کاوشگر نیمه تاریک ماه فضاپیمایی است که در آینده نزدیک از سوی سازمان فضایی چین، برای جمعآوری اطلاعات از قسمتی از ماه که هرگز برای ساکنان زمین قابل رویت نیست، به قمر سیاره ما فرستاده میشود.
کاوشگر نیمه تاریک ماه محصولی جدید از صنعت هوافضای کشور چین است که به عنوان اولین فضاپیمای پیشرفته ساخته شده برای جمعآوری اطلاعات از این بخش مرموز قمر زمین، شناخته میشود؛ چینیها اعلام کردهاند که در آینده نه چندان دور این کاوشگر در قسمت تاریک ماه فرود میآید. تا به حال هیچ سازمانی در انجام چنین اقدامی موفق نبوده و در صورت پیش رفتن اوضاع بر طبق برنامهریزیهای انجام شده، ربات چینی به نوبه خود تاریخساز میشود. در بررسی این پروژه جالب با ما همراه باشید.
پروژه کاوشگر نیمه تاریک ماه
در ابتدا باید توجه داشته باشیم که به دلیل وضعیت چرخشی ماه و این حقیقت که این جرم آسمانی در مدت زمان لازم برای چرخش به دور محور خود، یک دور هم در اطراف زمین میچرخد، بخشی از ماه همیشه از دید انسانهای ساکن کره زمین پنهان میماند و دیدن مستقیم آن برای ما عملا غیرممکن است.
این بخش از قمر سیاره با نامهای نیمه تاریک ماه یا سمت پنهان ماه شناخته میشود و تاکنون به دلیل ماهیت مرموزش صحبتهای زیادی در مورد آن مطرح شده و تلاشهای بسیاری برای کاوش آن صورت گرفته است.
به واسطه ماموریتهای معروف آپولو و کاوشگرهای مختلف سازمانهای فضایی تا به امروز اطلاعاتی از این بخش از ماه به دست آمده، اما همانطور که اشاره شد هیچ وسیلهای مستقیما در این قسمت فرود نیامده است. البته پیش از این یک فضاپیما به نام “Ranger 4” با همین ماموریت به ماه فرستاده شده بود، اما به دلیل نقص فنی هیچ دادهای از طرف این وسیله به زمین مخابره نشد.
با این تفاسیر، فعالان صنعت هوافضای کشور چین اعلام کردهاند که به زودی کاوشگر نیمه تاریک ماه ساختهشده توسط آنها، طلسم این موضوع را میشکند.
در چند روز گذشته چینیها ماهوارهای به نام “Queqiao” را به عنوان قسمتی از پروژه مربوط به بخش تاریک ماه و به منظور فراهم کردن مقدمات برای پرتاب کاوشگر مورد نظر این کشور که “Chang’e-4” نام دارد، به مقصد ماه فرستادند؛ این ماهواره که به دور قمر زمین خواهد چرخید، اطلاعات جمعآوریشده از سوی کاوشگر نیمه تاریک ماه را به زمین مخابره خواهد کرد.
اما لزوم وجود چنین ماهوارهای به این موضوع برمیگردد که قرار دادن کاوشگر بر روی قسمتی از ماه که همیشه از دید زمینیان پنهان است، چالشهای خاص خود را دارد؛ یکی از این چالشها مانع شدن جرم ماه از رسیدن سیگنالهای رادیویی کاوشگر به زمین است.
به بیان سادهتر بدنه ماه در زمانی که چنین وسیلهای بر روی آن قرار گرفته از ارسال مستقیم امواج رادیویی به زمین جلوگیری میکند و به همین دلیل، لازم است که ماهواره دیگری به عنوان یک پل ارتباطی اطلاعات Chang’e-4 را دریافت کرده و به سمت زمین ارسال کند.
قسمتهای سبز رنگی که در گیف بالا میبینیم به نام نقاط لاگرانژی معروف هستند و جاذبه موجود بین هر جفت جرم آسمانی بزرگ (مانند ماه و زمین) باعث میشود که در این نقاط نوعی ثبات گرانشی به وجود بیاید؛ به صورت کلی بین جفت جرمها 5 نقطه لاگرانژی وجود دارد و گفته شده که ماهواره کشور چین هم در نقطه مشخصشده با عدد 2، در فاصله 65 هزار کیلومتری ماه قرار خواهد گرفت.
از این مکان، Queqiao میتواند سیگنالهای کاوشگر نیمه تاریک ماه را به زمین بفرستد و همچنین، فرمانهای لازم برای هدایت وسیله را هم به سطح ماه مخابره کند؛ البته نکته جالب اینجاست که تا پیش از رسیدن فضاپیمای چینی به قمر زمین، ماهواره ارسالشده اطلاعات جالبتوجهی را از ماه و به صورت کلی، کیهان جمعآوری میکند و در قالب پروژهای با همکاری دانشمندان هلندی، آسمان را در جستجوی دادههای مربوط به رویداد آغازگر جهان، یعنی بیگ بنگ کاوش خواهد کرد.
گفته شده که ماهواره Queqiao در ماه ژوئن به نقطه لاگرانژی مورد نظر چینیها میرسد و فضاپیمای سمت پنهان ماه هم تا پایان سال جاری میلادی بر روی قمر زمین فرود خواهد آمد؛ از طرف دیگر، محموله جالبتوجهی به همراه این کاوشگر ارسال خواهد شد که پیلههای کرم ابریشم و تخم سیب زمینی هم جزو آن خواهد بود. قرار است که این مواد بر روی ماه در یک فضای زیستی کوچک نگهداری شوند و امکان رشد آنها در سطح قمر زمین بررسی شود.