اپراتوری با ربع قرن سابقه؛ ضرورت ارتقای جایگاه برند همراه اول

19 تیرماه، سالروز شکل‌گیری برند همراه اول به عنوان اپراتور اول تلفن همراه کشور بود. به همین بهانه قصد داریم در این مطلب تاریخچه شکل‌گیری نام، لوگو و شعار این شرکت و چشم‌انداز آینده اپراتور اول را بررسی کنیم.

برند یک مفهوم پویا و نیازمند رسیدگی مداوم است. شاید بتوانیم بگوییم که همه برندها در طول زمان به بازآفرینی نیاز دارند. به همین دلیل برخی از شرکت‌های بزرگ هر چند سال یک بار دستی به سر و روی برند خود می‌کشند و جان تازه‌ای در آن می‌دمند. با وجود این، همه تجربه‌های بازآفرینی برند موفق نیستند و گاهی اوقات خسارت‌های جبران‌ناپذیری به شرکت‌ها وارد می‌کنند. همراه اول یکی از برندهای موفقی است که در این سال‌ها همواره نوآوری‌ها و خدمات جذاب و جدیدی را به مشترکان خود ارائه داد.

روز 19 تیرماه، سالروز شکل‌گیری برند همراه اول بود و به همین بهانه قصد داریم تاریخچه این برند از جمله نام و لوگوی این شرکت را بررسی کنیم و نگاهی به چشم‌انداز آینده اپراتور اول ارتباطی کشور بیندازیم.

چگونگی انتخاب نام برند همراه اول

سیم کارت اپراتور اول ارتباطی کشور در ابتدا نام‌های مختلفی داشت. سیم کارت دولتی، سیم کارت 912 و سیم کارت مخابرات از جمله نام‌هایی بود که برخی بر روی این سیم کارت‌ها گذاشته بودند. همچنین این شرکت لوگوی اختصاصی هم نداشت و با آن که از شرکت مخابرات ایران مستقل شده بود، همچنان از همان لوگو استفاده می‌کرد. با این حال، ایرانسل به عنوان رقیب همراه اول، قبل از مهرماه 85 که شبکه خود را به صورت رسمی در تهران، مشهد و تبریز افتتاح کرد، صاحب برند و لوگوی اختصاصی شده بود. به همین دلیل لازم بود که اپراتور اول نیز برند و لوگوی اختصاصی خودش را طراحی کند. زمستان 85 بود که مدیران همراه اول دست به کار شدند و نشست‌هایی را در این زمینه برگزار کردند.

زمانی که بحث برند مطرح شد، تا مدتی نام «شبکه اول» بر سر زبان‌ها افتاد، اما استفاده از این نام به دلیل شباهت با شبکه اول صدا و سیما امکان‌پذیر نبود. روش‌های مختلفی برای انتخاب یک برند با مسمی وجود داشت. می‌شد این کار به یک گروه خلاق یا کارشناسی سپرده یا از کارکنان کمک گرفته شود. اما تصمیم گرفته شد برای به حداکثر رساندن خلاقیت، از الگوی جمع‌سپاری استفاده شود؛ به این صورت که در بهمن 85 یک مسابقه بزرگ پیامکی با عنوان «یک اسم خوب انتخاب کن» برگزار و ایده‌های مشترکان جمع‌آوری شد. جایزه این مسابقه نیز یک سیم کارت با شماره رند بود. مردم نیز از این مسابقه استقبال کرده و حدود 70 هزار نفر در آن شرکت کردند.

گروهی متشکل از چند مدیر و کارشناس، مسئولیت انتخاب 10 نام از میان اسامی پیشنهاد شده را بر عهده گرفت. بیشترین فراوانی در ایده‌های مشترکان به دو واژه «همراه» و «اول» مربوط می‌شد و حدود ده نفر هم نام «همراه اول» را پیشنهاد کرده بودند. اما «همراه اول» در فهرستی که اعضای گروه انتخاب کردند، وجود نداشت. 10 عنوان منتخب در اختیار کمیته‌ای قرار گرفت، اما کمیته با بررسی این ده عنوان و به طور کاملا تصادفی، «همراه اول» را انتخاب کرد. به این ترتیب در اواخر آن سال و طی مراسمی، از همراه اول به عنوان برند شرکت رونمایی و برنده مسابقه نیز با قرعه‌کشی از میان پیشنهاددهندگان این نام انتخاب و معرفی شد.

شعار هیچکس تنها نیست

علاوه بر نام برند، باید یک شعار خوب نیز برای این شرکت انتخاب می‌شد. بنابراین کمیته‌ای با حضور مشاور تبلیغات شرکت تشکیل شد تا ایده‌های مختلف مورد بررسی قرار بگیرد. جلسه‌های متعددی در این زمینه برگزار شد و یکی از بهترین ایده‌هایی که در این جلسات مطرح و بررسی شد، عبارت «هیچکس تنها نیست» بود که در نهایت مدیران همراه اول این شعار را انتخاب کردند. اما پس از انتخاب این شعار، این تردید به وجود آمد که اگر در رسانه‌های جمعی عبارت «همراه اول، هیچ کس تنها نیست» پخش شود، شاید عده‌ای به همراه اول خرده بگیرند که تنها خداوند تنهاست و با این شعار به همراه اول برچسب کفر بزنند. به همین خاطر از آیت‌الله جوادی آملی راهنمایی گرفته شد و ایشان گفتند:

ایرادی ندارد. بشر بالاترین مخلوق خدا و جزئی از احسن‌الخالقین است و صنع بشر، صنع خداوند است. لذا هر کاری بشر به انجام برساند، ذره‌ای از ذات باری‌تعالی است. شما می‌گویید که می‌خواهید هیچکس تنها نباشد و همراه اول مردم خواهید بود. این شعار خوبی به نظر می‌رسد. ما هم آن را تایید می‌کنیم و هیچ شائبه کفر در آن نمی‌بینیم.

