همکاری تویوتا با شرکتهای دیگر، تاریخچه دور و درازی دارد. در این مطلب به معرفی 5 خودرو تویوتا میپردازیم که با موتور غیر تویوتا ساخته شدهاند.
تویوتا یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کالاهای مصرفی در کره زمین است؛ عنوانی که تا حد زیادی بهدلیل شهرتش در تولید خودروهای قابل اعتماد و کمهزینه برای تقریبا یک قرن به دست آمده است. با این حال، تویوتا بهلطف مالکیت برندهای مختلف دیگر یا سهام داشتن در آنها، فناوریهایی را از سراسر جهان در خودروهای خود گنجانده است. گاهی اوقات، تویوتا حتی از موتورهای شرکتهای دیگر تحت لیسانس استفاده میکند یا خودرو کاملی را با همکاری سایر شرکتها تولید میکند.
بهعنوان مثال، تویوتا آیگو دیزل اولیه اروپا از موتور 1.4 لیتری فورد اروپا/پژو استفاده میکند. به همین ترتیب، برخی از مدلهای تویوتا یاریس، در واقع هاچبکها و سدانهای مزدا 2 با نشان جدید هستند که به موتورهای مزدا مجهز شدهاند. اگر بخواهیم تمام خودروهایی را که توسط تویوتا با همکاری سایر شرکتها مهندسی و ساخته نام ببریم، خارج از حوصله این مطلب است؛ به همین دلیل در این مطلب روی خودروهایی تمرکز میکنیم که بهطور مشخص بدنه تویوتا دارند یا با همکاری سایر تولیدکنندگان از پایه ساخته شدهاند، اما موتور آنها موتور غیر تویوتا است.
پیشینه این لیست به زمان قابل توجهی برمیگردد. در واقع اولین موتور تولیدی این شرکت بر اساس یک موتور شش سیلندر خطی شورولت Stovepipe ساخته شده بود و در کامیونها و اتوبوسهای عمومی آن مانند Toyoda Model G1 مورد استفاده قرار گرفت. در حالی که بسیاری از تولیدکنندگان، موتورهای تویوتا را برای محصولات خود بهکار میگیرند، این خودروهای تویوتا با موتورهای خارجی هستند که بهندرت مورد بحث قرار میگیرند؛ بهجز چند مورد قابل توجه که به آنها خواهیم پرداخت و البته چند مورد عجیب و غریب. ما در این لیست، آنها را بر اساس مدل تویوتا فهرست میکنیم و بهدنبال آن، سازنده اصلی موتور کارخانهای آن را بررسی میکنیم.
بیایید نگاهی به چند نمونه از شناخته شدهترین تا ناشناختهترینها بیندازیم و با تویوتایی شروع میکنیم که در واقع از نظر قانونی مجبور به استفاده از یک موتور خارجی بود و در غیر این صورت با تعرفههای تنبیهی روبهرو میشد.
تویوتا کرونا استرالیا – موتور Holden جنرال موتورز
این یک مورد نسبتا جالب است؛ چرا که نسل اول تویوتا Corona مخصوص بازار استرالیا، تویوتایی است که در یک کارخانه استرالیایی تولید میشد. به همین دلیل باید الزام خاصی را که در اواسط دهه 1970 تعیین شده بود، برآورده میکرد. این قانون تاکید میکرد که 85 درصد از ارزش کل خودرو باید با قطعات بومی باشد. این بدان معناست که این تویوتا مدل 1979 تا 1983 در زمانی عرضه شد که بدون اکثریت قریب به اتفاق خودروهای مونتاژ شده در استرالیا یا وارداتی از ژاپن، اجازه ورود به نمایندگیهای استرالیا را نداشت. ظاهرا بهترین راه برای دور زدن این قانون، قرار دادن یک موتور 1.9 لیتری هولدن استارفایر با چند تغییر جزئی در زیر کاپوت تویوتا کرونا بود.
اما چگونه یکی از مهمترین تویوتاهای تاریخ در اواخر دهه 70 میلادی، یک موتور هولدن را به دست آورد؟ بهطور خلاصله، دلیل سودآورتر بودن این تصمیم، تعرفههای سنگین تا بیش از 50 درصد برای خودروهای تکمیل شده وارداتی به استرالیا در آن زمان بود. احتمالا واردات این موتور، خودرو تویوتا کرونا را بالاتر از آستانه 85 درصدی که در بالا به آن اشاره کردیم، قرار میداد و آن را بهعنوان یک خودروی وارداتی طبقهبندی میکرد.
موتور هولدن استارفایر، شهرت بدی از بابت غیر قابل اعتماد بودن داشت و لقب تاسفبار و کنایهآمیز Holden Misfire یا «هولدن بدون احتراق» را به آن داده بودند. هولدنهای مختلف از اواخر دهه 70 تا 80 میلادی از این موتور استفاده میکردند که نام آن از خودروهای کلاسیک اولدزموبیل استارفایر (سایز بزرگ و بعدا کامپکت) گرفته شده بود. تویوتا کرونا تولید استرالیا تا سال 1982 میلادی از این موتور استفاده میکرد تا اینکه این خودرو با نسل بعدی کرونا جایگزین شد و موتور هولدن استارفایر را بهطور کامل کنار گذاشت. تعرفهها سرانجام در سال 1985 برداشته شدند و تولید داخلی خودرو در استرالیا را بهاندازه کافی تشویق کردند تا به این ترتیب، تویوتا کرونا مجبور به استفاده از یک موتور غیر تویوتا نباشد.
