در این مطلب به بررسی بهترین فیلمهای ترسناک خواهیم پرداخت که با القای ترس واقعی در سایه جلوههای ویژه بصری خیرهکننده شما را میخکوب میکنند.
در عرصه وسیع و پرطرفدار سینمای وحشت، جلوههای ویژه همواره جایگاهی فراتر از یک عنصر تزئینی ساده داشتهاند؛ آنها نه تنها به عنوان ابزاری برای انتقال حس ترس و ایجاد ناآرامیهای ذهنی عمل میکنند، بلکه گاهی اوقات قادرند حس بیزاری فیزیکی عمیقی را در بیننده برانگیزند. در این ژانر که هدف نهایی آن به چالش کشیدن و تحریک واکنشهای احساسی تماشاگران است، کیفیت و نوآوری در جلوههای ویژه میتواند به طور مستقیم تعیینکننده باشد.
از فیلمهای تازه و پیشگامانه سال ۲۰۲۴ گرفته تا آثار کلاسیک و تاثیرگذار دهه ۱۹۲۰، ما در این مطلب از رسانه گجت نیوز قصد داریم شما را با تعدادی از برجستهترین فیلمهای ترسناکی که به لطف جلوههای ویژه بینظیر و متمایز خود توانستهاند جایگاه ویژهای در تاریخ سینما کسب کنند، آشنا کنیم. این آثار با بهرهگیری از جادوی تکنیکهای سینما و خلاقیت هنری، نه تنها مخاطب را میترسانند و آزار میدهند، بلکه تجربهای هیجانانگیز و فراموشنشدنی را برای آنها رقم میزنند.
10 عنوان از بهترین فیلمهای ترسناک از نظر جلوههای ویژه
در دنیای سینمای وحشت، جلوههای ویژه بصری همیشه نقش اساسی و کلیدی در ایجاد جو وحشت و تنش داشتهاند. این جلوهها به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط عمیقتر با مخاطب و القای احساس ترس و اضطراب به کار میروند. آثار مختلف سینما با بهرهگیری از تکنولوژی پیشرفته و خلاقیتهای هنری، توانستهاند تجربهای متفاوت و فراموشنشدنی برای تماشاگران به ارمغان بیاورند.
یکی از برجستهترین فیلمهای ترسناک که در این زمینه موفق عمل کرده، «هِللرایزر» (Hellraiser) است. این فیلم نخستین بار در سال ۱۹۸۷ روی پرده رفت و با استفاده از جلوههای ویژه منحصر به فرد و طراحی خاص موجودات وحشتناک، توانست به یکی از نمادهای ژانر وحشت تبدیل شود. با این حال آثار دیگری نیز در این زمینه موفق بودهاند. در ذیل به معرفی 10 مورد از بهترین فیلمهای ترسناک از نظر جلوههای ویژه بصری میپردازیم.
10- Aliens (محصول سال ۱۹۸۶)
وقتی به موضوع بهترین فیلمهای ترسناک و علمی-تخیلی از نظر جلوههای ویژه بصری پرداخته میشود، نام استن وینستون بهسرعت به ذهن میآید. او با مهارتهای استثنایی خود در زمینه جلوههای عملی توانسته آثار ماندگاری را ایجاد کند و در همین راستا به یکی از پیشگامان این صنعت تبدیل شد. فیلم «بیگانگان» (Aliens) که در سال ۱۹۸۶ به کارگردانی جیمز کامرون منتشر شد، از بهترین نمونههای کارهای اوست که در آن بهخوبی میتوان تواناییهای وینستون را در خلق موجودات و جلوههای ترسناک مشاهده کرد.
انتخاب این فیلم، به هیچ وجه به معنای تحقیر جلوههای ویژه فیلم اورجینال «بیگانه» (Alien) نیست، بلکه بهصورت دقیقتری نشانگر پیشرفت چشمگیر صنعت سینما و تکنیکهای ویژهای است که وینستون به کار گرفته است. در بیگانگان، تعداد جلوههای ویژه بهوضوح افزایش یافته و کیفیت آنها نیز در مقایسه با نسخه قبلی فراتر رفته است.
