تحلیلی بر رسوایی فیس بوک ؛ آیا حذف فیس بوک امکان‌پذیر است؟

حذف فیس بوک توسط کاربران ایده‌ای است که برخی مخالفان اخیرا به بررسی آن پرداخته‌اند. اما آیا کنار گذاشتن بزرگترین شبکه اجتماعی با 2.2 میلیارد نفر کاربر، شدنی است؟ آیا اصلا نیازی به حذف فیسبوک وجود دارد؟

طی چند روز اخیر، موضوع رسوایی فیس بوک در صدر اخبار رسانه‌ها قرار داشته است. بعد از این که مشخص شد کمبریج آنالیتیکا پس از مدت‌ها سو استفاده از داده‌های کاربران این شبکه اجتماعی، در نهایت از اطلاعات 50 میلیون نفر از آن‌ها برای تاثیرگذاری بر روی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری اخیر آمریکا استفاده کرده است، موج شدیدی از انتقادها به سمت فیس بوک سرازیر شد.

تعداد زیادی از کاربران عقیده دارند بزرگترین شبکه اجتماعی دنیا که حدود 2.2 میلیارد نفر کاربر فعال دارد، در حفظ حریم خصوصی آن‌ها توانمند ظاهر نشده و به دلایل مختلف، طی ده سال آینده تاثیر بدی بر روی جوامع گوناگون خواهد گذاشت. این نتیجه یکی از نظرسنجی‌های اخیر است.

در همین راستا عده‌ای با راه‌اندازی کمپین‌های ضد فیس بوک و استفاده از هشتگ‌ deletefacebook# در شبکه‌های اجتماعی مختلف در تلاش هستند افراد بیشتری را با خود همراه کنند. به عنوان جنجالی‌ترین فردی که اخیرا توییتی با این هشتگ در صفحه شخصی خود منتشر کرده است می‌توان به برایان اکتون، یکی از دو بنیان‌گذار واتس اپ، اشاره کرد. این در حالی است که خریده شدن پیام‌رسان واتس اپ توسط فیس بوک در سال 2014 به ارزش 16 میلیارد دلار، سبب شد برایان اکتون اکنون به عنوان یکی از ثروتمندترین مردان دنیا شناخته شود.

بررسی ایده حذف فیس بوک

حقیقت این است که فیس بوک با داشتن بیش از 2 میلیارد کاربر در سراسر جهان، محبوب‌ترین شبکه اجتماعی شناخته می‌شود. بسیاری از کاربران، از آن به عنوان بستری به منظور برقراری ارتباط با دوستان و اعضای خانواده بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های جغرافیایی استفاده می‌کنند.

فیس بوک سبب شده هیچ کاربری، دیگر روز تولد عزیزانش را فراموش نکند. هر فرد می‌تواند به مشکلات دیگر دوستان فیس بوکی خود پی برده و در دنیای واقعی به کمک آن‌ها بشتابد. اگرچه بسیاری عقیده دارند تکنولوژی سبب دور شدن انسان‌ها از یکدیگر شده است، اما در واقعیت، در صورت داشتن کنترل بر استفاده صحیح از شبکه‌های اجتماعی همچون فیس بوک، آن‌ها شدیدا به صمیمی‌تر و نزدیک‌تر شدن ارتباط‌ها کمک خواهند کرد.

نزدیک شدن اعضای خانواده و دوستان به یکدیگر تنها یکی از مزایای آن‌ است. در این شبکه اجتماعی درآمدزایی‌های زیادی صورت گرفته و در سراسر دنیا، تقریبا هر کسب و کار برای خود دارای یک صفحه اختصاصی در فیس بوک است که به عنوان شعبه مجازی آن به شمار می‌آید.

وجود گروه‌های مختلف نیز به سخت شدن حذف فیس بوک می‌انجامد. هر فرد تقریبا در چند گروه (فارغ از موارد دوستانه و فامیلی) عضویت دارد که هر کدام برای برطرف کردن نیازی خاص است. یک کاربر در گروه‌های گیمرهای حرفه‌ای، یک کاربر در گروه‌های برنامه‌نویسی و کاربری دیگر درون گروه‌های آشپزی یا مشاوره خانواده عضویت دارد. از بین رفتن این انجمن‌های مجازی، برای کاربران تبدیل به معضل خواهد شد.

صافیا نوبل (Safiya Noble)، یک استادیار در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، در کتاب خود با نام «الگوریتم‌های سرکوب» نوشت برای بسیاری از مردم، فیس بوک یک دروازه بسیار مهم به اینترنت محسوب می‌شود. در واقع برای تعداد زیادی، فیس بوک تنها چیزی است که از اینترنت می‌دانند. نقش این شبکه اجتماعی در ارتباطات و ایجاد جوامع مجازی تازه غیر قابل چشم‌پوشی است.

جیلیان سی یورک (Jillian C. York)، نویسنده و فعال اجتماعی اهل برلین، در توییتر نظرش را درباره حذف فیس بوک اعلام کرد. به عقیده وی، این کار یک امتیاز است که بسیاری از مردم آن را ندارند. بسیاری از افراد دارای معلولیت‌های جسمی و یا بیماری، افرادی که اعضای خانواده‌شان آن سوی مرزها قرار دارند و دیگر افرادی که به هر دلیل ارتباط فیزیکی‌شان با سایر انسان‌ها را از دست داده‌اند، با حذف فیس بوک، تنها پشتیبان خود را از دست خواهند داد.

