فشارهای اقتصادی و اجرایی هایوب، این شرکت ارائهدهنده اینترنت پر سرعت در کشور را در آستانه ورشکستگی قرار داده است.
شرکت هایوب، یکی از اپراتورهای مطرح در حوزه اینترنت و ارتباطات کشور، در نامهای رسمی و قابل توجه به رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری)، خواستار تعلیق تمامی فعالیتهای خود و عودت فرکانس ۳۵۰۰ مگاهرتز شد. این درخواست که ناشی از فشارهای مالی سنگین، عدم دریافت مطالبات مربوط به پروژه USO (خدمات اجباری عمومی)، افزایش هزینههای فرکانس و مشکلات اجرایی در توسعه شبکه عنوان شده، میتواند پیامدهای قابل توجهی برای بازار ارتباطات و کاربران اینترنت در ایران داشته باشد.
- فشارهای اقتصادی هایوب را به ورشکستگی نزدیک کرده است
- چالشهای هایوب و پروژه USO؛ از عدم پرداخت مطالبات تا نگرانی سرمایهگذاران
- چالشهای اقتصادی و زیرساختی هایوب در توسعه فیبر نوری در استانهای محروم
- مشکلات وثایق و منابع مالی، دست و پای هایوب را در پروژههای مختلف بسته است
- چه موانعی بر سر راه توسعه شبکههای بیسیم هایوب قرار دارد؟
- درخواست عودت فرکانس و تعلیق فعالیتها به دلیل مشکلات مالی
فشارهای اقتصادی هایوب را به ورشکستگی نزدیک کرده است
شرکت هایوب در نامهای رسمی به شماره 04/250 مورخ ۱۹ فروردین ۱۴۰۴، که با امضای مدیرعامل این شرکت، سیدایمان میری صادر شده است، به رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرد که با وجود تعهدات رسمی در چارچوب پروانه شبکه و خدمات ارتباطی، ادامه ارائه خدمات در باند فرکانسی ۳۵۰۰ تا ۳۵۴۰ مگاهرتز را در بسیاری از استانهای کشور غیرممکن میداند.
این تصمیم، به طور خاص استانهایی غیر از تهران و البرز را در بر میگیرد که هایوب مسئول ارائه خدمات بیسیم در آنها بوده است. این اعلامیه، نشاندهنده یک چرخش مهم در استراتژی هایوب و همچنین یک چالش بالقوه برای دسترسی به اینترنت بیسیم در استانهای تحت پوشش این شرکت است. در ادامه، به انتشار متن این نامه و دلایل ارائه شده از سوی هایوب میپردازیم.
های وب، در بحبوحه چالشهای مالی خود در مصوبه شماره 4 جلسه 346 مورخ 1402/04/04 تحت عنوان «آیین نامه نحوه محاسبه حق استفاده از بسامد (فرکانس)» اعتراض رسمی خود را در قالب نامهای به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرده است. هایوب در این نامه، با استناد به مصوبه مذکور، دیدگاههای انتقادی خود را نسبت به نحوه محاسبه حق استفاده از فرکانس مطرح کرده است.
در نامه ارسالی به حمید فتاحی، رئیس وقت سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، هایوب به یکی از مهمترین عوامل بحران مالی خود یعنی «عدم وصول مطالبات حاصل از تعدیل پروژه USO» اشاره میکند. این تاخیر در پرداختها، منجر به ایجاد مشکلات اساسی در جریان نقدینگی و کاهش توان سرمایهگذاری شرکت در تمام حوزههای فعالیت پروانه شده است.
چالشهای هایوب و پروژه USO؛ از عدم پرداخت مطالبات تا نگرانی سرمایهگذاران
پروژه USO (Universal Service Obligation) یا خدمات اجباری عمومی، مجموعهای از اقدامات و سیاستها است که با هدف گسترش دسترسی به خدمات ارتباطی (مانند اینترنت) در مناطق محروم و کمبرخوردار کشور تعریف میشود. پروژه USO شامل تعیین ساختار اجرایی و پیشنهاد تشکیل صندوق ایجاد و توسعه، تعیین سرویسهای الزامی و محدوده جغرافیایی و نقاط تحت پوشش ارائه خدمات، نحوه قیمتگذاری ارائه خدمات و چگونگی نظارت بر فعاليتهای مربوط به USO است.
