایش تعداد کاربران آن‌هاست. در ادامه به بررسی این مشکل و راه‌حل آن می‌پردازیم.

یکی از مشکلاتی که پیام رسان های داخلی دارند این است که در زمان مراجعه‌ی تعداد زیاد کاربران نمی‌توانند به نیازهای آن‌ها پاسخ بدهند و معمولا سرویس این پیام رسان‌ها دچار افت می‌شود. در واقع ضعف این اپلیکیشن‌های بومی در هنگام هجوم کاربران، یکی از دلایلی است که باعث شد مردم حتی با مسدود شدن موقت تلگرام در اواخر سال گذشته، باز هم به پیام رسان های ایرانی روی خوش نشان ندهند. قابلیت مقیاس‌پذیری به معنای توانایی ارائه خدمات به کاربران، حتی هنگام افزایش حجم مخاطبان است، اما متاسفانه این قابلیت در اپلیکیشن‌های بومی دیده نمی‌شود.

پیام رسان های داخلی ظرفیت 40 میلیون کاربر را دارند؟

در حال حاضر و طبق آمارهای منتشر شده، حدود 40 میلیون نفر در ایران از تلگرام استفاده می‌کنند و قطعا هیچ یک از پیام رسان های ایرانی ظرفیت این حجم از کاربران را ندارند. در اواخر سال گذشته، تلگرام برای مدت کوتاهی فیلتر شد و در همان روزها متوجه شدیم که فعلا جایگزینی برای این پیام رسان محبوب روسی در کشورمان وجود ندارد؛ چرا که هنوز هیچ یک از نمونه‌های مشابه داخلی ظرفیت پشتیبانی از 40 میلیون کاربر را نخواهند داشت. در سوی دیگر، پیام رسان های داخلی معمولا باگ دارند، ممکن است روی سیستم عامل اندروید یا آی او اس کار نکنند و یا نسخه دستکاپ و کانال نداشته باشند. وقتی کاربر تجربه استفاده از پیام رسان نسبتا کاملی مانند تلگرام را داشته باشد، امکانات اندک پیام رسان ایرانی نمی‌تواند او را راضی کند و همین موضوع باعث می‌شود به جای مراجعه به نمونه‌های بومی، از فیلترشکن استفاده کند و باز هم به سراغ اپلیکیشن‌های خارجی برود.

مسئولان پیام رسان های داخلی معتقدند اگر فرصتی که به پیام رسان های خارجی داده شد به ابزارهای بومی هم داده شود، می‌توانند پاسخگوی نیاز کاربران باشند؛ چرا که این پیام رسان‌های بومی از بعد فنی در زیرساخت و معماری، قابلیت مقیاس‌پذیری را به سیستم اضافه کرده‌اند و اگر بتوانند جواب 2 میلیون کاربر را بدهند، با تغییراتی در زیرساخت خود می‌توانند این عدد را تا چند ده میلیون کاربر نیز برسانند.

میلاد موحدین، مدیر اجرایی یکی از پیام رسان های بومی، در این رابطه اظهار کرد:

پیام رسان به دلیل ماهیت نرم افزاری و سیستم خدماتی که ارائه می‌دهد باید به تعداد کاربر زیادی سرویس بدهد. البته ما دو نسل پیام رسان داریم. یک سری تعداد کاربرهای کمتری را تحت پوشش قرار می‌دهند. مثل نرم افزارهای سازمانی که نهایتا به 10 هزار نفر خدمت‌رسانی می‌کنند. گروه دیگر پیام رسان‌های عمومی مانند وایبر، تلگرام، واتس اپ و پیام رسان های بومی هستند که قرار است به تعداد خیلی بیشتری از کاربران سرویس بدهند.

موحدین در ادامه افزود سرویس پیام رسان در مقایسه با سرویس‌های دیگر مانند ایمیل یا اس ام اس، یک ویژگی دارد که باید علاوه بر مقیاس‌پذیری (Scalability)، بلادرنگ (real-time) نیز باشد؛ یعنی هم باید در تعداد بالا و هم در لحظه کار کند. این دو ویژگی در تعداد بالای کاربران باعث می‌شود ما طراحی خود را به طور ویژه‌تری انجام دهیم و بتوانیم با توجه به رشد تعداد کاربران، سیستم خود را افزایش دهیم.

به گفته وی، در ایران از ماژول‌ها یا نرم افزارهای آماده برای ارائه پیام رسان استفاده می‌کنند و ویژگی‌های مقیاس‌پذیری و بلادرنگی برای راه‌اندازی پیام رسانی که در نرم افزارهای آماده و Opensource ساخته شده، وجود ندارد. بنابراین وقتی شما می‌خواهید به تعداد کاربر بیشتری خدمات دهید، باید از یک جایی به بعد اقداماتی را انجام دهید. با توجه به این که نرم افزار آماده است، باید بر اساس معماری اختصاصی که آماده می‌کنید یا پروتکل اختصاصی که دارید، زیرساخت مخصوصی آماده کنید که به اندازه کافی بزرگ باشد.

میلاد موحدین همچنین اظهار کرد:

وقتی کاری را شروع می‌کنید بر اساس دانش همان زمان است. زمانی که روی ابعاد میلیون می‌روید، ابزارهایی را در آن لایه با تعداد کاربر زیاد می‌بینید که در کاربرهای هزارتایی نمی‌بینید. ویژگی مقیاس‌پذیری مهم‌تر از این که قابلیت تعداد سرویس دادن به تعداد کاربر بالا را داشته باشد، با رشد کاربر هم باید بزرگ شود. یعنی سرویسی که بتواند 10 میلیون کاربر را سرویس دهد، باید پس از رسیدن تعداد کاربران به 20 میلیون، باز هم با اقدامات مشخصی ارائه سرویس کند.

او در پایان تاکید کرد که نمی‌توان گفت پیام رسان‌های ما باید دقیقا همان مسیر تلگرام را دنبال کنند، چون هر پیام رسان از یک پروتکل و معماری خاص خود استفاده می‌کند. تلگرام اکنون قادر است به حدود 100 میلیون کاربر در سراسر جهان سرویس بدهد و ما هیچ پیام رسانی در داخل کشور با این تعداد کاربر نداریم. ضمن این که 100 میلیون کاربر در مقایسه با سایر ابزارهای بزرگ مانند واتس اپ، عدد بزرگی نیست. نکته دیگر این که حتی تلگرام با سرعت عمل و تجربه‌اش، گاهی در برخی مناطق دچار مشکل و اختلال می‌شود و ما هم باید حواسمان باشد که این موارد را تجربه کنیم تا بتوانیم به اندازه تلگرام بزرگ شویم.