وجود حیات در قمر تیتان

احتمال وجود حیات در قمر تیتان قوی‌تر شد ؛ کشف یک عنصر کلیدی در ماه سیاره زحل

اکتشافی جدید، به حیات‌پذیری تیتان قوت بخشید! دانشمندان با کشف یک عنصر کلیدی در ماه سیاره زحل، از احتمال بسیار بالای وجود حیات در قمر تیتان خبر دادند.

اکتشافات جدید دانشمندان نشان می‌دهد که قمر سیاره زحل دارای یک عنصر شیمیایی کلیدی است که به احتمال حیات‌پذیری تیتان قوت می‌بخشد! اخیرا ستاره‌شناسان مولکول جدیدی را در اتمسفر تیتان کشف کرده‌اند که می‌توان نقش مهمی را در تشکیل سلول‌های حیات ایفا کند. این بدان معناست که احتمالا قمر تیتان از حیات سلولی پشتیبانی کرده و ممکن است که این شکل از حیات، در سطح این قمر نیز وجود داشته باشد.

مدت‌ها بود که دانشمندان نسبت به وجود ماده شیمیایی مشکوکی تحت عنوان وینیل سیانید (Vinyl Cyanide) در این قمر تردید داشتند، اکنون با کشف این عنصر کلیدی، احتمال وجود حیات در قمر تیتان بیش از پیش قوت گرفت. کاوشگر فضایی تحقیقاتی کاسینی (Cassini) بطور مشترک توسط ناسا و سازمان فضایی اروپا برای کاوش سیاره زحل و اقمار آن در سال 1997 به فضا پرتاب شد. از همان ابتدای این ماموریت در اتمسفر قمر تیتان، گمانه‌زنی‌های ابتدایی دانشمندان مبنی بر وجود این عنصر کلیدی آغاز گردید. اما تاکنون، اندازه‌گیری دقیقی برای مقادیر این ماده شیمیایی انجام نگرفته بود. اکنون گروهی از دانشمندان با استفاده از پروژه رادیویی آرایه میلی‌متری بزرگ آتاکاما (Atacama Large Millimeter Array) در رصدخانه شیلی، موفق شدند مقادیر بسیاری از وینیل سیانید را در اتمسفر این قمر کشف کنند.

وجود حیات در قمر تیتان

بر روی زمین، بیرونی‌ترین لایه سلول‌ها، غشا نامیده می‌شود که از مولکول‌های چربی با نام لیپید تشکیل شده است. اما شرایط بر روی تیتان تا حد بسیاری متفاوت است و لیپید‌ها نمی‌توانند در فضای آن تشکیل شوند؛ چرا که لیپید‌ها برای شکل‌گیری به آب مایع نیاز دارند و از طرفی، دمای سطح این قمر در حدود منفی 180 درجه سانی‌گراد است. البته باید توجه داشت که دریاچه‌های موجود در قمر تیتان سرشار از متان مایع هستند. از این جهت، دانشمندان بر این باورند که متان مایع نیز احتمالا قادر است اشکال دیگری از حیات را تشکیل دهد. در همین راستا، دانشمندان با یک شبیه‌سازی کامپیوتری، به پیش‌بینی ترکیباتی پرداختند که تشکیل غشای سلولی در دریاچه‌های سرد تیتان را امکان‌پذیر می‌سازد. در نتیحه این آزمایشات، دانشمندان دریافتند که وینیل سیانید بهترین نامزد ممکن برای چنین شرایطی است.

قمر تیتان، یکی بهترین نامزدهای موجود در منظومه شمسی برای میزبانی از زیست فرازمینی است. قمر سیاره زحل علاوه بر دارا بودن دریاچه‌هایی خیره‌کننده، اتمسفر بسیار ضخیمی دارد که عمدتا از نیتروژن و سایر ترکیبات شیمیایی تشکیل شده است که شباهت بسیاری به ویژگی‌های آن در کره زمین دارد. کشف وینیل سیانید یک دلیل بسیار منطقی برای ادامه جستجوها بر سطح این قمر است. مارتین کوردینر (Martin Cordiner) به عنوان نویسنده تحقیق مورد بحث در این باره می‌گوید:

البته بسیار زود است که وجود حیات در قمر تیتان را قطعی بدانیم! اما همین موضوع می‌‌تواند آغازگر خوبی برای جستجوی حیات در سایر نقاط منظومه شمسی باشد. اگر اقیانوس‌های تیتان از حیات پشتیبانی کنند، وینیل سیانید یک مولکول اساسی آن به شمار خواهد رفت.