پیش از این، در انتهای سال 1403، هایوب به صراحت اعلام کرده بود که اجرا نشدن تعهدات وزارت ارتباطات در پرداخت تعدیل نرخ ارز، یکی از اصلیترین علل فروپاشی مالی شرکت محسوب میشود. در حالی که هایوب هزینههای پروژههای سرمایهگذاری، به ویژه پروژه ملی “FTTH” «فیبر نوری تا منازل» را در دفاتر قانونی خود ثبت کرده است (بالغ بر ۳۰ هزار میلیارد ریال)، مسئولان مالیاتی از پذیرش این هزینهها خودداری کردهاند.
پروژه FTTH، یک پروژه ملی برای توسعه زیرساختهای ارتباطی مبتنی بر فیبر نوری در سراسر کشور است. فیبر نوری، به دلیل پهنای باند بسیار بالا و سرعت انتقال داده فوقالعاده، بهترین گزینه برای ارائه خدمات اینترنتی با کیفیت بالا به کاربران خانگی و تجاری است. توسعه FTTH میتواند به توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور کمک شایانی کند.
مجموع این عوامل (اعتراض به فرمول حق فرکانس، عدم وصول مطالبات USO، عدم ایفای تعهدات وزارت ارتباطات و عدم پذیرش هزینههای FTTH توسط سازمان مالیاتی)، موجی از انتقادات و نگرانیهای فراوانی را در میان سرمایهگذاران به راه انداخته و تصویری مبهم از آینده شرکت به نمایش گذاشته است.
چالشهای اقتصادی و زیرساختی هایوب در توسعه فیبر نوری در استانهای محروم
هایوب اعلام کرده است که به منظور اتمام پروژه توسعه شبکه فیبر نوری و پوشش خانوارها در استانهای تحت پوشش خود، ایجاد شبکه فیبر نوری بینشهری داخل استانی الزامی است. این شرکت دلیل این ضرورت را عدم حضور شرکت ارتباطات زیرساخت در اکثر شهرها و همچنین موجود نبودن یک مدل همکاری کارآمد با شرکت مخابرات ایران عنوان کرده است.
به این ترتیب، هایوب تاکید دارد که برای تکمیل پروژه در سطح استانها، ایجاد شبکه فیبر نوری بینشهری دروناستانی ضروری است تا بتواند اتصال موردنیاز را فراهم کند و تعهدات خود را به سرانجام برساند. این موضوع نشاندهنده وابستگی این پروژه به همکاری بین سازمانها و زیرساختهای موجود است که در حال حاضر به شکل مطلوب فراهم نیست.
- اتحادیه جهانی مخابرات دوباره به درخواست دولت ایران رای مثبت داد؛ استارلینک نباید در ایران کار کند!
- پرسرعت ترین اینترنت موبایل متعلق به این کشورها است؛ کشورهای عربی در صدر!
به عبارت دیگر، برای تحقق وعدههای توسعه فیبر نوری در استانهای محروم، هایوب نیازمند ایجاد یک شبکه ارتباطی اختصاصی درون استانی است، زیرا زیرساختهای ملی و همکاری با سایر شرکتها در شرایط فعلی پاسخگوی نیازهای این پروژه نیست.
هایوب در ادامه تشریح مشکلات خود، به تاثیر مستقیم افزایش بیش از سه برابری نرخ ارز و تورم بالای کشور در سالهای اخیر بر هزینههای خود اشاره کرده است. این افزایش تدریجی و در برخی موارد ناگهانی، به شکل غیرمتعارفی هزینههای تامین تجهیزات، اجرای پروژهها، توسعه و نگهداری شبکههای ارتباطی را بالا برده و فشار مالی مضاعفی را بر دوش این شرکت تحمیل کرده است.