تویوتا 2000 جی تی – موتور یاماها
تویوتا 2000GT که بهطور گسترده بهعنوان اولین سوپراسپرت ژاپنی شناخته میشود، مسلما در کنار سایر خودروهای دستساز برجسته مانند مزدا کازمو و نسل اول نیسان سیلویا در دوران مشابه، اوج طراحی خودروی ژاپنی در دهه 1960 میلادی را نشان میدهد. عوامل متعددی وجود دارد که 2000 جی تی را بسیار خاص میکنند؛ از بدنه بسیار زیبا، داشبورد چوبی پیانویی داخلی و تناسبات گرند تور اروپایی گرفته تا ویژگیهای هندلینگ عالی که بهعنوان بستری برای دوران حرفهای کارول شلبی در مسابقات SCCA عمل میکرد. حتی با وجود همه این ویژگیهای برجسته، یکی از نکات شاخص تویوتا 2000 جی تی، موتور شش سیلندر خطی 2.0 لیتری اصلی در زیر کاپوت آن بود.
داستان همکاری تویوتا با یاماها در سال 1964 میلادی آغاز شد که طی آن، تویوتا خود را موظف به توسعه معماری اولیه شاسی، بدنه و اصول اولیه موتور کرد. بدنه کلی در واقع بر اساس یک نمونه اولیه قبلی به نام یاماها A550X ساخته شده بود و خود موتور نیز از یک طراحی SOHC ابتداییتر که در تویوتا کراون دیده میشد، گرفته شد. سپس یاماها با استفاده از فناوری پیشرفته آن زمان، پیشرانه را با یک رویه کاملا جدید، از جمله سرسیلندر و سوپاپ DOHC از جنس آلیاژ آلومینیوم و سه کاربراتور Mikuni-Solex، اصلاح کرد و در مجموع قدرت 150 اسب بخار را از موتور 2 لیتری تولید کرد.
علاوه بر این، یاماها هندسه سیستم تعلیق و سیستم انتقال قدرت را نیز بهبود بخشید و در نهایت اولین خودروی اسپرت ژاپنی را تولید کرد که با خودروهای گرند تور معروفی مانند جگوار، مازراتی و فراری رقابت میکرد. بیشتر مدلهای خودرو تویوتا 2000 جی تی به این موتور شش سیلندر خطی توسعه یافته توسط یاماها مجهز بودند، به استثنای 9 مدل با نام MF-12 که دارای موتور 2.3 لیتری SOHC بودند. در مجموع، تنها 337 نمونه تولیدی با نرخ تنها هشت خودرو در ماه، کارخانه تویوتا را ترک کردند که این خودرو را به یکی از کمیابترین تویوتاهایی تبدیل میکند که تاکنون ساخته شدهاند.
لکسوس LFA – موتور یاماها
لکسوس LFA توسط برخی منابع بهعنوان جانشین معنوی واقعی 2000GT در نظر گرفته میشود و هر دو مدل گهگاه توسط تویوتا در رویدادهای عمومی در کنار هم به نمایش گذاشته میشوند. بهراحتی میتوان فهمید که این مقایسهها و شباهتها از کجا آمدهاند: هر دو سوپراسپرتهای گرند تور ژاپنی دستساز با شباهتهای زیادی هستند؛ از اصالت مسابقهای گرفته تا سطح فناوری فوقالعادهشان برای زمان خود. با این حال، آشکارترین ارتباطی که بین این دو مدل افسانهای دیده میشود، توسعهدهنده موتور V10 برجسته LFA است. موتوری که مانند 2000GT، با افتخار نام یاماها را یدک میکشد.
موتور 1LR-GUE که در LFA قرار دارد، یک پیشرانه 10 سیلندر 4.8 لیتری با دور بالا است که به یک گیربکس دستی ترتیبی شش سرعته متصل شده است. مسلما همین موتور بود که LFA را به افسانهای که امروز هست، تبدیل کرد. یاماها صدای اگزوز را به غرش فرشته تشبیه کرد و کل خط تولید را به تولید دستی فقط یک موتور در روز برای تولید 500 دستگاه اختصاص داد. توسعه یاماها به تجربه آن در مهندسی صدا برمیگردد که با استفاده از این تخصص، صدای موتور را به همان روشی که این شرکت به یک ساز موسیقی نگاه میکند، با حداکثر دقت تولید میکند.