- معرفی 10 فیلم ترسناک که روح و روان بیننده را هدف گرفته است
- معرفی ترسناکترین فیلمهای حال حاضر جهان با محوریت هوش مصنوعی
یکی از ویژگیهای بارز بیگانگان، طراحی شخصیتهای بیگانه آن است. وینستون با تکیه بر خلاقیتهای خود، این موجودات را به شکلی طراحی کرد که نه تنها ترسناک بلکه دارای ویژگیهای منحصر به فرد و قابل درک هستند. این فیلم بهخوبی توانسته است تنش و هیجان را به اوج خود برساند و دقیقاً همین نقاط قوت، آن را به یکی از بلاکباسترهای هنری تبدیل کرده است. تماشاگران به سرعت در داستان غرق میشوند و هر صحنه از فیلم پتانسیل بالایی برای ایجاد حس ترس و اضطراب دارد.
9- بهترین فیلمهای ترسناک از نظر جلوههای ویژه: The Substance (محصول سال ۲۰۲۴)
فیلم «ماده» (The Substance) که چند ماه پیش منتشر شده است، با داستانی جذاب و متفاوت در ژانر وحشت توانسته توجه بسیاری را به خود جلب کند. این فیلم روایتی را دنبال میکند که در آن یک ماده اسرارآمیز قابلیت جوانسازی فوقالعادهای دارد؛ به طوری که فرد مصرفکننده را چندین دهه جوانتر از سن واقعی نشان میدهد. با این حال، این ماده شگفتانگیز بدون عواقب نبوده و قوانین سختگیرانهای برای استفاده از آن وضع شده است که نقض آنها میتواند به نتایج فاجعهباری منجر شود.
یکی از جنبههای کلیدی و ترسناک فیلم، تأثیر اولیه این ماده بر بدن انسان است. این ماده چالشهای جدید و پیچیدهای را برای شخصیت اصلی به وجود میآورد و اوضاع را بهمراتب وخیمتر میکند. این بُعد از داستان، فیلم را به سمت وحشت بدنی سوق میدهد.
در این زمینه، “The Substance” به شکلی جسورانه و خلاقانه عمل کرده است. هر صحنه از فیلم بهگونهای طراحی شده که حس ترس و انزجار را در مخاطب تشدید کند. میتوان گفت که جلوههای ویژه در این فیلم، بهخصوص جلوههای عملی و چندشآور، با دقت و ظرافت خاصی به کار گرفته شدهاند تا تأثیرگذاری و وحشت موجود در داستان را به حداکثر برسانند.
صحنههای خلق شده در فیلم به همان اندازه که تأثیرگذارند، حالبههمزن نیز هستند و مرزهای پذیرش بصری مخاطب را به چالش میکشند. این جسارت در نمایش واقعیتهای ناخوشایند بدن و تأثیرات دگرگونکننده آن، فیلم را به یکی از وحشتناکترین و بهترین فیلمهای ترسناک اخیر تبدیل کرده است.
8- The Phantom Carriage (محصول سال ۱۹۲۱)
فیلم «کالسکه شبح» (The Phantom Carriage) یکی از آثار کلاسیک و کمتر دیدهشده تاریخ سینماست که تماشای آن برای علاقهمندان به تاریخ ژانر وحشت ضروری به نظر میرسد. این فیلم که بیش از یک قرن از زمان ساخت آن میگذرد، هنوز هم میتواند ترس و هیجان را به خوبی در دل مخاطب زنده کند. داستان کالسکه شبح بسیار ساده اما در عین حال عمیق و جذاب است. روایت حول افسانهای میچرخد که میگوید آخرین فردی که در شب سال نو جان میسپارد، موظف است کالسکهای شیطانی را برای جمعآوری ارواح مردگان تا پایان سال آینده براند.
این فیلم در کنار نمایش ترس و ارواح، بهطور اصلی به موضوعاتی مانند زندگی، مرگ و جبران اعمال نیز میپردازد. کالسکه شبح از آن دسته آثار ماورایی است که در زمان خود با استفاده از جلوههای ویژهی ابتدایی و در عین حال مؤثر، مخاطبین را شگفتزده کرده است. این جلوهها با استفاده از تکنیکهای نوآورانه، به ایجاد حس ترس و تنش در داستان کمک شایانی کرده و فضای فراطبیعی فیلم را به خوبی منتقل میسازند.
