بزرگترین تانک نظامی جهان به آلمان نازی و ارتش هیتلر تعلق دارد. هیچ سلاحی در برابر تانک پانتزر 8 ماوس کارایی نداشت و میتوانست شکستناپذیر باشد. هرچند تانک افسانهای آلمانها نتوانست تاثیری در میدان نبرد بگذارد.
تانکها از دوران جنگ جهانی اول و با هدف شکستن بنبست ایجاد شده در جبهههای مختلف طراحی شدند. طبیعت آنها نیز ایجاب میکرد که ماشینهایی بزرگ و سنگین باشند. از آن زمان شاهد توسعه تانکهای بسیاری در ابعاد و اشکال مختلف بودهایم. هرچند معمولا بزرگترین تانک های جهان هستند که بیشترین توجه را بهخود جلب میکنند. همین نیز سبب شده تانک آلمانی ماوس در تاریخ جاودان شود.
رویاپردازی عجیب هیتلر با ساخت بزرگترین تانک جهان
در طول جنگ جهانی دوم تانکها اهمیت فوقالعاده زیادی داشتند. آنها میتوانستند با زره قوی بسیاری از حملات دشمن را دفع کرده و خطوط دفاعی را خرد کنند. همین نیز سبب شده بود که کشورهای مختلف تانکهای گوناگونی را برای میدان نبرد توسعه دهند. گرچه رویکردها فرق داشت. برخی بیشتر روی وزن پایین و مانورپذیری تانک حساب میکردند و برخی دیگر سراغ تانکهای سنگین با زره ضخیم میرفتند.
همین نیز سبب شده که مهندسان رایش سوم تانک ماوس را توسعه دهند. این تانک در مراحل اولیه طراحی و توسعه با نام موش کوچولو شناخته میشود و در نهایت نیز همین نام برای آن باقی ماند. جالب اینجاست که این تانک با وزن عجیب ۱۸۸ تنی خود هیچ شباهتی به موش ندارد. پس از گذشت چندین دهه و با وجود توسعه تانکهای فراوان، هنوز هم Panzer VIII Maus بهعنوان بزرگترین تانک جهان شناخته میشود.
مهندسان آلمانی این تانک را کمی دیر توسعه دادند. به همین خاطر نتوانست وارد میدان نبرد شود. آلمانیها دو نسخه اولیه از این تانک را آماده کرده بودند و میخواستند که تولید انبوه و تستهای بیشتر را آغاز کنند. هرچند که پیشروی سریع ارتش سرخ و ارتشهای غربی سبب شد محل تولید تانک اشغال شود. بزرگترین تانک جهان بیشتر از آنکه یک شاهکار مهندسی قلمداد شود، بهعنوان نماد برنامهریزی اشتباه و ایدههای بلندپروازانه بیفایده معروف شده است.
داستان توسعه پانتزر 8 ماوس
در سال ۱۹۴۲ از فردیناند پورشه خواسته شد که یک تانک ۱۰۰ تنی را برای ارتش آلمان طراحی کند. طرح اولیه مورد تایید سلسلهمراتب نظامی و شخص آدولف هیتلر قرار گرفت. شرکت Krupp وظیفه ساخت این تانک را بر عهده گرفت و قرار بود در نهایت ۱۵۰ دستگاه از آن تولید شود. گرچه تجربیات میدان نبرد در شوروی باعث شد که آلمانیها در این زمینه تردید کنند. آلمانیها در حال توسعه یکی از گران ترین تانک های تاریخ جهان بودند و نمیتوانستند ریسک کنند.
سال ۱۹۴۳ هیتلر به این نتیجه رسید که چنین تانکی برای ورماخت مناسب نیست. در نتیجه دستور توقف تولید انبوه بزرگترین تانک جهان را صادر کرد. چند ماه بعد نیز پروژه بهطور کامل لغو شد. هرچند که آلمانیها توسعه دو نمونه اولیه را ادامه دادند تا شاید روزی در میدان نبرد استفاده شوند.
مشخصات و ویژگیهای موش آلمانی
بسیاری فکر میکردند که حرکت دادن یک غول ۱۸۸ تنی در میدان نبرد ممکن نیست. هرچند مهندسان آلمانی موفق شدند بهنحوی این تانک را آماده کنند. تانکی که میتوانست تانکهای ارتش شوروی را بهراحتی نابود کرده و پیش رود. هرچند همین ابعاد و قدرت بالا نیز برای آن مشکلساز میشد.
تانک ماوس به ۵.۵ لیتر سوخت برای هر ۱.۶ کیلومتر حرکت نیاز داشت. در واقع میتوانست با هر لیتر سوخت تنها ۲۵۰ متر حرکت کند. چنین چیزی با توجه به اینکه آلمانیها موفق به تصاحب منابع نفتی شوروی نشده بودند و از نظر سوخت بهشدت در تنگنا قرار داشتند، اصلا خوب نبود. اگر آلمان از توان مهندسی خود برای ساخت سریع ترین تانک های جهان استفاده میکرد، نتیجه بهتری حاصل نمیشد؟
- مقایسه ابعاد تانکهای P1000 و ماوس با یک انسان
آلمانیها دو نمونه اولیه از این تانک را ساخته بودند. نمونه اول برجک نداشت و صرفا برای ارزیابی سیستم پیشرانه ساخته شده بود. هرچند نمونه دوم کامل بود و میتوانست در میدان نبرد حضور یابد. آلمانیها از مونور بنزینی ۱۲ سیلندر Daimler Benz MB 517 با قدرت ۱۲۰۰ اسب بخار برای این تانک استفاده کرده بودند. همچنین یک موتور کمکی با قدرت ۸ اسب بخار نیز برای تامین انرژی سیستمهای داخلی تانک استفاده میشود.
