یوروفایتر تایفون دربرابر داسو رافال؛ مقایسه فنی و بازار دو جنگنده برتر اروپا

مقایسه یوروفایتر تایفون با داسو رافال، نبردی جذاب میان دو جنگنده برجسته اروپایی است؛ کدام‌یک در میدان نبرد و بازار جهانی برتری دارد؟

یوروفایتر تایفون و داسو رافال، دو نمونه از بهترین جنگنده‌های نسل ۴.۵ اروپا، اغلب با یکدیگر مقایسه می‌شوند. طراحی بال دلتا و کانارد دو موتوره آن‌ها باعث شده تا بسیار شبیه به هم به نظر برسند و عملکردشان هم‌پوشانی‌هایی داشته باشد. این دو جنگنده همچنین از پرکاربردترین هواپیماهای جنگی امروزی هستند. اما با نگاهی دقیق‌تر، می‌توان دریافت که هر هواپیما منعکس‌کننده ذهنیت استراتژیک متفاوتی از سازندگان خود است.

یوروفایتر تایفون بیشتر روی سرعت، واکنش سریع و تسلط بر آسمان تمرکز دارد. این جنگنده که توسط تیمی متشکل از چهار کشور بریتانیا، آلمان، ایتالیا و اسپانیا ساخته شده، در نبردهای نزدیک با چابکی بالا و کنترل حریم هوایی برتری نشان می‌دهد. در همین حال، رافال مقداری از این سرعت را فدای انعطاف‌پذیری بیشتر می‌کند. این جنگنده به سرعت و ارتفاع تایفون نمی‌رسد، اما برد عملیاتی بهتری دارد، ظرفیت حمل بار بیشتری حمل می‌کند و یک مدل دریایی (رافال M) دارد که تنها جنگنده در اروپا با قابلیت عملیات از روی ناوهای هواپیمابر است. تایفون شمشیری تیزتر است، اما رافال احتمالاً یک چاقوی سوئیسی کاربردی‌تر محسوب می‌شود.

مقایسه فنی جنگنده‌ها

فلسفه طراحی هر جنگنده با بررسی اعداد و ارقام فنی واضح‌تر می‌شود. دو موتور EJ200 تایفون هر کدام ۹۰ کیلونیوتن نیروی رانش تولید می‌کنند که به راحتی از دو موتور Snecma M88-4e رافال با ۷۵ کیلونیوتن رانش در هر موتور پیشی می‌گیرد. این قدرت اضافی به معنای آن است که تایفون می‌تواند در درگیری‌ها انرژی را سریع‌تر بازیابی کند که در نبردهای نزدیک بسیار مهم است. حداقل یک خلبان نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا علناً اعلام کرده که در یک تمرین رزمی، رافال را شکست داده و برتری عملکرد موتور تایفون را دلیل آن دانسته است.

وقتی صحبت از برد عملیاتی می‌شود، رافال با ۳۷۰۱ کیلومتر پیشتاز است و به راحتی از ۲۸۹۷ کیلومتر برد یوروفایتر فراتر می‌رود. با این حال، از نظر حداکثر سرعت، این دو در پیکربندی استاندارد با سرعت ۱.۸ ماخ برابر هستند. تایفون در سقف پرواز کمی برتری دارد و به حداکثر ۱۶۷۶۴ متر می‌رسد، در حالی که رافال به ۱۵۲۴۰ متر دست می‌یابد. اما رافال با ظرفیت حمل بار ۹۵۲۵ کیلوگرم تسلیحات خارجی پاسخ می‌دهد که به طور قابل توجهی بیشتر از ۷۴۸۴ کیلوگرم تایفون است.

از نظر تسلیحات، هر دو جنگنده قدرت آتش جدی دارند. تایفون موشک‌های AMRAAM، Storm Shadow، Brimstone و ASRAAM را به همراه یک توپ ۲۷ میلی‌متری ماوزر حمل می‌کند. رافال نیز موشک‌های MICA، Scalp، Exocet و Hammer را به همراه یک توپ ۳۰ میلی‌متری NEXTER حمل می‌کند. هر دو جنگنده همچنین موشک هوا به هوای دوربرد Meteor را حمل می‌کنند که دارای بردی معادل ۲۰۱ کیلومتر است و منطقه عدم فرار آن در میان بزرگ‌ترین‌ها در نوع خود محسوب می‌شود.

جدول مقایسه مشخصات فنی و هزینه

نبرد در بازار و فروش

همانطور که تا اینجا مشخص شد، تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد، اما این تفاوت‌ها آنقدر فاحش نیستند که کفه ترازو را برای اکثر خریداران به وضوح سنگین کنند. دلیل اصلی این موضوع این است که آن‌ها در دهه ۸۰ میلادی به عنوان یک پروژه مشترک آغاز شدند. اما فرانسه در سال ۱۹۸۵ تصمیم گرفت مسیر خود را جداگانه برود و این جدایی دو جنگنده با ریشه‌های مشترک اما نگرش‌های متفاوت را به وجود آورد. تا سال ۲۰۲۴، تعداد ۶۸۰ فروند تایفون سفارش داده شده است. اسپانیا و ایتالیا نیز به جایگزینی مدل‌های قدیمی‌تر با تایفون‌های جدید ادامه داده‌اند. در مقابل، فروش رافال با ۴۹۵ فروند در مجموع تا کنون، با موج موفقیت صادراتی روبرو شده است و کشورهایی مانند هند، مصر، اندونزی و امارات متحده عربی قراردادهایی برای خرید آن امضا کرده‌اند.

اما نکته اینجاست که از نظر عملکرد، این جنگنده‌ها به قدری به هم نزدیک هستند که انتخاب یکی به عنوان برتر مطلق دشوار است. بعید است که آن‌ها در آینده در نبردی واقعی با یکدیگر روبرو شوند، زیرا خریدارانشان از نظر سیاسی تقریباً در یک جبهه قرار دارند. بنابراین، هنگام قضاوت در مورد موفقیت بیشتر هر کدام، بهتر است به دفتر سفارش‌ها و هزینه‌ها نگاه کرد؛ چیزی که به نظر می‌رسد این روزها بیشتر کشورها به آن اهمیت می‌دهند.

در این زمینه، رافال برتری دارد. نگهداری آن آسان‌تر، هزینه عملیاتی آن کمتر است و حدود ۲۴۵ میلیون دلار به ازای هر واحد صادراتی شامل تسلیحات، آموزش و قطعات هزینه دارد. یوروفایتر با بسته‌های مشابه نزدیک به ۳۲۱ میلیون دلار به ازای هر هواپیما قیمت دارد. این رقم، به ویژه در کویت، با انتقاداتی روبرو شده است؛ جایی که منتقدان استدلال می‌کنند که این جنگنده نسبت به جت‌های جدیدتر مانند F-35 که هزینه کمتری نیز دارد، برتری کافی ارائه نمی‌دهد.