ویروس آنفولانزا ؛ علل، علائم و روش‌های درمان

یکی از ویروس‌های خطرناکی که می‌تواند هر سال، تعداد زیادی از افراد را بیمار کند، ویروس آنفولانزا است. در این مقاله قصد داریم دلایل ابتلا به ویروس آنفولانزا، علائم، روش‌های پیشگیری و درمان آن را مورد بررسی قرار دهیم.

آنفولانزا یک ویروس تنفسی بوده که بر روی گلو، بینی، نایژه و گاهی هم ریه تاثیر می‌گذارد. انواع مختلفی از ویروس آنفولانزا وجود دارند که هر سال تغییر می‌کنند. ویروس آنفولانزا برای بیشتر افراد، نوعی ناراحتی بوده که در چند روز کاهش می‌یابد، اما برای سایر افراد می‌تواند باعث عوارض بهداشتی، مراجعه به بیمارستان و حتی مرگ شود.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، هر سال 5 تا 10 درصد بزرگسالان و 20 تا 30 درصد کودکان، مبتلا به ویروس آنفولانزا می‌شوند که 3 تا 5 میلیون از این موارد، شدید هستند و منجر به مرگ 250 الی 500 هزار نفر می‌شود.

با توجه به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده آمریکا، در سال‌های 2017 تا 2018، ویروس آنفولانزا موجب مرگ 80 هزار نفر و بستری شدن 900 هزار نفر شد؛ این آمار مربوط به بدترین آنفولانزای فصلی، در چهار دهه گذشته است.

تاریخچه ویروس آنفولانزا

بر اساس اعلام واژه‌نامه برخط ریشه‌شناسی، کلمه آنفولانزا در زبان ایتالیایی به معنای نفوذ است؛ واژه‌ای که ایتالیایی‌ها از سال 1500 میلادی برای بیماری‌ها استفاده می‌کردند. آن‌ها همانند سایر افراد، در آن زمان، معتقد بودند که ستاره‌ها بر روی سلامتی تاثیر می‌گذارند.

ویروس آنفولانزا، یکی از دلایل عمده بسیاری از بیماری‌های همه‌گیر بود. به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده آمریکا، بیماری آنفولانزا در سال‌های 1918 تا 1919، بزرگترین بیماری همه‌گیر جهان بوده که بر روی 20 تا 40 درصد جمعیت جهان اثر گذاشت و موجب مرگ حدود 50 میلیون نفر شد.

این بیماری همه‌گیر جهانی را با نام آنفولانزای اسپانیایی می‌شناسند؛ به دلیل آنکه باور دارند، این بیماری از اسپانیا آغاز شد.

یکی دیگر از بیماری‌های همه‌گیر جهانی در سال‌های 2009 تا 2010 اتفاق افتاد؛ زمانی که نوع جدیدی از آنفولانزا با نام H1N1 ظاهر شد. این ویروس را آنفولانزای خوکی می‌نامند؛ علت آن هم داشتن شباهت، به یکی از ویروس‌های پیدا شده در خوک است. (این نامگذاری به دلیل خوردن گوشت خوک یا انتقال ویروس از خوک‌ها نیست)

از آوریل 2009 تا آوریل 2010، علت اصلی 43 تا 89 میلیون بیماری‌ها در ایالات متحده امریکا، آنفولانزای خوکی بود. بر اساس گزارش سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، بین 8870 تا 18300 نفر، در طول این دوره جان خود را از دست دادند.

دلایل ابتلا به ویروس آنفولانزا

سه نوع اصلی از ویروس آنفولانزا وجود دارند که علت بیماری‌ها در مردم بوده و به نام‌های B ،A و C شناخته می‌شوند. ویروس آنفولانزای A و B، علت بیماری‌های همه‌گیر فصلی هستند و تقریبا در تمامی زمستان‌های ایالات متحده مشاهده می‌شوند.

ویروس آنفولانزای نوع C، تنها موجب ایجاد علائم خفیف تنفسی شده و نمی‌تواند باعث همه‌گیر شدن بیماری شود. هر کدام از ویروس‌های آنفولانزای A و B، دارای تقسیم‌بندی‌هایی هستند.

در حالی که چندین حالت از آنفولانزا وجود دارد، مهم است که توجه داشته باشیم آنفولانزای معده یکی از انواع مختلف آنفولانزا محسوب نمی‌شود. در حقیقت گاستروانتریت یا التهاب پوشش روده، ناشی از ویروس، باکتری یا انگل است.

آنفولانزای مرغی (آنفولانزای پرندگان، H5N1) یک نوع ویروس آنفولانزا بوده که معمولا بر روی پرندگان تاثیر می‌گذارد. بر اساس گزارش سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده آمریکا، ابتلای انسان به آنفولانزای مرغی بسیار نادر بوده و از سال 2003 تاکنون، تنها 700 مورد از 15 کشور گزارش شده است.