موتور دوم برای عملکرد تهویه مطبوع، گرمایش، تصفیه هوا از گازهای سمی، شارژ باتریها و ایجاد فشار داخلی ضروری بود. در واقع سازندگان این موارد را برای عبور بزرگترین تانک جهان از زیر آب در نظر گرفته بودند.
</ul>
بزرگترین تانک جهان میتوانست با سرعت ۲۲ کیلومتر بر ساعت حرکت کند. همچنین توانایی عبور از آبهایی تا عمق ۸ متر را با کمک اسنورکل داشت. تانک پانتزر 8 ماوس ۱۰.۲ متر طول، ۳.۷۱ متر عرض و ۳.۶۳ متر ارتفاع داشت. برگ برنده اصلی این تانک زره آن بود. زرهی که در بدنه جلویی تا ۲۲۰ میلیمتر و در برجک تا ۲۵۰ میليمتر ضخامت داشت.
جالب است بدانید که تنها برجک این تانک ۶۲.۸ تن وزن داشت. در مقایسه بهترین تانک مدرن ارتش روسیه تنها ۵۵ تن وزن دارد. تصور کنید روسیه میخواست تانک T-14 آرماتا را با چنین ابعادی توسعه داده و راهی جنگ اوکراین کند.
عملکرد احتمالی غول آلمانی در میدان نبرد
برخی از شیفتگان آلمان نازی با افسوس میگویند که این تانک وارد میدان نبرد نشد. آنها فکر میکنند که تانک ماوس میتوانست تغییر شگرفی در نتیجه جنگ ایجاد کند. البته تا حدودی هم حق دارند.
رهبران آلمان نازی تمایل عجیبی به ساخت بهترین و پیچیدهترین سلاحها داشتند. همین نیز در نهایت بلای جان آنها شد. بزرگترین تانک جهان از توپ اصلی ۱۲۸ میلیمتری، توپ ثانویه ۷۵ میلیمتری و یک مسلسل بهره میبرد. برد تسلیحات این تانک ۳۵۰۰ متر بودند و حتی از این فاصله دور نیز میتوانستند تا ۲۰۰ میلیمتر در زره نفوذ کنند.
در یک کلام تانک ماوس میتوانست تمامی تانکهای ارتش شوروی را از فاصله دور نابود کرده و هیچ آسیبی نبیند. در فواصل متوسط و نزدیک نیز زره نفوذناپذیر آن کار را برای ارتش سرخ سخت میکرد. پس مشکل چه بود؟
وزن و ابعاد خاص بزرگترین تانک جهان باعث میشد که امکان عبور آن از تونلها و پلهای راهآهن وجود نداشته باشد. همچنین هیچ پلی در شوروی تحمل وزن این تانک را نداشت. در واقع آلمان نازی نمیتوانست حتی در صورت تولید انبوه تعداد زیادی از آنها را به جبهه شرق انتقال دهد.
سرعت پایین تانک سبب میشد در هنگام عقبنشینی از سایر نیروها جا بماند و به هدفی آسان برای دشمن تبدیل شود. در نتیجه خدمه مجبور میشدند آن را رها کرده یا نابود کنند. تانک ماوس هنگام پیشرویهای سریع نیز برنامهها را خراب میکرد.
همچون بسیاری از تانکهای آلمانی، پیچیدگی این مدل نیز در میدان نبرد دردسرساز میشد. سربازان و خدمه تانک توانایی تعمیر آن را نداشتند. در نتیجه مجبور میشدند یا تانک را در میانه میدان رها کنند یا آن را مجدد به برلین برگردانند. چنین چیزی برای ارتشی که درگیر یک جنگ جهانی است اصلا خوب نبود.
درست است که تانک ماوس از نظر قدرت آتش و زره نسبت به رقبای خود برتری داشت، اما آنها میتوانست با سرعت و مانورپذیری بالا نقاط ضعف خود را جبران کنند.
بزرگترین تانک ساختهنشده تاریخ جهان
ماوس عنوان بزرگترین تانک جهان را در اختیار دارد. هرچند باید بدانید که آلمانیها یک ایده دیوانهوار دیگر هم داشتند. سال ۱۹۴۲ مهندسی به نام ادوارد گروته توجه هیتلر را به ایده سخت یک تانک ۱۰۰۰۰ تنی جلب کرد. این تانک در صورت ساخت ۳۵ متر طول، ۱۴ متر عرض و ۱۱ نفر ارتفاع داشت. ضخامت زره به ۳۶۰ میلیمتر میرسید و از دو توپ دریایی ۲۸۰ میلیمتری، یک توپ ۱۲۸ میلیمتری، ۲ توپ ۳۷ میلیمتری و ۸ توپ ضدهوایی ۲۰ میلیمتری بهره میبرد.
<p>بزرگترین تانک ساختهنشده جهان ۱۶ هزار اسب بخار قدرت داشت و با سرعت ۴۰ کیلومتر بر ساعت حرکت میکرد. در سال ۱۹۴۳ وزیر دفاع آلمان متوجه شد که ساخت چنین تانکی ممکن نیست. چراکه نه جادهای تحمل وزن آن را دارد و نه میتوان آن را به جایی انتقال داد. همچنین ارتش آلمان توانایی فراهم کردن سوخت موردنیاز و تعمیر و نگهداری از آن را در میدان نبرد ندارد.
در آن زمان آلمانیها تصمیم گرفتند روی پروژههای سبکتر و منطقیتر مثل تانک پانتزر 8 ماوس تمرکز کنند!