اقدام ایران برای بستن تنگه هرمز میتواند اقتصاد جهانی را با بحرانی بیسابقه مواجه کند؛ از نفت ۴۰۰ دلاری تا تورم جهانی چه آیندهای در انتظار دنیاست؟
پس از حمله اخیر بمبافکنهای B-2 آمریکا به سه سایت هستهای ایران و وقوع این جنایت جنگی، اکنون ایران به فکر یک پاسخ قاطع و استراتژیک است. در همین راستا، تهدید به بستن تنگه هرمز به عنوان یکی از گزینههای روی میز، جهان را در شوک فرو برده و پیامدهای اقتصادی آن میتواند بسیار گسترده باشد. این اقدام نبض اقتصاد جهانی را هدف قرار میدهد و معادلات انرژی را به کلی تغییر خواهد داد.
روزنامه نیویورک تایمز به نقل از منابع نظامی آمریکایی گزارش داده که ایران مقدمات فنی و لجستیکی لازم برای عملی کردن این تهدید را فراهم کرده است. اما اجرای چنین تصمیمی چه عواقبی برای بازارهای جهانی خواهد داشت؟
نفت ۴۰۰ دلاری؛ اولین شوک به اقتصاد جهانی
تنگه هرمز شاهرگ حیات انرژی جهان محسوب میشود. روزانه حدود ۲۰ میلیون بشکه نفت خام از این آبراه عبور میکند که معادل ۲۰ درصد کل عرضه جهانی است. انسداد این مسیر به معنای یک شوک عرضه فوری و بیسابقه خواهد بود. تحلیلگران برجسته حوزه انرژی پیشبینی میکنند که قیمت هر بشکه نفت میتواند به سرعت از مرز ۱۵۰ دلار عبور کند و حتی به ۴۰۰ دلار برسد.
این تنها آغاز ماجرا نیست. با افزایش تنشها، هزینه بیمه جنگی برای نفتکشهایی که از خلیج فارس عبور میکنند تا ۲۰ برابر افزایش یافته است. این هزینه سرسامآور فعالیتهای حملونقل دریایی را مختل میکند و بسیاری از شرکتها را از ورود به منطقه منصرف خواهد کرد.
پیامدهای بستن تنگه هرمز برای غرب
افزایش شدید قیمت نفت به طور مستقیم قیمت سوخت در کشورهای واردکننده را هدف میگیرد. در آمریکا پیشبینی میشود قیمت هر گالن بنزین به بیش از ۶ دلار برسد. این موضوع با توجه به وابستگی شدید شهروندان به خودروی شخصی و حملونقل جادهای میتواند یک بحران داخلی جدی برای دولت آمریکا ایجاد کند. این افزایش قیمت فقط به بنزین محدود نمیشود و هزینه سوخت هواپیما و محصولات پتروشیمی را نیز به شدت بالا میبرد.
در اروپا وضعیت حتی شکنندهتر است. قاره سبز برخلاف آمریکا منابع نفتی داخلی قابل توجهی ندارد و وابستگی آن به واردات انرژی بسیار بیشتر است. کارشناسان معتقدند قیمت بنزین در اروپا به راحتی از ۲.۵ یورو در هر لیتر فراتر میرود که موج جدیدی از فشارهای تورمی را به اقتصاد این کشورها تحمیل خواهد کرد.
دومینوی بحران در اقتصاد جهانی
اثرات این اقدام محدود به آمریکا و اروپا نخواهد بود. افزایش قیمت نفت به عنوان یک فاکتور کلیدی در هزینههای تولید و حملونقل، تورم جهانی را شعلهور میکند. تحلیلها نشان میدهد این اقدام میتواند نرخ تورم را در کشورهای توسعهیافته تا ۲ درصد افزایش دهد. این تأثیر در اقتصادهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه به مراتب شدیدتر خواهد بود.
در این میان کشورهای واردکننده انرژی مانند چین، هند و ژاپن بیشترین آسیب را از اقدام احتمالی ایران برای بستن تنگه هرمز خواهند دید. بانکهای مرکزی برای مهار تورم ناچار به افزایش نرخ بهره میشوند که این سیاست نیز به نوبه خود رشد اقتصادی جهانی را کندتر خواهد کرد. جهان در آستانه یک بحران اقتصادی بیسابقه قرار گرفته که واکنش قدرتها به آن آینده را مشخص میکند.