در متن نامه ارسالی هایوب آمده است که افزایش بیش از سه برابری نرخ ارز و نرخ تورم بالای کشور در سالهای اخیر، به افزایش غیرمتعارف هزینههای تامین تجهیزات، اجرا، توسعه و نگهداری شبکههای ارتباطی منجر شده است. به بیان دیگر، تلاطمات اقتصادی حاکم بر کشور، هایوب را در تامین مالی و اجرای پروژههای توسعهای خود با چالشهای جدی مواجه کرده است.
مشکلات وثایق و منابع مالی، دست و پای هایوب را در پروژههای مختلف بسته است
مشکلات ایجاد شده در تامین منابع مالی و وثایق مورد نیاز، همراه با تمرکز اجباری بر انجام تعهدات اجرا و توسعه شبکه فیبر نوری (به عنوان رکن اصلی پروانه فعالیت شرکت)، فعالیت هایوب در سایر حوزههای پروانهای را غیرممکن ساخته است. به بیان دیگر، تامین منابع مالی و وثایق مورد نیاز برای پیشبرد پروژهها با دشواریهای زیادی همراه شده و این مسائل، همراه با تمرکز اجباری بر تعهدات توسعه شبکه فیبر نوری (بهعنوان رکن اصلی پروانه UNSP)، باعث شده این شرکت نتواند همزمان در دیگر زمینههای فعالیت خود عملکرد موثری داشته باشد.
این وضعیت، نمایانگر فشار مضاعفی است که بر هایوب وارد شده و عملاً ظرفیت عملیاتی آن را به اجرای پروژه فیبر نوری محدود کرده است، در حالی که حتی در این حوزه نیز به دلیل موانع ذکر شده (از جمله مشکلات ارزی و تورم) با ناکامی مواجه شده است.
چه موانعی بر سر راه توسعه شبکههای بیسیم هایوب قرار دارد؟
شرکت هایوب در تشریح موانع پیش روی توسعه شبکههای بیسیم، به کمبودها و مشکلات اساسی در زمینه زیرساختهای مخابراتی اشاره کرده است. یکی از مهمترین این موانع، نبود یک سازوکار کارآمد و الزامآور برای استفاده بهینه و به اشتراکگذاری زیرساختهای موجود است. این مسئله نه تنها هزینهها را به شکل قابل توجهی افزایش میدهد، بلکه موانع اجرایی متعددی را بر سر راه ایجاد و توسعه زیرساختهای لازم برای شبکههای بیسیم ایجاد میکند و در نتیجه، سرمایهگذاریهای جدید در این حوزه را با چالشهای جدی روبرو میسازد.
مشکل فقدان سازوکار اشتراک زیرساختها، بهویژه در زمینه توسعه شبکههای بیسیم، به دلیل نیاز این شبکهها به زیرساختهای مشترک و همکاری نزدیک بین سازمانهای مختلف، نمود بیشتری پیدا میکند. برای مثال نصب و راهاندازی آنتنهای BTS (ایستگاههای پایه تلفن همراه) نیازمند دسترسی به مکانهای مناسب، تامین برق و برقراری ارتباطات سیمی و بیسیم است.
در صورت عدم وجود یک سازوکار مشخص و الزامآور، اپراتورها مجبور به صرف هزینههای گزاف برای ایجاد زیرساختهای تکراری میشوند، در حالی که میتوان با به اشتراکگذاری زیرساختهای موجود، این هزینهها را به شکل چشمگیری کاهش داد. علاوه بر افزایش هزینههای عملیاتی، نبود سازوکار اشتراک زیرساختها، جذابیت سرمایهگذاری در این حوزه را نیز کاهش میدهد.