بنابراین با این پاسخ، اطمینان خاطر به همراه اولی‌ها داده شد. اما عده دیگری هم می‌گفتند هر سه واژه این عبارت یعنی «هیچکس»، «تنها» و «نیست» بار منفی دارند و این نمی‌تواند شعار جذابی باشد. به هر ترتیب در نهایت تصمیم گرفته شد که این شعار برای همراه اول انتخاب شود و خوشبختانه این شعار به تدریج فراگیر شد و حتی مردم از روی آن شعارهای دیگری هم ساختند.

لوگوی همراه اول

پس از انتخاب نام برند و شعار، نوبت به طراحی لوگو رسید. یکی از اصلی‌ترین مولفه‌های هر شرکتی، رنگ‌هایی است که در آن استفاده می‌شود. همراه اولی‌ها تصمیم گرفتند که با الهام از تاریخ هنر ایران، از طرح‌ها و رنگ‌های اسلیمی استفاده کنند. کنار ساختمان همراه اول، یک فروشگاه صنایع دستی قرار داشت که محصولات مختلفی از جمله کوزه و سفال می‌فروخت. صاحب فروشگاه معمولا بدنه کوزه‌های سفالی را با رنگ فیروزه‌ای و لبه‌ها را با زرد طلایی رنگ‌آمیزی کرد. سرپرست وقت روابط عمومی با دیدن این کوزه‌های زیبا که در تاریخ و فرهنگ کهن کشور ریشه داشت، مجذوب آنها شد و ترکیب زرد و فیروزه‌ای بر دل مدیران شرکت نشست. نارنجی نزدیک‌ترین رنگ گرمی بود که می‌توانست در کنار رنگ فیروزه‌ای سرد بنشیند. بنابراین تصمیم گرفته شد که در لوگوی شرکت از ترکیب رنگ‌های فیروزه‌ای و نارنجی استفاده شود.

پس از انتخاب رنگ‌ها، نوبت به طراحی لوگو رسید. این کار به یکی از اعضای سرشناس انجمن گرافیک ایران سپرده شد. وی پس از مدتی، پنج شش طرح اولیه در اختیار همراه اول گذاشت تا یکی از آنها انتخاب شود. از بین لوگوهایی که طراح در اختیار همراه اول قرار داده بود، لوگوی فعلی انتخاب شد که شامل دو حلقه افقی و عمودی است. مدیران همراه اول فکر می‌کردند این دو حلقه یادآور ازدواجند که یکی از مهم‌ترین و مقدس‌ترین پیوندهای انسانی است. در این تصویر، حلقه‌ها ساکن نیستند و به نظر می‌رسد با شتاب به سمت جلو حرکت می‌کنند. همچنین این دو حلقه در کنار هم تصویری شبیه حرف «ه» که یادآور حرف اول همراه اول است را تداعی می‌کند.

لوگوی همراه اول هم به مرور زمان تغییرات زیادی را تجربه کرد؛ به عنوان مثال رنگ نارنجی این لوگو که در ابتدا بیشتر متمایل به زرد بود، به نارنجی پررنگ تغییر پیدا کرد و وسط حلقه‌ها نیز خط پیوسته‌ای وجود داشت که به تدریج نازک‌تر و محو شد.

چشم‌انداز آینده همراه اول

با توجه به قدمت چندین ساله همراه اول و تغییر و تحولاتی که در چشم‌انداز و سند راهبری این شرکت در طی سال‌های اخیر شکل گرفته و با نظر بر چشم‌انداز منظومه همراه اول که چشم‌انداز جدید این شرکت برای 5 سال پیش رو است و همچنین ربع قرن سابقه در خدمات اپراتوری، اکنون به نظر می‌رسد که باید کم کم به سمت بازنگری و ارتقای جایگاه برند پیش رفت. حالا اولین اپراتور تلفن همراه کشور باید به سمت ماموریت اصلی خود که تحقق رویای دیجیتال است نزدیک‌تر شود. در چشم‌انداز منظومه همراه اول که برای 5 سال آتی طرح‌ریزی شده، بر تثبیت جایگاه همراه اول به عنوان یکی از راهبران بازار آی سی تی منطقه و ارائه خدمات و راهکارهای هوشمند برای توانمندسازی اکوسیستم دیجیتال تاکید شده است. به همین دلیل است که این اپراتور به بازسازی و نوسازی برند خود نیاز دارد تا با شعارهای چشم‌انداز جدید و ماموریتش همسو باشد.