گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
در حمله بی‌سابقه‌ای که به نابودی چندین بمب افکن Tu-95 منجر شد، نیروی هوایی روسیه با چالشی جدی مواجه شده است؛ چراکه این بمب افکن‌های استراتژیک قابل جایگزینی نیستند.
حملات پهپادی اخیر اوکراین به عمق خاک روسیه، ضربه سنگینی به ناوگان بمب افکن‌های استراتژیک Tu-95 این کشور وارد کرده است. این حملات که گفته می‌شود در قالب “عملیات تار عنکبوت” انجام شده‌اند، نه تنها خسارات قابل توجهی به این هواپیماهای قدیمی دوران شوروی (که اولین پروازشان در سال ۱۹۵۲ بوده) وارد آورده، بلکه ناتوانی مسکو در جایگزینی آن‌ها را آشکار کرده است. تولید این بمب افکن‌ها دهه‌ها پیش متوقف شده و با توجه به تاخیر در ساخت هواپیماهای نسل جدید، فرسایش ناوگان Tu-95 مستقیماً توانمندی‌های حمله دوربرد روسیه را کاهش می‌دهد.
این خسارات، به ویژه نابودی یا آسیب دیدن چندین فروند Tu-95 در حمله اخیر به فرودگاه‌های روسیه، اهمیت این هواپیماهای دوران جنگ سرد را برجسته می‌کند.
بمب افکن Tu-95؛ نماد قدرتی که حالا جای خالی‌اش حس می‌شود
بمب افکن Tu-95 که از دهه ۱۳۳۰ (۱۹۵۰ میلادی) در خدمت ارتش شوروی و سپس روسیه بوده، یکی از قدیمی‌ترین اما موثرترین ابزارهای حمله دوربرد مسکو محسوب می‌شود. پس از حمله پهپادی اخیر اوکراین به چندین پایگاه هوایی روسیه، خبرهایی از انهدام و آسیب جدی به چند فروند از این بمب افکن‌ها منتشر شد؛ ضربه‌ای که منابع نظامی آن را «جبران‌ناپذیر» توصیف کرده‌اند.
عملیات مرگبار «تار عنکبوت» در عمق خاک روسیه
-
- تصاویری از نابودی بمب افکن های روسی در عملیات تار عنکبوت
در حمله‌ای که روز یکشنبه توسط پهپادهای اوکراینی انجام شد، چندین فروند بمب افکن استراتژیک Tu-95 Bear در پایگاه‌های هوایی روسیه نابود یا دچار آسیب جدی شدند. این هواپیماها که عمر آن‌ها به دوران جنگ سرد بازمی‌گردد، همچنان نقش کلیدی در ناوگان هوایی راهبردی روسیه ایفا می‌کنند.
خط تولید این بمب افکن‌ها و مدل Tu-22M پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱) متوقف شده و از این رو، جایگزینی آن‌ها در صورت نابودی غیرممکن است. هرچند روسیه هنوز تعدادی بمب افکن مافوق صوت Tu-160 در اختیار دارد، اما این مدل هم با محدودیت‌هایی روبه‌روست.
- عملیات تار عنکبوت اوکراین چگونه به کابوس بمب‌افکن‌های گران‌قیمت روسیه تبدیل شد؟
- ویدئوهای داغ از عملیات تار عنکبوت؛ حمله پهپادی اوکراین به عمق خاک روسیه
- ادعای عجیب روسیه در رابطه با حمله سنگین پهپادی اوکراین
نقش فناوری و هوش مصنوعی در حمله
به گفته الکساندر کووالنکو، تحلیلگر نظامی، این حمله برای روسیه «ویرانگر» بوده است:
«روسیه در این حمله بیش از ۴۰ هواگرد، شامل بمب افکن‌های راهبردی گران‌بها را از دست داد یا متحمل خسارت شد. پهپادها از خاک اوکراین پرواز نکرده بودند، بلکه از فاصله‌ای نزدیک به اهداف و با کامیون منتقل و سپس با استفاده از هوش مصنوعی کنترل شدند که به‌صورت خودکار اهداف را انتخاب می‌کرد.»
چهار پایگاه نظامی، از جمله پایگاه اولنیا در نزدیکی مورمانسک و پایگاه بلایا در استان ایرکوتسک، در این حمله هدف قرار گرفتند.
توانمندی بمب افکن Tu-95
Tu-95 قدیمی‌ترین بمب افکن روسیه است که نخستین‌بار در سال ۱۳۳۱ (۱۹۵۲) پرواز کرد. این هواپیما ابتدا برای حمل سلاح هسته‌ای طراحی شد، اما بعدها برای پرتاب موشک‌های کروز به‌روزرسانی شد. امروزه از آن به‌عنوان «پلتفرم پرتاب موشک» استفاده می‌شود.
