دیواره هیدروژنی عظیم بر لبه انتهایی منظومه شمسی

دیواره هیدروژنی عظیم در مرز منظومه شمسی از اکتشافات جدید ناسا است. این دیواره که گستره وسیعی را شامل می‌شود بر لبه انتهایی منظومه شمسی قرار دارد و نور شدیدی از خود ساطع می‌کند.

ناسا معتقد است در حال حاضر مشاهده دیواره هیدروژنی عظیم توسط نیوهورایزنز مقدور است. فضاپیمای نیوهورایزنز حرکت خود به سوی کمربند کویپر را در سال ۲۰۰۶ آغاز کرد. این فضاپیما برای نخستین بار توانست خود را به نزدیکی پلوتو در منتهی الیه منظومه شمسی برساند و از کنار آن عبور کند.

همانطور که گفته شد، هدف نیوهورایزنز رسیدن به کمربند کویپر است و ناسا عقیده دارد  که در حال حاضر فضاپیمای نیوهورایزنز در مسیر سفر خود قادر به مشاهده این دیواره هیدروژنی عظیم بر لبه منظومه شمسی است.

دیواره هیدروژنی عظیم ، مرز بین منظومه شمسی و فضای بینا ستاره ای

دیواره هیدروژنی عظیم در واقع یک مرز بین منظومه ما با دنیای بیناستاره ای است. در میانه این مرز بادها و ذرات نشات گرفته از خورشید سفر خود را به پایان می رسانند. همانطور که می دانید خورشید همواره فعال است و فوران های قدرتمند و شدید انرژی و مواد به سرعت از آن جدا شده و در فضا پخش می شوند. سفر این جریان ها طولانی بوده و مقصد آنها مرزهای ورا سیاره کوتوله پلوتو در انتهای منظومه است.

جریان های یاد شده در مراحل پایانی سفرشان بتدریج قدرت خود را از دست داده و ناپدید می‌شوند. این منطقه وراء مدارهای پلوتو است. در اینجا جریان های خورشیدی به آرامی ناپدید می‌شوند، اما در همین مکان مواد مرموزی از فضای میان ستاره ای قصد ورود به منظورمه شمسی را داشته و به داخل این منظورمه فشار می‌آوردند.

در این منطقه وضعیت خاصی مشاهده می‌شود. در یک سو آخرین نشانه های بادها و طوفانهای خورشیدی قرار دارند و در سوی دیگر سازه عظیمی از مواد میان ستاره ای شکل گرفته که هیدروژن بخش عظیمی از آن را تشکیل می دهد و در واقع دیوراه بزرگی از هیدروژن در این ناحیه شکل گرفته است.

ناسا که با افتخار از ماموریت موفقیت آمیز نیوهورایزنز در سال ۲۰۱۵  و گذر از کنار پلوتو یاد می‌کند ادعا دارد که هم اکنون نزدیک بودن این فضاپیما به منطقه یاد شده به آن این امکان را می‌دهد تا دیواره هیدروژنی عظیم در مرز منظومه شمسی را مشاهده کند.

دیواره هیدروژنی عظیم در قالب تشعشات ماوراء بنفش 

اما سوالی که ناسا سعی دارد پاسخی مناسب به آن بدهد این است که فضاپیمای نیوهورایزنز دیواره هیدروژنی عظیم را چگونه و به چه شکلی می‌بیند. ناسا عقیده دارد فضاپیما این دیوار را در قالب تشعشعات ماوراء بنفش خواهد دید، زیرا چنین دیواره‌های هیدروژنی عظیمی اصولا با چنین نور وسیعی همراه خواهند بود.

تشعشعات ماوراء بنفش عظیمی که هم اکنون نیوهورایزنز مشاهده می‌کند مشابه همان تشعشعاتی هستند که قبلا فضاپیماهای وویجر در سال ۱۹۹۲ مشاهده آنها را گزارش کرده بودند. البته ستاره شناسان جانب احتیاط را رعایت کرده و تاکید دارند که نمی‌توان مشاهده نورهای عظیم ماوراء بنفش را نشانه قطعی دیواره هیدروژنی بزرگ عنوان کرد. حتی نمی توان با قطعیت اعلام کرد که تجریه مشابهی که فضاپیماهای وویجر در این خصوص داشتند نیز ضرورتا به معنای مشاهده دیواره عظیم هیدرژنی بوده است.

همه مشاهداتی از این دست که توسط کاوشگرها صورت گرفته می‌تواند ناشی از منبع دیگری باشد؛ بدین معنا که ضرورتا دیواره هیدروژنی عظیم منشا شکل گیری تشعشعات عظیم ماوراء بنفش نیستند و در اعماق کهکشان منابع مختلفی وجود دارند که قادر هستند نورهای ماوراء بنفش عظیم را از خود ساطع کنند.

فضاپیمای نیوهورایزنز به مشاهدات خود در آسمان ادامه خواهد داد و کشف منابع تشعشعات ماوراء بنفش نیز از جمله اهداف این فضاپیماست. فضا پیمای یاد شده با ارسال گزارشهای ارزشمند خود به زمین بزودی رازهای سر به مهر این پدیده کیهانی را هویدا خواهد ساخت.

البته ناسا تاکید دارد که برای رد و یا تایید منشا نورهای عظیم ماوراء بنفش در دیواره هیدروژنی غول آسای انتهای منظومه شمسی می توان یک استدلال ساده داشت. بدین معنا که اگر منشا این تشعشعات دیواره هیدروژنی عظیم باشد، با دور شدن فضاپیمای نیوهورایزنز از آن باید بتدریج از شدت این تشعشعات کم شود. در این صورت با قطعیت می توان گفت که منشا این تشعشعات دیواره هیدروژنی است. در غیر این صورت نیوهورایزنز باید منیع دیگری برای این تشعشعات پیدا کرده و به زمین گزارش دهد.