شیارهای سطح سیاره مریخ دی اکسید کربن بود نه آب مایع !

هفتم مهر ماه سال جاری بود که جهان با شنیدن خبر کشف آب مایع در سیاره مریخ ، شگفت زده شد.اختر شناسان در آن زمان از طریق مدارگرد شناسایی مریخ ناسا (MRO) به تصاویری دست یافتند که شیارها یا رگه هایی تیره رنگ بر روی سیاره مریخ را نمایان کرده بود و گمان بر این بوده که جریان های آبی این کانال ها را روی سطح مریخ ایجاد کرده اند.اما به نظر می رسد دانشمندان در تصمیم گیری در مورد علت پدیدآمدن این شیارها اندکی عجولانه عمل کرده اند.تحقیقات جدید نشان می دهد که رگه های تیره ای که در سراشیبی گودال راسل مریخ پدید آمده آب نیست و در واقع یخ خشک یا همان دی اکسید کربن جامد می باشد.

محققان فرانسوی در نشریه “نیچر ژئوساینس” نوشتند که با تصعید لایه یخ دی اکسیدکربن، این گاز در زیر سطح به تله می افتد و به تدریج فشار آن افزایش می یابد.به گفته آنها این گاز، و نه آب مایع، می تواند علت پیدایش شیارهای روی سطح مریخ باشد؛ شیارهایی که در سطح زمین به آبکند معروف است.

این شیارها که در بسیاری نواحی استوایی مریخ در شیب تپه ها و ماسه زارها حفر شده، معمایی برای دانشمندان بوده است.بعضی محققان می گفتند که اینها شواهدی از گذشته دور و مرطوب مریخ است، اما بسیاری از این شیارها در مقیاس های ژئولوژیکی نسبتا جوان هستند و تعدادی هم تازه درحال شکل گیری اند.

نتیجه اینکه ممکن است چیزی غیر از آب مسئول پیدایش شیارها باشد، چون سطح مریخ در این مناطق سردتر از آن است که آب به شکل مایع در آن شکل بگیرد یا دوام آورد.

سدریک پیلورگت و فرانسوا فورگت از دانشگاه پاریس سودو و دانشگاه سوربن می گویند در پایان زمستان با تصعید این دی اکسیدکربن (تبدیل مستقیم از حالت جامع به گاز)، بخشی از این گاز می تواند زیر یخ خشک به تله بیافتد. عمق این یخ خشک حداکثر ۳۰ سانتی متر است.

عکس های ماهواره ای ناسا نشان می دهد که گودال راسل و تپه شنی عظیم آن محل تشکیل شیارهای تازه است و با کمک همین عکس ها بود که این دو محقق شرایط مزبور را شبیه سازی کردند.آنها دریافتند که افزایش تدریجی فشار گاز می تواند طوری ماسه ها را به جریان بیاندزاد که شیاری به جا بگذارد.

پیلورگت و فورگت نوشتند:‌

چنین فرآیندی می تواند در سطح گسترده انجام شود و نیازمند آب مایع نیست.

این مهم است چون امکان شکل گیری شیارهایی به پهنای ده ها متر را فراهم می کند – برخلاف شیارهای کوچکتر که دانشمندان در ماه سپتامبر گفتند می تواند ناشی از مقدار کمی آب خیلی شور باشد.به علاوه، براساس مدل سازی این محققان پیش بینی می شود که بهترین شرایط برای شکل گیری این شیارها در همان نقاطی است که عملا مشاهده شده اند.

کالین دونداس از مرکز مطالعات زمین شناسی آمریکا در مقاله ای در نیچر ژئوساینس نوشت که مدل تیم فرانسوی “به خوبی با مشاهدات از پدیده تشکیل شیارها همخوانی دارد” اما افزود که احتمالا چند فرآیند متعدد عامل آنهاست.او نوشت که معلوم شده مریخ هم مثل زمین محیطی پویا دارد و فرآیندهای مختلفی در سطح آن در جریان است.وی می گوید : “عجیب خواهد بود اگر فقط یک فرآیند واحد در تشکیل شیارها نقش داشته باشد.”

منبع : Space