سرمایهگذاران به دنبال پروژههایی با بازگشت سرمایه مناسب و ریسک پایین هستند. اما در شرایطی که هزینههای ایجاد زیرساختها بسیار بالا باشد و همکاری بین سازمانها با موانع جدی روبرو شود، سرمایهگذاری در شبکههای بیسیم دیگر جذابیت خود را از دست میدهد. هایوب در این زمینه اعلام کرده است که ادامه فعالیت در این شرایط، بدون تغییر سیاستها و حمایتهای رگولاتوری، برایش ممکن نیست.
درخواست عودت فرکانس و تعلیق فعالیتها برای جلوگیری از ورشکستگی هایوب
در انتهای نامه ارسالی از سوی شرکت این شرکت، درخواست مهمی مطرح شده است که نشاندهنده وخامت اوضاع مالی و عملیاتی و تلاش برای جلوگیری از ورشکستگی هایوب است. در این درخواست آمده است:
با عنایت به موارد فوق، این شرکت با توجه به مشکلات حادث شده که اساسا ناشی از عدم دریافت تعدیل پروژه USO و همچنین مطالبات ادعا شده توسط سازمان امور مالیاتی میباشد، قادر به انجام به تعهدات اجرا، توسعه و همچنین پرداخت تعهدات مالی خود به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نمیباشد و در نتیجه مطابق با ماده ۱۷ پروانه UNSP خواستار عودت فرکانس ۳۵۰۰ مگاهرتز، حذف تعهدات توسعه خدمات WTTx و تعدیل تعهدات مالی آن متناسب با زمان صدور پروانه UNSP تا زمان اعلام عدم فعالیت طی این نامه و مطابق با ماده ۱۸ پروانه خواستار تعلیق کلیه فعالیتهای پروانهای خود را دارد. خواهشمند است دستورات فرمایید در این خصوص اقدام لازم مبذول فرمایند.
این درخواست، فراتر از یک درخواست ساده برای تعلیق فعالیتها، بیانگر یک بحران عمیق ورشکستگی برای هایوب است. هایوب در این نامه به صراحت اعلام میکند که به دلیل عدم دریافت تعدیل پروژه USO و مطالبات مالیاتی،قادر به ایفای تعهدات خود نیست. این تعهدات شامل توسعه شبکهها، ارائه خدمات و پرداخت بدهیها به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) میشود.
مطرح کردن تعلیق فعالیتها، نشاندهنده ناتوانی این شرکت در ادامه مسیر فعلی و ضرورت بازنگری در سیاستها و حمایتها از فعالان این حوزه است. به عبارت دیگر، با این درخواست زنگ خطر ورشکستگی هایوب به صدا درآمده و این شرکت اعلام میکند که ادامه وضع موجود، میتواند منجر به فروپاشی کامل فعالیتهایش شود.
این نامه، احتمالاً آخرین تلاش رسمی هایوب برای یافتن راهی به منظور کاهش فشارها و ایجاد زمینهای برای مذاکرات بعدی با سازمان تنظیم مقررات است. هایوب امیدوار است که با این درخواست، بتواند توجه رگولاتوری را به مشکلات خود جلب کند و از تبعات سنگینتری برای سهامداران و مشتریان جلوگیری نماید. تبعاتی که میتواند شامل از دست رفتن سرمایهگذاریها و توقف ارائه خدمات باشد.
- اعلام اولویتهای وزارت ارتباطات در سال 1404؛ اثری از رفع فیلترینگ یا بهتر شدن اوضاع اینترنت نیست!
- مردم ایران بیشتر از کدام مرورگر اینترنت استفاده میکنند؟
- گزارش جدید اسپیدتست از وضعیت سرعت اینترنت جهان؛ جایگاه ایران تغییر کرد
- توصیه عجیب آژانس امنیت ملی آمریکا: گوشی خود را خاموش کنید!
- دو سرویس پرکاربرد ایرانی از کار افتادند؛ چه بر سر رادارگیم و 403 آمد؟
- ممنوعیت تبلیغات خرید و فروش طلا در صداوسیما؛ جزئیات و واکنشها