سیاره زهره به جهنم شباهت دارد و به همین خاطر کاوش در آن آسان نیست. در ادامه به یکی از ماموریت های فضایی سیاره زهره میپردازیم که تاکنون از دید افراد زیادی پنهان مانده است.
زهره یک سیاره غیرقابل سکونت است. این سیاره سنگی که دومین جرم آسمانی نزدیک به خورشید به حساب میآید، در نزدیکترین حالت ۶۱ میلیون کیلومتر با زمین فاصله دارد. هرچند که به خاطر شباهت زیادی که به زمین دارد، jتوانسته برای قرنها چشمان اخترشناسان و علاقهمندان به فضا را به خود بدوزد.
ماموریت های فضایی مهم و مخفی شوروی برای کاوش در سیاره زهره
زهره معمولا در طول پاییز در آسمان شب پدیدار میشود و همین نیز باعث شده که انسانها همیشه درباره وضعیت این سیاره و نقش آن در هستی از خود سوال بپرسند. اگرچه ناسا چندین ماموریت فضایی را برای ثبت تصاویر و دریافت داده از سیاره زهره اعزام کرده است، اما این روزها افراد بیشتر به رویای جاهطلبانه مستعمره کردن مریخ فکر میکنند و به طور کلی توجه چندانی به این سیاره جهنمی ندارند.
حتی برنامه آرتمیس ناسا نیز میخواهد با فرستادن انسان به ماه، زمینه برای سفرهای فضایی طولانیتر به مکانهایی همچون مریخ را فراهم کند و قرار نیست کسی را به زهره بفرستد. هرچند که چندسال پیش دانشمندان متوجه تولید مادهای به نام فسفین در زهره شدند. این کشف مهم نشان داد که چیزی (احتمالا در ابعاد میکروبی) در این سیاره زندگی میکند که توانسته چنین فضولاتی را تولید کند.
این یافته شگفتانگیز شاید باعث بازنویسی آنچه تاکنون از هستی و حیات در سیارات مختلف میدانستیم، شود و همچنین مجددا تلاشها را به سمت فرود آوردن یک فضاپیما روی سطح سیاره زهره هدایت کند. هرچند که پیشتر نیز ماموریت های فضایی موفق به لمس سطح این سیاره شدهاند. چیزی که این کاوشگرها یافتند، آنچنان جالب نبود.
در سالهای ۱۹۷۵ و ۱۹۸۲ برنامه فضایی شوروی توانست ۴ کاوشگر ونرا را روی سطح زهره فرود آورد. هر کدام از این کاوشگرها نیز (ونرا ۹ و ۱۰ در سال ۱۹۷۵ و ونرا ۱۳ و ۱۴ در سال ۱۹۸۲) توانستند با موفقیت تصاویری از زهره گرفته و به زمین ارسال کنند. به طور کلی در تاریخ ماموریت های فضایی ۸ کاوشگر توانستهاند به نحوی به سطح سیاره زهره برسند.
هرچند که در نتیجه محیط سمی این سیاره، هر سطحنشین اندکی پس از ورود با مواد شیمیایی بمباران شد. بسیاری از آنها در همان لحظه اول تجهیزات ارتباطی خود را از دست دادند؛ اما دانشمندان موفق شدند از ۴ فضاپیما عکسهای رنگی و سیاه و سفید مهمی را به دست آورند. اگر به تصاویر سیاره زهره نگاه کنید، گمان میکنید که منطقهای دور افتاده از زمین با صخرههای زرد رنگ در برابر شما قرار دارد.
برنامه فضایی شوروی برای بررسی سیاره زهره واقعا تحسینبرانگیز بود؛ اما معمولا خیلی به آن اشاره نمیشود، زیرا مقامات این کشور هرگونه اطلاعرسانی عمومی در رابطه با ماموریتهای شکست خورده را به شدت محدود میکردند. البته جزئیات مربوط به این ماموریتها ثبت شدهاند، ولی دسترسی به اطلاعات آن دسته از کاوشگرهای ونرا که به سطح زهره نرسیدند، کار آسانی نیست.
از طرفی این ماموریتها در دهه ۱۹۶۰ آغاز شدند و زمانی که اولین تصاویر از سطح زهره به دست آمدند، آمریکاییها توانسته بودند در شش فرود مختلف روی ماه راه بروند. در واقع آنها رقابت فضایی را برده بودند و دیگر کسی به آنچه شوروی فراتر از ماه پیدا کرده بود، توجه زیادی نمیکرد.
خوشبختانه ناسا این روزها مجددا به کاوش در سیاره زرد رنگ منظومه شمسی علاقهمند شده است. علاوه بر ناسا، آن دسته از شرکتهای خصوصی که در زمینه توسعه فناوریهای فضایی فعالیت دارند نیز جذب زهره شدهاند. یکی از این شرکتها Rocket Lab نام دارد. این شرکت نیوزیلندی از سال ۲۰۲۰ در حال کار روی این موضوع است و میخواهد کاوشگر جدیدی را برای جستجوی نشانهای از حیات احتمالی در زهره به فضا بفرستد.
هرچند که ماموریت های فضایی ناسا بیشتر حول محور تغییرات جوی و لرزهای سیاره زهره میگردند. تغییراتی که زهره را به وضعیت فعلی رساندهاند. به باور دانشمندان ناسا زهره احتمالا زمانی شباهت زیادی به زمین داشته و از اقیانوس و اتمسفری مشابه سیاره ما بهره میبرده است.
با توجه به تراکم بالای آتشفشانها در سطح زهره، برخی گمان میکنند که فعالیتهای آتشفشانی مسئول همه یا اکثر تغییرات شدید ایجاد شده در وضعیت زمینشناسی و زیستی این سیاره هستند. وجود سنگهای ایجاد شده بر اثر فعالیتهای آتشفشانی در سرتاسر زهره که عمری کمتر از ۳۰۰ میلیون سال دارند نیز این فرضیه را تقویت میکند.
اگرچه شوروی ماموریت های فضایی سیاره زهره را ادامه نداد، اما توجه مجدد به این سیاره میتواند بردی برای همه علاقهمندان به فضا قلمداد شود. این سیاره اشتراکات زیادی با کره زمین دارد و به همین خاطر میتواند اطلاعات جالبی در رابطه با علوم آب و هوایی، حیاتهای دیگر در جهان و … ارائه دهد. این احتمال که در سیاره زهره گونه عجیب و جدیدی از حیات پیدا شود، واقعا هیجان انگیز است.