در واقع، تویوتا به یاماها یک طرح اولیه داد و یاماها آن را شکل داد تا صدای فوقالعادهای را که ما امروز از LFA میشناسیم و دوست داریم، تولید کند؛ صدایی که با استفاده از دورهای خاص برای ثبت هارمونیکهای دقیق تنظیم شده است. لکسوس LFA داستان باورنکردنی خود را برای گفتن دارد و داستان آن بر خلاف هر مدل لکسوس دیگری، آغاز میشود؛ یعنی در پیست مسابقه با نمونه اولیه LF-A که قبل از خروج اولین مدل تولیدی از کارخانه در مسابقات استقامت شرکت میکرد.
سوبارو BRZ، تویوتا 86 و Scion FR-S – موتور سوبارو
این احتمالا بارزترین خودروی امروزی است که معماری طراحی مشترک بین تویوتا و یک شرکت دیگر را نشان میدهد. سوبارو BRZ و تویوتا 86 تقریبا در تمام جزئیات یکسان هستند؛ بهجز برخی تفاوتهای ظاهری جزئی، اما پلتفرم، پیشرانه و سیستم انتقال قدرت یکسانی دارند. پس از کنار رفتن سوپرا، MR-2 و MR-S، تمام خودروهای تویوتا متعاقبا روی پلتفرم دیفرانسیل جلو ساخته شدند و این امر مستلزم ایجاد یک طراحی کاملا جدید دیفرانسیل عقب بهطور خاص برای تویوتا 86 بود که در ابتدا با نام GT86 شناخته میشد.
طرح کلی تویوتا به سه عامل نیاز داشت: دیفرانسیل عقب، تنفس طبیعی و لاستیکهای معمولی خودروهای سواری، همراه با حداقل کمکهای الکترونیکی. در اصل این خودرویی بود که بهطور کامل بهعنوان یک خودروی اسپرت پایه، مقرونبهصرفه، رانندهمحور و با قدرت متوسط طراحی شده بود؛ درست مانند همنام خود، تویوتا AE86 کرولا، و به همین دلیل بود که نام تویوتا GR86 را به خود گرفت.
از آنجایی که این خودرو با همکاری سوبارو ساخته شده بود، GT86 از موتور نمادین باکسر مانند ایمپرزا بهره میبرد. با این حال، طراحی اختصاصی خود را داشت. این موتور 2.0 لیتری 200 اسب بخاری با کد FA بخش عمدهای از مشارکتهای سوبارو را نشان میداد و بدنه آن توسط تویوتا طراحی شده بود. در واقع تویوتا از 2000 جی تی بهعنوان منبع الهام اولیه طراحی خود یاد کرد؛ در حالی که GT86 خود یک کوپه اسپرت 2+2 با تناسب مشابه بود و البته در یک پکیج بسیار قابل دسترستر ساخته شد. GT86 در واقع اولین موتور باکسر تویوتا نبود؛ این عنوان به Sports 800 میرسد که به یک موتور تخت دو قلوی هواخنک 28 اسب بخاری مجهز شده بود.
تویوتا سوپرا Mark V – موتور بی ام و
این خودرو شاید به دلایل مختلف، یکی از بدنامترین تویوتاهای تاریخ باشد. این موضوع از نبود گیربکس دستی در زمان عرضه، طراحی بسیار عجیب و قیمت بسیار بالای آن در مقایسه با مدلهای قبلی، نشات میگرفت. اما بیشتر از هر چیز، این خودرو به دلیل موتور و پلتفرم برگرفته از بی ام و مورد انتقاد شدید قرار گرفت و باعث شد خیلیها سوپرا V را نه یک تویوتا، بلکه یک بی ام و بنامند.
موتور B58 که در خودرو تویوتا سوپرای مدرن قرار دارد، تقریبا مشابه موتور موجود در خودروی بی ام و Z4 است. این خودرو همراه با معماری پلتفرم مشترک، شباهتهای زیادی را پیش روی ما قرار میدهد و بدنه و تزئینات داخلی آن بهاندازهای متمایز هستند که اگر نشانهای برندها را حذف کنید، شاید هیچکس آنها را با هم اشتباه نگیرد. با این اوصاف، سوپرا Mark V را میتوانیم یکی از معدود خودروهای واقعی تویوتا با موتورهای غیر تویوتا در تولید فعلی بدانیم.
تویوتا سوپرای امروزی، بسیاری از مشکلات اولیه خود را اصلاح کرده است و نسخه نهایی سوپرا A90 نمایانگر اوج تولید خودروهای اسپرت تویوتا است. پیشرانه آن در بهترین حالت، اکنون قدرت قابل توجه 441 اسب بخار را در نسخه اروپایی و 382 اسب بخار را در نسخه آمریکایی تولید میکند. این خودرو درسهای مختلفی را که از دوران مسابقات GT4 آموخته است، در یک خودروی اسپرت قدرتمند و البته گران و با تولید محدود، برای رقابت با خودروهایی مانند نیسان 400Z و فورد موستانگ GT گنجانده است.
متاسفانه این آخرین سوپرا Mark V و پایان استفاده تویوتا از پیشرانههای BMW است و تولید آن در بهار 2026 به پایان میرسد.