- ترسناک ترین فیلمهای کرهای تاریخ برای عاشقان ژانر وحشت
- 10 مورد از بهترین فیلم های زامبی محور در طول تاریخ
این فیلم شگفتانگیز برای ژانر وحشت همان کاری را انجام داد که «متروپلیس» (Metropolis) چند سال بعد برای ژانر علمی-تخیلی صامت انجام داد. هر دو فیلم نه فقط از نظر داستانی، بلکه از لحاظ تکنیکی نیز روشهای جدیدی را ابداع کردند و مرزهای جدیدی را در عرصهی سینما گشودند. کالسکه شبح به خاطر نوآوری خود، به شناخت و گسترش زبان بصری در سینما کمک کرد و توانست راه را برای کلاسیکهای پس از خود هموار کند.
7- Little Otik (محصول سال ۲۰۰۰)
فیلم «اوتیک کوچولو» (Little Otik) بهخاطر عدم شناخت کافی به اندازه دیگر آثار فهرست بر سر زبانها نیست، اما واقعاً باید به آن توجه کرد بهخصوص وقتی به عنوان یکی بهترین فیلمهای ترسناک دیده میشود که به طرز تکاندهنده، ناخوشایند و متفاوت است. داستان فیلم حول زوجی میچرخد که از داشتن فرزند ناتوان هستند. در تلاشی ناامیدانه برای دلخوشی همسرش، شوهر تصمیم میگیرد که یک بچه چوبی بسازد. این تصمیم آغازگر یک سلسله رویدادهای عجیب و غریب است.
با گذشت زمان، همسر این مرد با این بچه چوبی طوری رفتار میکند که گویی واقعاً یک کودک زنده است. این رفتار به تدریج به موقعیتی ناخوشایند و بینظیر منجر میشود و مرزهای واقعیت را جابهجا میکند. در مرکز داستان، موجودی به نام اوتیک کوچولو قرار دارد که به طرز عجیبی زنده میشود. این موجود با ترکیبی از لایو اکشن و انیمه استاپ موشن ترسناک به تصویر کشیده شده است.
فیلم اوتیک کوچولو به رغم داشتن بودجه پایین، با جلوههای ویژهای که به شکلی منحصر به فرد صورت گرفته، تجربهای کابوسوار را ارائه میدهد. این جلوهها عمدتاً چندشآور و به شدت آزاردهنده هستند و فضایی استرسزا و ناامیدکننده را در طول فیلم ایجاد میکنند. اوتیک کوچولو میتواند به عنوان یک تمثیل قدرتمند از ناامیدی و میل به مادر شدن تفسیر شود، که در عین حفظ فضایی ترسناک به یک نمایش غمانگیز منتهی میشود.
6- بهترین فیلمهای ترسناک از نظر جلوههای ویژه: The Fly (محصول سال ۱۹۸۶)
صحبت کردن دربارهی جلوههای ویژه فیلم «مگس» (The Fly) اثر دیوید کراننبرگ، بیشک بخشی از جذابیتهای غافلگیرکننده و شوکهکننده آن را لو میدهد. با این حال این فیلم به قدری در ذهن مخاطب ماندگار شده که تقریباً همگان آن را با تصویر جف گلدبلوم میشناسند؛ بازیگری که بهتدریج و با جزئیات تکاندهندهای به یک موجود هیولاگونهی ترکیبی از انسان و مگس تبدیل میشود.
عملکرد گلدبلوم در نقش ست برِندِل، فراتر از یک بازی قابل قبول است. او بهطور کامل در نقش فرو رفته و تحول دردناک و تدریجی شخصیتش را با تمام وجود به تصویر میکشد. اما این تحول وحشتناک بدون جلوههای ویژه انقلابی و خلاقانه آن دوران ممکن نبود. فیلم مگس در زمان خود، استانداردهای جلوههای ویژهی عملی را جابهجا کرد و خود را در لیست بهترین فیلمهای ترسناک از نظر جلوههای ویژه بصری جاودانه کرد.
