سیارک استوانه ای امواموا (Oumuamua) یک جرم آسمانی مرموز و جالبتوجه در منظومه شمسی بوده که بر اساس تحقیقات جدید، از برخوردی مهیب در گذشته به وجود آمده است.
یکی از جالبتوجهترین و اسرارآمیزترین موضوعات جدید موردبررسی در ارتباط با منظومه شمسی، توسط ستاره شناسان، سیارک امواموا بوده که با ظاهر سیگاری شکل و حرکت چرخشی خود، به عنوان اولین جرم آسمانی که از فضای بین ستارهای وارد منظومه خورشیدی ما شده، شناخته میشود؛ با این حال بررسیهای جدید نشان میدهند که این سیارک مرموز که در ماه اکتبر سال گذشته کشف شد، احتمالا با یک جرم آسمانی دیگر برخورد شدیدی داشته است.
دانشمندان میگویند که سیارک استوانه ای امواموا به احتمال قوی برای صدها میلیون سال در فضا حرکت کرده است و در صورت برخورد نکردن با اجرام دیگر، تا میلیاردها سال به سفر خود ادامه میدهد؛ اما تعدادی از نکات هستند که باعث مرموزتر شدن این سیارک شدهاند؛ به عنوان مثال طول امواموا هشت برابر عرض آن بوده که تاکنون هیچ جرم آسمانی مشابه آن دیده نشده است. از طرف دیگر، ماهیت این سیارک هم خود جای ابهام دارد و در حالی که دانشمندان آن را یک شی عظیم سنگی و یا نوعی دنبالهدار میدانند، عدهای میگویند که سیارک استوانه ای امواموا یک فضاپیمای بیگانه است!
همچنین، نحوه حرکت این جرم آسمانی هم به نوبه خود خاص است و ذهن بسیاری از محققان از جمله تیمی از دانشگاه کوئینز بلفاست (Queen’s University Belfast) در ایرلند، به رهبری وس فریزر (Wes Fraser) را به خود مشغول کرده است.
جزئیات تحقیقات جدید بر روی سیارک استوانه ای امواموا
تیم فریزر با بررسی روشنایی این جرم از طریق تمامی تصاویر و اطلاعات جمعآوری شده، نتیجه گرفتند که امواموا به صورت فوقالعاده نامنظم حرکت میکند و نوع عبور آن در مسیرش پیش از این هم در سیارکهای کوچکتر دیده شده است؛ این طور که به نظر میرسد، شکل حرکت سیارک احتمالا به خاطر اتفاقاتی شناختهشده به وجود آمده است.
در بین دلایل احتمالی، پدیدههای گشتاور جز و مدی که به واسطه نزدیک شدن به سیارههای دیگر به وجود میآید و اثر YORP که به تشعشات خورشیدی و تحرکات گرمایی درونی وابسته است، مطرح شدهاند، اما به طور مشخصتر، احتمالات برای دلیلی دیگر بسیار بالا هستند.
فریزر میگوید که سیارک استوانه ای امواموا در زمانی خاص از سرگذشت طولانی خود در یک برخورد شدید شرکت داشته است. دانشمندان معتقدند که این جرم آسمانی در حال خارج شدن از منظومه شمسی است و پس از رسیدن به مدار مشتری در ماه می همین سال و عبور از مدار زحل در اوایل سال میلادی آینده، دیگر اثر از آن در اطراف ما باقی نخواهد ماند.
با این حال تخمین زده میشود که حرکت عجیب امواموا بعد از گذشت مدتی تغییر کند و کششها و تنشهای درونی این جرم به چرخش آن پایان دهند. همانطور که اشاره شد، محققان نمیدانند که ماهیت سیارک استوانه ای امواموا دقیقا چیست و به همین دلیل، تیم فریزر برای هر دو حالت که امواموا یک سیارک سنگی باشد و یا ستارهای دنبالهدار، تخمین زدهاند که تا پایان چرخش این جرم آسمانی هنوز میلیاردها سال زمان لازم است!
در مورد شروع چرخش دیوانهوار این سیارک هم تخمین دقیق زمان برخورد اولیه بسیار مشکل است؛ دانشمندان میگویند که این اتفاق به احتمال قوی در منظومهای که امواموا به آن تعلق دارد، شروع شده و در زمان آغاز شکلگیری سیارهها و یا بعد از آن رخ داده است. اما از آنجایی که تهیه تصویری با کیفیت بالا از امواموا امکانپذیر نیست، نمیتوان با اطمینان گفت که اوضاع در اوایل شکلگیری این جرم آسمانی به چه صورت بوده است.
فریزر و همکارانش مقاله جدید خود را در ژورنال “Nature Astronomy” به چاپ رساندهاند.