هر فروند از این هواپیما می‌تواند ۱۶ موشک کروز Kh-55 یا Kh-555 و مدل‌های جدیدتر Kh-101 و Kh-102 را حمل کند. مانند بمب افکن B-52 آمریکا، Tu-95 نیز همچنان بخش کلیدی سیستم دفاعی روسیه است.
پیش از حمله اخیر، تخمین زده می‌شد که ۵۵ فروند Tu-95 عملیاتی باقی مانده باشد. ویدیوهای منتشرشده دست‌کم نابودی پنج فروند را تایید کرده‌اند، درحالی‌که مقامات اوکراینی از آسیب دیدن بیش از ۱۲ فروند دیگر خبر داده‌اند.
چرا جایگزینی Tu-95 ممکن نیست؟
بمب افکن‌های Tu-95 و Tu-22M3 Backfire دیگر تولید نمی‌شوند. توقف تولید آن‌ها پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جایگزینی سریع این مدل‌ها را غیرممکن کرده است.
با وجود این، انتظار می‌رود Tu-95ها تا حدود سال ۲۰۴۰ همچنان در خدمت بمانند. هرچند به دلیل تأخیر در توسعه بمب افکن جدید، این زمان ممکن است حتی بیشتر نیز شود.
- عملیات تار عنکبوت اوکراین چگونه به کابوس بمب‌افکن‌های گران‌قیمت روسیه تبدیل شد؟
- چرا حمله پهپادی اوکراین و نابودی بمب‌افکن‌های Tu-95، ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به نیروی هوایی روسیه بود؟
آینده مبهم بمب افکن‌های استراتژیک روسیه
-
- تصویری مفهومی از بمب افکن پنهان کار PAK DA روسیه
روسیه برای جایگزینی Tu-95 برنامه تولید بمب افکن نسل بعدی PAK DA را آغاز کرده، اما این پروژه هنوز در مراحل ابتدایی است. در حال حاضر، روسیه مجبور است به تولید Tu-160 Blackjack تکیه کند که با سرعت بسیار پایین پیش می‌رود.
Tu-160 بمب افکنی مدرن‌تر است که در سال ۱۳۶۶ (۱۹۸۷) وارد خدمت شد. این مدل بزرگ‌ترین بمب افکن عملیاتی در جهان است و می‌تواند تا ۱۲ موشک Kh-55 و ۲۴ موشک Kh-15 را حمل کند.
-
- تصویری مفهومی از بمب افکن پنهان کار PAK DA روسیه
کمتر از ۲۰ فروند Tu-160 در خدمت هستند و تولید نسخه مدرن‌شده آن با موتور و آویونیک جدید به‌تازگی آغاز شده است.
به گفته داگلاس بری، تحلیلگر مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی:
«روسیه بخش بزرگی از ناوگان بمب افکن‌های سنگین خود را از دست داد، بدون اینکه امکان جایگزینی فوری آن‌ها وجود داشته باشد. این موضوع می‌تواند باعث تسریع برنامه PAK DA شود؛ چراکه برای حفظ ناوگان، روسیه باید هرچه زودتر چاره‌ای بیندیشد.»
ناکارآمدی دفاعی و امنیتی روسیه در برابر حملات دقیق
پس از حملات قبلی اوکراین به پایگاه‌های مرزی روسیه، مسکو تصمیم گرفت بمب افکن‌های خود را به پایگاه‌هایی در مناطق شمالی و شرقی مانند قطب شمال و سیبری منتقل کند؛ مناطقی که تصور می‌شد از دسترس دشمن در امان هستند.
جعبه‌های چوبی ویژه‌ای که در عملیات تار عنکبوت، پهپادهای FPV اوکراینی به‌صورت مخفیانه درون آن‌ها جاسازی شده بودند؛ به‌گفته منابع امنیتی، این جعبه‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده بودند که ظاهری کاملاً معمولی و شبیه به محموله‌های حمل‌ونقل عادی داشته باشند.
اما موفقیت سرویس امنیتی اوکراین (SBU) در اجرای این عملیات در نزدیکی پایگاه‌های هوایی روسیه، شکستی جدی برای سرویس امنیتی روسیه (FSB) و کل ساختار دفاعی این کشور محسوب می‌شود. حتی اگر ادعای اوکراین درباره نابودی ۴۱ هواگرد اغراق‌آمیز باشد، این حمله یک پیروزی تاکتیکی بزرگ برای کی‌یف به‌شمار می‌آید.