نیروی دریایی آمریکا از سبیل فک برای یافتن اجسام زیر آب استفاده می‌کند!

بار دیگر مادر طبیعت الگویی برای ما انسان‌ها شده تا فناوری‌های جدیدی را با الهام گیری از آن بسازیم. این‌بار نیز نیروی دریایی آمریکا قصد دارد با استفاده از سنسورهایی مشابه سبیل فک برای یافتن اجسام زیر آب استفاده کند که در ادامه مختصری با این روش آشنا می‌شویم.

ساخت سنسورهایی مشابه سبیل فک برای یافتن اجسام زیر آب می‌تواند مفهومی جدید با توان ایجاد انقلاب در زمینه نبرد زیرسطحی باشد. این روش که از طبیعت الهام گرفته شده، می‌تواند آینده نبردهای دریایی را رقم بزند و برگ برنده‌ای در دست دارنده آن باشد.

فک پستانداری است که با استفاده از تارهای سبیلش اقدام به یافتن شکار در تاریکی زیر آب‌ها می‌کند. به این صورت که این تارهای سبیل کوچکترین حرکت درون آب را تشخیص و به فک امکان کشف محل شکار را می‌دهند. اگر دانشمندان نظامی بتوانند سنسورهایی مشابه سبیل فک بسازند، آنگاه کشف زیردریایی‌ها آسان‌تر از پیش می‌شود.

طی مدت میلیون‌ها سال، فک‌ها تکامل یافته به شکارچیان چیره دست ماهی تبدیل شده‌اند. آب دریاها معمولا کثیف است (منظور آلودگی شمیایی نیست) و آنجا که مملو از مواد طبیعی بسیاری هستند، دید چشم تنها به چند متر محدود شده است. با وجود این فک‌ها هرگز مشکلی در یافتن شکارهای پرسرعت نداشته و از آن‌ها تغذیه می‌کنند. اما چطور چنین چیزی ممکن است؟ راز فک‌ها در سبیل‌هایشان نهفته است.

این فناوری زیستی عملکرد ساده‌ای دارد. هنگامی که جسمی درون آب حرکت می‌کند، سبب پدید آمدن اغتشاشات و گردابه‌هایی کوچک درون آب می‌شود که به آن «مسیر تاوه‌ای فون کارمان» می‌گوییم. این گردابه‌های کوچک پیش از محو شدن می‌توانند برای مدتی درون آب بمانند و سپس به آرامی از بین روند. طی سال‌ها و بر اثر تکامل، سبیل فک‌ها آنقدر حساس شده که می‌تواند این گردابه‌ها را تشخیص دهد. اما این تمام ماجرا نیست، فک به کمک سبیل‌هایش حتی می‌تواند اندازه طعمه،‌ مسیر حرکت و سرعتش را نیز بدست آورد.

در حال حاضر از دو روش برای کشف زیردریایی‌ها استفاده می‌شوند که عبارت‌اند از روش سونار فعال و سونار غیر فعال. در روش فعال، سونار (که دستگاهی مشابه رادار است) پالس‌های صوتی ارسال کرده و در صورتی که جسمی در آب باشد، امواج در اثر برخورد به آن به سمت سونار برگشته و سونار می‌تواند سرعت،‌ نوع، اندازه و مسیر حرکت جسم را کشف کند.

در روش غیر فعال نیز سونار تنها در نقش گیرنده عمل کرده و پالس‌های صوتی که از اجسام زیر آب یا سونار دشمن گسیل داده می‌شود را کشف می‌کند. زیردریایی‌ها برای حفظ سکوت و پنهانکاری خود سعی می‌کنند تا حد امکان در حالت سونار غیر فعال بمانند،‌ چرا که روشن کردن سونار به منزله اعلام حضور به دشمن است.

حال ممکن است زیردریایی هدف گاهی اوقات آنقدر کم صدا باشد که سونار نتواند آن را کشف کند. در اینجا که سونار از کشف هدف عاجز است، می‌توان از فناوری سبیل فک برای یافتن اجسام زیر آب استفاده کرد. درست همانطور که یک فک لرزش موجود در آب را برای یافتن شکارهای نزدیک خود درک می‌کند، سنسورهایی با عملکرد مشابه نیز می‌توانند زیردریایی‌ها را کشف کنند.

ناگفته نماند نیروی دریایی آمریکا پروژه ساخت سنسورهای مشابه سبیل فک برای یافتن اجسام زیر آب را با همکاری کره جنوبی انجام می‌دهد و دانشمندان این دو کشور سعی در درک کامل چگونگی کارکرد این سبیل‌ها دارند. آن‌ها پس از درک این فناوری زیستی سعی دارند سنسورهایی مشابه بسازند.

اگر این فناوری وارد میدان شود، بدون شک تاثیر شگرفی بر نبردهای زیرسطحی خواهد گذاشت و دارنده را قادر به کشف ساکت‌ترین زیردریایی‌ها نیز می‌کند. زیردریایی‌ها با توقف کامل و رفتن به حالت سکوت (حالتی که حتی خدمه داخل زیردریایی نیز نباید صدای چندانی تولید کنند) می‌توانند خود را از دید سوناری که در حالت غیر فعال عمل می‌کند پنهان کنند. اما حتی در حالت سکوت و توقف کامل نیز به دلیل برخورد جریان آب به زیردریایی، بدنه بزرگ و چند هزار تنی آن همچنان سبب تولید اغتشاشات کوچک می‌شود. این اغتشاشات که تا چندین ساعت به قوت خود باقی خواهند ماند، می‌توانند سبب کشف شدن زیردریایی شوند. جالب است بدانید مدت زمان پایستگی این اغتشاشات و گردابه‌ها از سیگنال‌های صوتی درون آب نیز بیشتر است.

و اما قربانی اصلی چنین فناوری‌ای در وهله اول زیردریایی‌های حامل موشک‌های بالستیک و کروز اتمی خواهند بود. آمریکا، روسیه،‌ چین، فرانسه، هند، بریتانیا، پاکستان و احتمالا حتی کره شمالی دارای چنین زیردریایی‌هایی بوده و این زیردریایی‌ها تضمین کننده امنیت این کشورها هستند. این زیردریایی‌ها در ژرفای آب‌ها پنهان شده و در صورت بروز جنگ اتمی، اقدام به شلیک موشک‌های خود به سمت هدف می‌کنند. بریتانیا و فرانسه که تمام توان اتمی خود را درون زیردریایی‌ها نهاده‌اند و فاقد موشک‌های سطح پرتاب هستند بیش از دیگران در معرض خطر این فناوری هستند.

با وجود این، استفاده از فناوری سبیل فک برای یافتن اجسام زیر آب همچنان در ابتدای راه خود است و باید منتظر بمانیم و ببینیم در عمل تا چه مقدار موثر عمل خواهد کرد. این فناوری می‌تواند انقلابی در زمینه نبردهای زیرسطحی باشد و تعریف جدیدی از کشف زیردریایی‌ها ارائه کند و یا به عنوان مکلی برای سونار به کار گرفته شود.