آنفولانزای مرغی اغلب به طور مستقیم از پرندگان وارد می‌شود و معمولا بر خلاف سایر انواع آنفولانزا، از انسان به انسان گسترش پیدا نمی‌کند.

نوع نادر دیگری از آنفولانزای پرندگان، H7N9 نامیده می‌شود و برای نخستین بار، در سال 2013، در کشور چین ظاهر شد. از آن به بعد، این ویروس باعث مبتلا شدن صدها نفر از مردم چین به عفونت شده است، اما در سال 2016 تا 2017، آمار گزارش شده دچار تغییر شده است. به نظر نمی‌رسد ویروس H7N9، به راحتی بین انسان‌ها منتقل شود.

ویروس‌های آنفولانزای A و B، در مقایسه با آنفولانزای پرندگان، بسیار مسری هستند و می‌توانند از انسان به انسان، تنها با یک قطره از سرفه یا عطسه فرد آلوده منتقل شوند.

محققان در سال 2018، تایید کردند که این ویروس می‌تواند با نفس کشیدن و از طریق ذرات کوچکی با نام آئروسل، منتقل شود. سایر تحقیقات نشان می‌دهند که این ذرات عفونی می‌توانند پس از هر تنفس، تا 183 سانتی متر گسترش پیدا کنند.

علائم ویروس آنفولانزا

معمولا افراد، نشانه‌های مشترکی از سرماخوردگی و آنفولانزا را تجربه می‌کنند. بر اساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، مشخص کردن تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا می‌تواند دشوار باشد. نشانه‌های آنفولانزا شدیدتر از نشانه‌های سرماخوردگی هستند.

به عنوان مثال، معمولا افراد مبتلا به ویروس آنفولانزا دچار تب می‌شوند، در حالی که این اتفاق، به ندرت در افراد مبتلا به سرماخوردگی ایجاد می‌شود. مطابق با گزارش کلینیک مایو،  برخی از علائم و نشانه‌های ویروس آنفولانزا عبارتند از:

در بیمارستان، پزشک ممکن است داروهای ضدویروسی شامل ادمنتین، از جمله آمانتادین و رمانتادین (فلوماتین)، مهارکننده‌های آنفولانزا شامل نورامینیداز، از جمله اوسلتامیویر (تامیفلو) و زانامیویر (رلنزا)، یا پرامیویر و لانینامیویر را در صورت شروع علائم، طی 48 ساعت اولیه تجویز نماید.

بر اساس توصیه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده آمریکا، بیماران دارای شرایط حساس مبتلا به علائم مشابه آنفولانزا، می‌توانند بدون نیاز به آزمایش و تایید بیماری، سریعا با استفاده از داروهای ضدویروسی آنفولانزا درمان شوند.

پیشگیری از آنفولانزا

شستشوی منظم دست و داشتن تمرین برای بهداشت مناسب، روش‌های خوبی برای جلوگیری از ویروس آنفولانزا هستند. بهترین دوره دریافت واکسن آنفولانزا، هر سال یکبار است.

هر سال، محققان مشخص خواهند کرد که کدام نوع از آنفولانزا، دارای بیشترین فعالیت بوده و واکسن‌هایی برای جلوگیری از مبتلا شدن به عفونت، تهیه می‌شوند.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده آمریکا توصیه می‌کند، کسانی که دارای سن 6 ماه و بالاتر هستند، از یک واکسن سالانه آنفولانزا استفاده کنند.

سوزان دونلان اظهار داشت:

برای آنفولانزای فصلی، آنهایی که جوان یا مسن هستند، آنهایی که سیستم ایمنی ضعیف دارند و قادر به واکسن زدن نیستند، برای مبتلا نشدن به ویروس آنفولانزا باید از خود مراقبت کنند.

چرا افرادی که از واکسن آنفولانزا استفاده کرده‌اند، دچار ویروس آنفولانزا می‌شوند؟ واکسن آنفولانزا، در برابر ویروس‌هایی از بدن حمایت می‌کند که احتمال بیشتری برای ایجاد آن در یک سال وجود دارد؛ اما ممکن است با نوعی از ویروس مواجه شویم که با ویروس‌های فصلی واکسن، متفاوت باشد.

با این‌حال مطالعات نشان می‌دهند، زمانی که نوع ویروس واکسن، با نوع ویروس در حال گسترش هم‌خوانی داشته باشد، کسانی که واکسینه شده‌اند تا 60 درصد کمتر از سایر افراد، دچار ویروس آنفولانزا می‌شوند.