جلوگیری از پیر شدن و مقابله با مرگ تلاشی است که به روشها و شکلهای گوناگون صورت میگیرند، اما تحقیقی جدید از بیهوده بودن این تلاش برای مقابله با پیری خبر میدهد.
با اینکه افزایش سن یکی از طبیعیترین بخشهای زندگی انسان است، بشر همچنان در تلاش بوده تا به کمک درمانهای پوستی، رژیمی و مصرف داروهای مختلف پیری را به تعویق بیاندازد. با این حال عدهای از دانشمندان به این عقیده رسیدهاند که جلوگیری از پیر شدن غیرممکن است و از نظر ریاضی، امکان مقابله با این اتفاق طبیعی وجود ندارد.
به طور دقیقتر، استدلالی که به تازگی توسط گروهی به رهبری جوانا میسل (Joanna Masel) دانشمند زیست شناسی تکاملی از دانشگاه آریزونا مطرح شده است، به طرز عملکرد سلولهای مجزا در بدن و هماهنگی این سلولها با یکدیگر مرتبط میشود. با افزایش سن، هرکدام واحدها ساختاری بافتها یا در انجام وظایف خود کند میشدند و دیگر کارکردی ندارند و یا به اصطلاح عامیانه، سرطانی میشدند؛ برای مثال سفید شدن موهای بدن پس از رسیدن به سنی خاص، ناشی از توقف ساخت رنگدانه در سلولهای موی فرد است.
در مقاله میسل که چند روز گذشته در ژورنال “Proceedings of the National Academy of Sciences” به چاپ رسید، گزارش شده که برای رسیدن به این نتایج در مورد جلوگیری از پیر شدن، مدلی ریاضی برای رقابت بین سلولی در بدن طراحی و بررسی شده است. بر اساس نظریه انتخاب طبیعی یا همان بقای اصلحترین، با حذف کردن سلولهای کند شده از مابقی واحدهای، میتوان از فرآیند پیری جلوگیری کرد.
این در حالی است که با حذف سلولهای کند شده، فضای بیشتری در اختیار سلولهای سرطانی قرار میگیرد و به این ترتیب، رشد آنها بیشتر میشود. اگر اقدامی عکس این پروسه را انجام دهیم و واحدهای سرطانی را از مابقی سلولها جدا کرده و حذف کنیم، به مرور زمان تمامی بدن شامل سلولهای رو به زوال شده و فرد پس از مدتی جان خود را از دست میدهد.
پل نلسون (Paul Nelson) دانشمند دیگری از تیم تحقیقاتی میسل میگوید که با افزایش سن، بیشتر سلولهای بدن از کار افتاده و دیگر رشد نمیکنند و مابقی واحدها هم به صورت غیرقابل کنترلی رشد میکنند؛ حال اگر سیستمی مابین دو حالت ذکرشده اعمال شود، یعنی بدن از سلولهای رو به زوال خلاص شده و رشد بخش سرطانی بدن را هم کنترل کند، ارگانیسمهای چند سلولی همچنان به پیر شدن ادامه میدهند، چون در حالتی که سلولهای برای دستیابی به منابع در بدن با یکدیگر رقابت میکنند، واحدهای ساختاری آلوده به سرطان پیروز شده و قبل از مابقی سلولها از منابع تغذیه میکنند.
میسل در ادامه مقاله میگوید که کند کردن روند افزایش سن عملی است اما امکان جلوگیری از پیر شدن وجود ندارد؛ به عبارت دیگر در هر یک از حالتهای بررسیشده با برطرف کردن یک مشکل، چالش دیگری به وجود میآید. دلیل بنیادی این پدیده هم به اصل افزایش آنتروپی و قانونی که جلوگیری از افزایش بینظمی در جهان را غیرممکن میداند، مرتبط است. میسل در پایان ادعا میکند که پیر شدن حقیقتیست که باید با آن کنار بیاییم.