- بررسی 10 فیلم سینمایی مهیج که هوش بیننده را به چالش میکشد
- بهترین فیلمهای ساخته شده با محوریت زندگی در دوران جنگ را بیشتر بشناسید
چیزی که «مگس» را متمایز میکند صرفاً یک طراحی هیولایی نهایی نیست، بلکه کیفیت بینظیر و پیوسته این جلوهها در طول فیلم است. در هر صحنه ما شاهد از دست رفتن بیشتر و بیشتر جنبههای انسانی شخصیت اصلی هستیم. این روند که با دقت و وسواس فراوان در جزئیات صورت گرفته، به طرز شگفتآوری حس انزجار و همدردی را همزمان در مخاطب برمیانگیزد.
قدرت جلوههای ویژهی فیلم تا حدی است که برخی از صحنهها نه تنها ترسناک، بلکه بهشدت تهوعآور و حالبههمزن به نظر میرسند. این تجربه بصری ناخوشایند اما بهشدت تأثیرگذار، نشاندهنده اوج هنرنمایی تیم جلوههای ویژه و جسارت کراننبرگ در به تصویر کشیدن این صحنهها است. و اما اگر سکانس پایانی فیلم را دیده باشید، بهخوبی آن را به یاد دارید. پایانی که اوج تراژدی و وحشت فیلم را در خود جای داده و نقطه عطفی در سینمای وحشت و علمی-تخیلی محسوب میشود.
5- Bram Stoker’s Dracula (محصول سال ۱۹۹۲)
فیلمهای خونآشامی همواره جایگاه ویژهای در سینما داشتهاند و به نظر نمیرسد که هیچگاه از محبوبیت آنها کاسته شود. در سالهای اخیر، این ژانر با رویکردهای نوین داستانپردازی و جلوههای ویژه، دوباره مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، اقتباسهای متعددی از داستان کلاسیک دراکولا اثر برام استوکر صورت گرفته، اما فیلم «دراکولای برام استوکر» (Bram Stoker’s Dracula) ساخته فرانسیس فورد کاپولا، از جنبههای مختلفی قابل توجه است.
این فیلم در زمان اکران خود به دلیل نمایش صحنههای خونریزی و کشتار، رویکردی جسورانه نسبت به شخصیت دراکولا ارائه داد. با این حال در پس این خشونت بصری، یک حس نوستالژیک و سنتی نیز در فیلم به چشم میخورد. این حس تا حد زیادی ناشی از استفاده نکردن از جلوههای ویژهی دیجیتال است.
نکته قابل توجه این است که فیلم دراکولای برام استوکر در دورهای ساخته شد که جلوههای ویژهی کامپیوتری به سرعت در حال پیشرفت بودند. فیلمهایی مانند «ترمیناتور ۲: روز داوری» (Terminator 2: Judgment Day) و «پارک ژوراسیک» (Jurassic Park) در آن زمان با استفاده از این تکنولوژی، تحولی عظیم در جلوههای ویژهی بصری ایجاد کرده بودند. اما کاپولا تصمیم گرفت که در دراکولا به استفاده از جلوههای ویژهی عملی و ترفندهای سینمایی سنتی پایبند باشد.
البته، فیلم دراکولای برام استوکر بدون نقص نیست. برخی از منتقدان، بازی بازیگران و ریتم داستان را مورد انتقاد قرار دادهاند. با این حال نمیتوان تاثیر بصری و ساختار کلی فیلم را نادیده گرفت. کاپولا با استفاده از جلوههای ویژه عملی توانست یک تجربه بصری خاص و بهیادماندنی را برای مخاطبان خلق کند تا بسیاری این فیلم را جزو بهترین فیلمهای ترسناک از نظر جلوههای ویژه بصری بدانند.
4- Godzilla Minus One (محصول سال ۲۰۲۳)
انتخاب یک فیلم به عنوان بهترین در میان آثار گودزیلا، چالشی جدی است؛ چرا که این فرانچایز تاریخچهای غنی و متنوع از فیلمهای هیولایی دارد که هر کدام، جلوههای منحصربهفرد خود را به نمایش گذاشتهاند. فیلمهای گودزیلا از آثار کلاسیک دههی ۵۰ تا تولیدات پرهزینه امروزی، همواره تلاش کردهاند تا استانداردهای جلوههای ویژه را ارتقا دهند و مخاطبان را با تصاویری خیرهکننده از هیولاهای غولپیکر به وجد آورند.
