گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
انقراض دایناسورها در حدود 66 میلیون سال پیش، آخرین انقراض جمعی (Mass Extinction) اتفاق افتاده در طول تاریخ است؛ اما اخیرا محققان به دنبال هشدارهای پیشین، از آغاز ششمین انقراض بزرگ زمین خبر داده‌اند.
وقتی در کلاس‌های درس صحبت از پدیده‌ی انقراض می‌شود، به دانش آموزان در مورد موجوداتی که دیگر بر روی زمین زندگی نمی‌کنند و جاندارانی که نسلشان در خطر است، آموزش داده می‌شود؛ اما به ندرت پیش می‌آید که آموزگاران در آموزش خود از مثالی مانند انقراض جمعی ششم زمین که در حال وقوع است، استفاده کنند. این پدیده قبلا پنج بار دیگر هم رخ داده و در هرکدام از این دفعات، اکثریت گونه‌های روی زمین را به کام مرگ کشیده است.
بر اساس مقاله‌ی چاپ‌شده در ژورنال PNAS در 10ام جولای 2017، جمعیت گونه‌های مختلف جانوری بر روی سیاره با چنان سرعتی در حال کاهش است که پژوهشگران از عبارت «نابودی بیولوژیکی» برای توصیف اتفاق در حال وقوع، استفاده کرده‌اند. در این مقاله آمده است:
50 درصد حیواناتی که زمانی بر روی زمین زندگی می‌کردند، اکنون از بین رفته‌اند.
اما نابودی کلی نسل گونه‌ها مهم‌ترین دغدغه‌ی موجود نیست؛ بر طبق مطالعات انجام‌شده، پدیده‌ی «انقراض جمعی محلی» بر انقراض کامل گونه‌ها ارجحیت دارد. این پدیده که به صورت از بین رفتن گونه‌های جانوری در برخی مناطق خاص رخ می‌دهد، باعث کاهش جمعیت حیواناتی که هنوز جزو موجودات رو به انقراض نیستند، می‌شود. پدیده‌ی مذکور از نشانه‌های انقراض جمعی به حساب می‌آید و ثابت می‌کند که ششمین انقراض بزرگ زمین در حال وقوع است.
کاهش جمعیت جهانی
در مقاله‌ی چاپ‌شده، پژوهشگران 27 هزار و 600 مهره‌دار که فقط نیمی از گونه‌های شناخته‌شده هستند را موردبررسی قرار دادند؛ شواهد نشان می‌دهند که جمعیت بیش از 30 درصد این گونه‌ها رو به کاهش بوده و جمعیت محلی این حیوانات در مناطق خاص، رو به انقراض است. البته آمار کلی برای بسیاری از جانوران هنوز نگران‌کننده نیست.
در این پژوهش اظهار شده که نگرانی اصلی، انقراض جمعی محلی است؛ ناپدید شدن گونه‌های خاص و ضروری از اکوسیستم هر منطقه باعث به وجود آمدن اثری روبه رشد و مخرب در کل سیستم می‌شود. همانطور که در مطالب وب سایت The Atlantic هم به آن اشاره شده است، با نابودی جمعیت‌های بزرگ حیوانات، جمعیت‌های کوچک‌تر باقی‌مانده بیشتر به خطر انقراض نزدیک خواهند شد.
به عنوان مثال، اگر فیل‌ها از تمامی پارک‌های ملی آفریقا به جز یک پارک، ناپدید شوند، فعالیت‌هایی چون گسترش تخم گیاهان و باز کردن راه برای حیوانات کوچک‌تر که توسط این فیل‌ها، در بخش‌های مختلف قاره انجام می‌شود، متوقف خواهد شد. این اتفاق می‌تواند با از بین رفتن گیاهانی که برای تکثیر دانه‌هایشان به فیل‌ها وابسته‌اند، اکوسیستم قاره را تغییر دهد و حیواناتی که از این گیاهان تغذیه می‌کنند را منقرض کند.
انقراض جمعی گونه‌های گرده‌افشان مانند زنبورعسل، به صورت محلی، آثار مخرب‌تری دارد؛ چرا که درختان و بوته‌های میوه به این گرد افشان‌ها وابسته‌اند. اگر این نوع گیاهان به دلیل کاهش جمعیت زنبورها از بین بروند، حیوانات و انسان‌هایی که به میوه‌ی آن‌ها وابسته‌اند تحت تاثیر قرار می‌گیرند. البته، با اینکه پژوهش انجام‌شده بر روی حشرات متمرکز نبود، واضح است که انقراض جمعی شامل حیوانات دیگر، به جز مهره‌داران هم خواهد شد.