ملانی سی‌گرین (Melanie C. Green)، استادیار و مدیر تحصیلات تکمیلی در دپارتمان ارتباطات دانشگاه بوفالو گفت اگر مردم از رسانه‌های اجتماعی برای حفظ ارتباط دائم خود با دیگران و ایجاد ارتباط‌های جدید استفاده کنند، فیس بوک می‌تواند به افزایش تندرستی آن‌ها کمک کند. البته به عقیده وی، این شبکه اجتماعی می‌تواند یک تاثیر منفی نیز داشته باشد.

به عنوان نمونه، اگر کاربران تنها بر اساس دیده‌هایشان در این شبکه اجتماعی به مقایسه خود با دیگر افراد بپردازند، به شدت آسیب خواهند دید. اما در هر صورت حذف فیس بوک به راحتی حذف حساب کاربری خود در این شبکه اجتماعی نیست!

به عقیده سی‌گرین، حذف کردن فیس بوک اقدامی است که (در صورت نیاز) باید به صورت دست جمعی انجام شود، به این معنی که تمامی 2.2 میلیارد نفر کاربر این کار را دنبال کنند. ممکن است افراد زیادی در حال حاضر به خاطر نگرانی از حریم شخصی درصدد ترک فیس بوک باشند، اما واقعیت این است که در حال حاضر هیچ پلتفرم جایگزینی وجود ندارد تا بلکه همه کاربران بعد از حذف فیس بوک به آن کوچ کنند.

ریشه‌های فیس بوک در اینترنت

از طرفی دیگر، فیس بوک در نقش بزرگترین شبکه اجتماعی، از سال‌ها قبل در گوشه گوشه زندگی مجازی افراد ریشه دوانده است، به طوری که لاگین به تعداد زیادی از وب سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها تنها با استفاده از حساب کاربری این شبکه اجتماعی امکان‌پذیر است. به عنوان نمونه، تیندر برای احراز هویت از اکانت فیس بوک استفاده می‌کند. لیست پخش بسیار از کاربران در اسپاتیفای نیز به فیس بوک گره خورده است. با لاگین به وسیله یک حساب کاربری جدید، کلکسیون موزیک‌هایی که طی سال‌ها جمع‌آوری کرده‌اید بر باد خواهد رفت.

اما مشکل اصلی چیست؟ چرا عده‌ای برای حذف فیس بوک تلاش می‌کنند؟ البته، روش‌های این شرکت برای جمع‌آوری داده‌های کاربران به منظور استفاده‌های مختلف، برای بسیاری آزاردهنده است. اما با واتس اپ و اینستاگرام چه خواهید کرد؟ هر چه باشد این دو پلتفرم نیز تحت اختیار فیس بوک قرار دارند!

به گفته صافیا نوبل، حذف حساب کاربری فیس بوک تاثیری در نحوه جمع‌آوری، فروخته شدن و استفاده از داده‌های شما نخواهد داشت. امروز حجم گسترده‌ای از اطلاعات ما در دنیای مجازی موجود بوده و دست برای کنکاش در آن‌ها باز است!

سایر متخصصان داده کاوی نیز با این موضوع موافق هستند. فردریک کالثیونر (Frederike Kaltheuner) از شرکت Privacy International معتقد است اگرچه کاربران در هر زمان می‌توانند اکانت فیس بوک خود را پاک کنند، اما ردیابی فعالیت‌های آن‌ها در دنیای آنلاین متوقف نخواهد شد. متاسفانه با گذر زمان، حتی ردیابی زندگی آفلاین افراد نیز بیشتر و بیشتر می‌شود. فردریک گوشی موبایل را ابزاری به منظور ردیابی خطاب می‌کند.

شرکتی مثل فیس بوک، اگر درز شدن اطلاعات شخصی کاربران از آن مشخص شود، باید پاسخگو باشد، اما در زمانی که داده‌های کاربران بدون اطلاع آن‌ها توسط گوشی های هوشمند مورد سو استفاده قرار می‌گیرد، هیچ شرکت و یا نهادی پاسخگو نیست.

نکته اینجاست که برای جلوگیری از درز اطلاعات خود به بیرون، اجباری به حذف فیس بوک از زندگی نیست، چرا که می‌توان بدون این کار نیز از دنبال شدن داده‌های خود جلوگیری کرد و یا حداقل آن را به حداقل رساند. به عنوان نمونه بهتر است با رفتن به تب Apps در بخش تنظیمات، دسترسی اپلیکیشن‌های جانبی به حساب کاربری خود را معلق کنید.

از طرفی دیگر، کاربری که درباره حریم خصوصیش نگران است، می‌تواند فیلدهای پروفایل کاربری را خالی بگذارد و نیاز به وارد کردن شماره تماس و دیگر اطلاعات شخصی نیست. عدم لاگین به وب سایت‌های مختلف با استفاده از اکانت فیس بوک، گزینه دیگری است که خیال افراد دارای وسواس فکری زیاد را راحت می‌کند!

با این حال راه برای حذف اکانت فیس بوک باز بوده و هر کاربر قادر است بعد از بکاپ گرفتن از اطلاعات خود، رد پایش را از این شبکه اجتماعی پاک کند. به گفته فیس بوک، حذف کامل حساب کاربری سه ماه زمان خواهد برد، پس برای بازگرداندن اطلاعات مهم، برای مدت زمانی طولانی فرصت خواهید داشت.

فیس بوک به عنوان بزرگترین شبکه اجتماعی که نگهدارنده اطلاعات بیش از 2.2 میلیارد نفر است، همواره اصلی‌ترین هدف دولت‌های مختلف به منظور جاسوسی و یا استفاده از پلتفرم برای رسیدن به مقاصد خود بوده است. مارک زاکربرگ موسس و مدیر عامل فیس بوک بعد از اعتراف به از بین رفتن اعتماد کاربران به این شبکه اجتماعی وعده داد قدم‌های بلندی برای بهبود امنیت آن برمی‌دارد.