در این میان، مخاطب باید بتواند حضور گودزیلا و دیگر هیولاها را در دنیای واقعی باور کند و از تماشای ویرانی شهرها و نبردهای حماسی لذت ببرد. این امر نیازمند استفاده از تکنیکهای پیشرفتهی جلوههای ویژه و خلق تصاویری است که همزمان، عظمت و قدرت هیولاها و مقیاس ویرانیهایشان را به نمایش بگذارند.
با وجود اینکه فیلم اصلی گودزیلا (۱۹۵۴) به عنوان یک اثر پیشگام در ژانر فیلمهای هیولایی شایسته تقدیر و احترام است، اما در زمینه جلوههای ویژه، فیلم جدید «گودزیلا منهای یک» (Godzilla Minus One) عنوان بهترین را به خود اختصاص میدهد. این فیلم نه تنها یک بازگشت باشکوه به ریشههای گودزیلا محسوب میشود، بلکه از نظر جلوههای بصری نیز یک جهش بزرگ رو به جلو محسوب میشود.
گودزیلا منهای یک با استفاده از بودجهای نسبتاً محدود، توانسته تصاویری خلق کند که از نظر کیفیت و تاثیرگذاری با فیلمهای هالیوودی پرهزینه رقابت میکند. این فیلم به زیبایی، ترکیبی از جلوههای ویژهی کامپیوتری و تکنیکهای سنتی را به نمایش میگذارد و با خلق یک گودزیلای واقعگرایانه و ترسناک، مخاطبان را به وحشت میاندازد. در نهایت دریافت جایزه اسکار بهترین جلوههای ویژه توسط این اثر مهر تاییدی بر کیفیت بالای آن در صنعت سینما است.
3- بهترین فیلمهای ترسناک از نظر جلوههای ویژه: Day of the Dead (محصول سال ۱۹۸۵)
با احترام به جایگاه جورج رومرو در ژانر زامبی و تمام آثار ارزشمند وی، نمیتوان انکار کرد که «روز مردگان» (Day of the Dead) از نظر فنی، یک پله بالاتر از سایر فیلمهای این کارگردان در این زیرژانر قرار میگیرد. دلیل اصلی این برتری، حضور تام ساوینی افسانهای است که مسئولیت گریم زامبیها و جلوههای ویژهی خونریزی و کشتار را بر عهده داشت. ساوینی با نبوغ و خلاقیت خود، توانست جلوههای بصری بینظیری را خلق کند که تا به امروز، به عنوان یکی از نقاط قوت اصلی فیلم روز مردگان شناخته میشوند.
اگرچه روز مردگان در تمامی صحنهها غرق در خون نیست، اما در همان سکانسهای ابتدایی، حجم بالایی از جلوههای ویژهی کاربردی به نمایش گذاشته میشود که تماشاگر را شوکه میکند. پس از آن، ریتم فیلم کمی آرامتر میشود و تنش به تدریج افزایش مییابد تا در نهایت به یک خشونت اجتنابناپذیر و سنگین در اوج داستان برسیم.
تا به امروز، جلوههای بصری هولناک روز مردگان به عنوان یکی از بهترین نمونههای جلوههای ویژهی کاربردی در ژانر وحشت شناخته میشوند. طراحی دقیق و واقعگرایانه زامبیها، صحنههای دلخراش تکه پاره شدن بدنها و استفادهی ماهرانه از خون و مواد مصنوعی، باعث شدهاند که این اثر در زمره بهترین فیلمهای ترسناک از نظر جلوههای ویژه بصری قرار بگیرد.
2- Little Shop of Horrors (محصول سال ۱۹۸۶)
اگر «فروشگاه کوچک ترسناک» (Little Shop of Horrors) را به عنوان یک بازسازی در نظر بگیریم، بدون شک یکی از بهترین بازسازیهای تاریخ سینما محسوب میشود. در حالی که نسخه اورجینال سال ۱۹۶۰ یک کمدی ترسناک با بودجهی محدود بود، بازسازی سال ۱۹۸۶ با جاهطلبی و وسعت بصری چشمگیر، قدم به عرصه متفاوتی گذاشت و علاوه بر آن هویت یک فیلم موزیکال را نیز به خود گرفت.