پژوهشگران در این مقاله اظهار کرده‌اند:
با از بین رفتن جمعیت مهره‌داران، شبکه‌های پیچیده‌ی بومی حیوانات، گیاهان و میکروارگانیسم‌ها هم آسیب خواهند دید. این امر نشان می‌دهد که با وجود کمبود نشانه‌های گسترش بحران موجود خارج از قلمرو مهره‌داران، انقراض جمعی این گونه‌ها باعث افزایش اثرات فاجعه‌آمیزی بر روی اکوسیستم‌ها می‌شود و نابودی طبیعت را تسریع می‌کند.
لازم به ذکر است که دلیل اصلی این اتفاق به انسان‌ها مربوط می‌شود؛ با افزایش جمعیت انسان‌ها در مناطق مختلف جهان، زیستگاه حیوانات مورد تهدید قرار گرفته، گونه‌های مهاجم گسترش یافته‌اند و شکار بی‌رویه جمعیت موجودات خشکی‌زی را به شدت کاهش داده است. همچنین، بیش از 90 درصد آبزیان شکارچی بزرگ از بین رفته‌اند، آلاینده‌های مختلف در طبیعت منتشر شده‌اند و بخش بزرگی از جنگل‌های جهان نابود شده‌اند.
به علاوه، از آغاز عصر صنعت فعالیت‌های مختلف انسانی باعث آزاد شدن گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر شده است. این گازها تاکنون اصلی‌ترین دلیل کاهش جمعیت حیوانات نبوده‌اند، اما انتظار می‌رود که در آینده، ششمین انقراض بزرگ زمین به واسطه‌ی انتشار آن‌ها غیرقابل بازگشت باشد. در مطلبی مرتبط که در مجله‌ی نیویورک (New York) به چاپ رسیده، اینگونه نوشته شده است:
زمین تاکنون پنج انقراض جمعی را ترجمه کرده است که هرکدام تقریبا تمام سوابق تکامل صورت گرفته بر روی زمین را پاک کرده‌اند. این وقایع ساعت سیاره‌ای را باز نشانده‌اند و همانند اتفاقی که هم اکنون در حال وقوع است، یعنی ششمین انقراض بزرگ زمین، قیاسی مناسب از آینده‌ی اکولوژیکی پیش روی ما هستند. شاید در کلاس‌های درسی به شما آموزش داده شود که وقایع پیشین به واسطه‌ی برخورد اجرام آسمانی با زمین رخ داده‌اند؛ اما حقیقت این است که تمامی انقراض های جمعی به جز نابودی نسل دایناسورها، در اثر تغییرات به وجود آمده در آب‌وهوا، به واسطه‌ی وجود گازهای گلخانه‌ای، اتفاق افتاده‌اند.
آیا ششمین انقراض جمعی زمین را می‌توان متوقف کرد؟
پژوهشگران با چاپ این مقاله و لحن هشدارآمیز خود نشان دادند که ششمین انقراض بزرگ زمین، تاکنون به چه اندازه پیشرفت کرده است. کارشناسانی که در مبحث انقراض جمعی تخصص دارند هم بر اهمیت موضوع تاکید کرده‌اند.
داگ اِروین (Doug Erwin)، از دیرینه شناسان موسسه اسمیتسونین، در مصاحبه‌ای با وب سایت The Atlantic گفته است که اگر در اواسط وقوع چنین اتفاقی باشیم، توقف آن غیرممکن است؛ البته آمار نشان می‌دهند که انقراض جمعی ششم زمین به تازگی آغاز شده و تا رسیدن به مراحل بعدی آن هنوز فرصت باقیست.
با وجود اختلاف نظرهای جزئی، کارشناسانی چون اروین و پژوهشگران مقاله‌ی چاپ‌شده به اتفاق معتقدند که ششمین انقراض بزرگ زمین در صورت عدم انجام اقدامات سریع و موثر توسط بشر، متوقف نخواهد شد. برای این کار باید تلاش‌های محلی در جهت حفظ جانوران و زیستگاه‌ها، در کنار اقدامات جهانی برای جلوگیری از بالا رفتن دمای زمین بیش از حد مجاز، صورت پذیرد.
کلام آخر را هم از پژوهشگرانی که مطالعات مربوطه را انجام داده‌اند، نقل‌قول می‌کنیم:
لازم است که تاکید کنیم، ششمین انقراض جمعی زمین در حال وقوع بوده و فرصت برای توقف آن بسیار محدود و در حد دو یا سه دهه است. تمامی وقایع از کاهش هرچه بیشتر تنوع زیستی در آینده خبر می‌دهند و تصویر پیش رو از زندگی گونه‌های جانوری، به خصوص انسان، بسیار نگران‌کننده و ملال‌آور است.