این اکتشاف جدید، توسط آرایه حساس رادیویی ALMA انجام گرفته که از 66 تلسکوپ‌ منحصر به فرد در صحرای آتاکاما (Atacama) ساخته شده است. این رصدخانه با تشخیص گازهای فوق‌العاده سرد در فضا و اندازه‌گیری امواج رادیویی آنان کار می‌کند. در اتمسفر تیتان، مولکول‌های گازی مختلف دائما در گردش بوده و دارای سطوح انرژی مختلفی هستند. هرگاه که یک مولکول از یک سطح انرژی بالا به مقدار پایین‌تر افت می‌کند، موجب آزادسازی یک موج رادیویی می‌شود که تلسکوپ‌ها قادر به رصد آن خواهند بود. همچنین لازم به توضیح است که انواع مختلفی از مولکول‌ها، امواج گوناگونی را تولید می‌کنند. دانشمندان با بهره‌گیری از تلسکوپ‌های رادیویی ALMA، موفق شدند مقدار دقیق وینیل سیانید موجود در اتمسفر تیتان را اندازه‌گیری نمایند.

محققان موفق شدند وجود این ترکیب را در اتمسفر قمر تیتان به تایید نهایی برسانند. اما دانشمندان احتمال می‌دهند که وینیل سیانید احتمالا در زیر دریاچه‌های این قمر نیز یافت می‌شود. از آنجا که چرخه بخار و بارش متان در سطح این قمر، درست مانند آن چیزی‌ست که در زمین رخ می‌دهد، این احتمال وجود دارد که ترکیب وینیل سیانید نیز همواره در این چرخه حضور پر رنگ داشته باشد. در واقع فرآیند بارش در تیتان به نحوی‌ست که وینیل سیانید از اتمسفر به دریاچه‌ها راه پیدا کرده و در اعماق آن، غشاهای سلولی را تولید می‌کند. به همین جهت دانشمندان به طور بالقوه پیش‌بینی می‌کنند که وجود حیات در قمر تیتان با استناد بر یافته‌های اخیر، بیشتر از هر زمان دیگری است.

وجود حیات در قمر تیتان

کارشناسان با بررسی دقیق‌تر یافته‌های تلسکوپ‌های ALMA، پیش‌بینی می‌کنند که مقادیر بسیاری از وینیل سیانید در قمر تیتان وجود دارد. پیش‌بینی محققان بدین‌گونه است که احتمالا در هر سانتی‌متر مکعب از وسعت بزرگ‌ترین دریاچه قمر تیتان، تعداد 10 میلیون غشای سلولی وجود دارد. پائولت کلنسی (Paulette Clancy) به عنوان استاد مهندسی شیمی در دانشگاه کورنل (Cornell University) که در فرآیند شبیه‌سازی کامپیوتری تحقیق مورد بحث همکاری داشت از انعطاف‌پذیری بسیار بالای این غشاها به عنوان کلید اصلی تقسیم و تکثیر آنان خبر داد و اظهار کرد:

انعطاف‌پذیری این غشاها، درست همانند فرآیندی است که سلول‌ها در زمین با آن سر و کار دارند. این مسئله در نوع خوب بسیار جالب است؛ چرا که ترکیبات شیمیایی آنان به کلی با یکدیگر تفاوت دارند.

البته باید توجه داشت این ایده که غشاهای سلولی هم‌اکنون در تیتان وجود دارند، هنوز در مراحل تئوری قرار دارد. تنها راه اطمینان از این موضوع، این است که سازمان‌ها و آژانس‌های فضایی، یک فضاپیمای مخصوص را به قمر سیاره زحل ارسال کنند تا وجود حیات در قمر تیتان را با دقت بسیار بیشتری مورد بررسی قرار دهد. یکی از پیشنهادات فعلی دانشمندان، ساخت فضاپیمایی‌ است که بتواند در دریاچه‌های این قمر شناور شده و آنچه درون آن است را زیر ذره‌بین قرار دهد.

در حال حاضر، اکتشاف اخیر دانشمندان به کمک تلسکوپ‌های ALMA، از شگفتی‌های ناشناخته قمر تیتان پرده‌برداری کرده است. وینیل سیانید یک مولکول نسبتا پیچیده و متشکل از هفت عنصر شناخته شده است. کشف چنین مولکول‌های پیچیده‌ای در محیطی غیر از زمین امری بسیار نادر به شمار می‌رود. اما بسیاری از اقمار موجود در منظومه شمسی از قبیل قمر اروپای سیاره مشتری و یا دیگر قمر سیاره زحل یعنی انسلادوس نیز دارای مواد شیمیایی پیچیده‌ای هستند که تا پیش از این تصور می‌شد تنها در زمین یافت می‌شوند. مارتین کوردینر در این باره می‌گوید:

اکتشافات اخیر ما نشان می‌دهند که اقمار غول‌پیکر موجود در منظومه شمسی، محیط‌های بسیار جذاب‌تری نسبت به تصورات پیشین ما هستند؛ زیرا اکنون می‌دانیم که ساختارهای پیچیده شیمیایی منحصر به سیاره زمین نیست.

پاسخ بدهید

وارد کردن نام و ایمیل اجباری است | در سایت ثبت نام کنید یا وارد شوید و بدون وارد کردن مشخصات نظر خود را ثبت کنید *

*