اما آنچه که این فیلم را از دیگر آثار همدورهاش متمایز میکند و آن را در رده بهترینها قرار میدهد، جلوههای ویژهی آن است. جلوههای ویژه فیلم فروشگاه کوچک ترسناک را میتوان جزو بهترین و ماندگارترین جلوههای دهه هشتاد میلادی قلمداد کرد. ممکن است برخی به دلیل ماهیت کمدی و گاهی حتی آبکی فیلم که درباره گیاهی آدمخوار است و یا ترانههای بهیادماندنی، قدرت واقعی آن در زمینهی جلوههای ویژه را دست کم بگیرند. اما آنچه سازندگان در این فیلم به نمایش گذاشتند، واقعاً شگفتانگیز است و به راحتی میتواند با آثار برجستهای چون «ماده» و «مگس» رقابت کند.
در این فیلم، گیاه گوشتخوار معروف با گذشت زمان بزرگ و بزرگتر میشود و هر صحنه، از نظر بصری و فنی تأثیرگذارتر و حیرتانگیزتر از صحنه قبلی از آب درآمده است. طراحی و اجرای این رشد تدریجی و وحشتناک، همراه با جزئیات دقیق در نمایش دهان و دندانهای گیاه و نحوهی بلعیدن قربانیان، همگی نشان از مهارت بالای سازندگان در بخش جلوههای ویژه دارد.
1- The Thing (محصول سال ۱۹۸۲)
فیلم «موجود» (The Thing) به کارگردانی جان کارپنتر، بیشک یکی از شاهکارهای ژانر وحشت است و جایگاه ویژه خود را در صدر این فهرست از آن خود کرده است. تأثیرگذاری تنش و خشونت در این فیلم، حتی برای استانداردهای امروزی نیز بسیار قوی است، چه رسد به سال ۱۹۸۲ که مخاطبان هنوز برای پذیرش چنین سطح از وحشت و دگرگونی بیولوژیکی آماده نبودند. به همین دلیل مدتی طول کشید تا این اثر به عنوان یک شاهکار ژانر وحشت شناخته شود.
داستان فیلم در یک پایگاه تحقیقاتی در قطب شمال اتفاق میافتد، جایی که گروهی از دانشمندان با موجودی بیگانه روبرو میشوند که قابلیت تقلید و دگرگون شدن به شکل هر موجود زندهای که با آن تماس پیدا کند را دارد. این توانایی، خود به تنهایی منبع اصلی تنش و پارانویا در فیلم است، زیرا هیچکس نمیتواند به دیگری اعتماد کند.
- مورد انتظارترین فیلم های ترسناک سال ۲۰۲۵
- نگاهی به ۱۰ فیلم کرهای متفاوت که باید حتما تماشا کنید
- معرفی 10 مورد از فیلمهای جنگی با امتیاز راتن تومیتوز بالا که هرگز ندیدهاید
اما جایی که جلوههای ویژهی فیلم موجود واقعاً میدرخشند، زمانی است که ماهیت واقعی این موجود آشکار میشود و صحنههایی از دگرگونی و خشونت بیولوژیکی به وقوع میپیوندد. این جلوههای عملی که توسط راب باوتین و تیمش طراحی و اجرا شدهاند، نه تنها حالبههمزن و منزجرکننده هستند، بلکه به طرز شگفتانگیزی ماندگار و باورپذیر باقی ماندهاند.
با گذشت بیش از چهار دهه از ساخت فیلم، این جلوهها هنوز هم قدرت تأثیرگذاری خود را حفظ کردهاند و توانستهاند استاندارد جدیدی را برای جلوههای ویژهی کاربردی در فیلمهای ترسناک تعیین کنند. واقعگرایی در نمایش دگرگونیها، از ترکیب شدن موجودات با یکدیگر گرفته تا تبدیل شدن اعضای بدن به اشکال وحشتناک این اثر را جاودانه کرده است.