تصاویر ماهوارهای از مریخ، ویرانههای باستانی و ساختارهای هندسی مرموزی را نشان میدهند که میتواند نشانهای از تمدنهای گذشته در سیاره سرخ باشد. این تصاویر، باستانشناسان را شگفتزده کرده و بحثها درباره حیات فرازمینی را داغ کرده است.
تصاویر متعددی از سطح مریخ ثبت شدهاند که در آنها آنچه به نظر میرسد ویرانههای باستانی مدفون در سطح این سیاره است، دیده میشود. کارل ساگان در کتاب «کیهان» چنین بیان کرده بود: «نخستین نشانه از حیات هوشمند بر زمین در نظم هندسی سازههای آن آشکار میشود…»
ویرانههای باستانی بر سطح مریخ
پاسخ به این پرسش که آیا مریخ در گذشتههای دور شرایط میزبانی حیات را داشته است یا نه، ممکن است بهزودی مشخص گردد. واقعیت آن است که نگاه ما به مریخ در دو دهه گذشته بهطور چشمگیری دگرگون شده است. امروزه ما میدانیم که مریخ در گذشتهای دور سیارهای بسیار شبیه به زمین بوده، زمانی که این سیاره سرخ دارای جوی مشابه با زمین و اقیانوسها و رودهایی بر سطح خود بوده که شرایطی مطلوب برای ظهور حیات فراهم آورده بودند.
اما پرسش درباره وجود حیات هوشمند چطور؟ پژوهشگران در سالهای اخیر به این نتیجه رسیدهاند که مریخ به احتمال فراوان، شبیهترین سیاره به زمین در منظومه خورشیدی ماست. این سیاره که در مرز منطقه «قابل سکونت» خورشید واقع شده، احتمالاً زمان کافی و شرایط مناسب برای شکلگیری و تکامل حیات تا مرحلهای پیشرفته را دارا بوده است.
در همین راستا، پژوهشی تازه نشان داده است که در گذشتههای دور، دریاچههای کمعمق مریخ ممکن بوده که شرایطی مناسب برای زیست داشته باشند. مناطقی که با گدازه و آب پوشیده بودند، احتمالاً محیطی مطلوب برای میکروبها فراهم کرده بودند. این مطالعه توسط پژوهشگران مؤسسه علوم سیارهای در توسان آریزونا انجام شده و نشان میدهد که برخی مناطق در مریخ بهمدت صدها میلیون سال در معرض گدازه و آب بودهاند. این ترکیب ایدئال دمای مناسب، فشار آبی متعادل و مواد مغذی را فراهم آورده که در آن، حیات میتوانسته شکل گیرد. در این پژوهش آمده است که دریاچههایی عظیم در این مناطق پر از گدازه شکل گرفتهاند.
همچنین در مطالعات پیشین نیز به چندین مورد غیرعادی در مریخ اشاره شده است. به عنوان نمونه، مریخنورد کنجکاوی ناسا ردپایی از گاز متان در این سیاره شناسایی کرده است. این دستگاه با بهرهگیری از ابزار SAM جهشهایی در میزان متان ثبت کرده که در برخی موارد از 7ppmv فراتر رفتهاند، در حالی که سطح پایه متان تنها 0.7ppmv است. این افزایش نشان میدهد که منبع دیگری برای متان با منشأ نامشخص وجود دارد. جالب آنکه در زمین، حدود 90 درصد متان موجود در جو توسط موجودات زنده تولید میشود.
علاوه بر متان، ابزارهای کنجکاوی همچنین نیتروژن زیستی را نیز شناسایی کردهاند. این کشف برای دانشمندان ناسا از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که به تقویت نظریههایی که مریخ باستانی را قابل سکونت میدانند، کمک میکند. نیتروژن از عناصر ضروری برای تمامی اشکال شناختهشده حیات در زمین است، زیرا در ساختار مولکولهای حیاتی مانند DNA و RNA نقش دارد.
تمام آنچه بیان شد ما را به سمت تصاویری عجیب از مریخ هدایت میکند که سازههایی مدفون را در سطح این سیاره نشان میدهند. اینکه این ساختارها واقعاً مصنوعی هستند یا نه، هنوز محل بحث است، اما بدون تردید پرسشهای بسیاری را برمیانگیزند. یکی از جذابترین تصاویر که بنا بر نظر برخی، نشانههایی از شهرهای مریخی را به تصویر کشیده، توسط دوربین مدارگرد مریخ گرفته شده است. در منطقه قطب جنوبی، ساختارهایی دیده میشوند که ناسا آنها را با عنوان «شهر اینکا» معرفی کرده است.
به نقل از وبسایت ناسا، این مجموعه از خطوط متقاطع و زاویهدار نخستین بار در تصاویر فضاپیمای مارینر 9 در سال 1972 رؤیت شد. شباهت ظاهری آن به ویرانههای باستانی باعث شد بهصورت غیررسمی «شهر اینکا» نامیده شود. با ورود به سال 1998، دوربین MOC در هفتاد و نهمین گردش مدارگرد نقشهبردار جهانی مریخ، تصویری با وضوح بالا از این منطقه ثبت کرد. بخش تصویری مورد اشاره در موقعیت 81.54 درجه جنوبی و 64.28 درجه غربی قرار دارد.
این تصاویر مرموز از مریخ آن چیزی را نشان میدهند که بسیاری آن را شواهدی قطعی از سازههای مصنوعی مدفون در خاک مریخ میدانند. شکل و طراحی غیرعادی آنها که احتمالاً جنبهای مصنوعی دارد، پژوهشگران حوزه اشیای ناشناخته پرنده را به این باور رسانده است که این تصاویر ممکن است مدارکی روشن از وجود تمدنی باستانی در مریخ باشند.
این ایده توسط شماری از پژوهشگران، از جمله دکتر براندنبورگ، فیزیکدان پلاسما از شرکت فناوریهای مداری در مدیسون ویسکانسین، پشتیبانی شده است. بر پایه نظریه دکتر براندنبورگ، شواهد کافی وجود دارد که نشان میدهد در گذشتههای دور، دستکم دو انفجار هستهای عظیم بر سطح مریخ رخ داده است. این نظریه بر اساس شناسایی آثار اورانیوم و توریم در سطح مریخ بنا شده است. به گفته وی، تمدن مریخی باستانی به دست نژادی بیگانه و متخاصم از نقطهای دیگر از کیهان نابود شده است. بر پایه این دیدگاه، مریخیهای کهن که با نامهای «سیدونیایی» و «اتوپیایی» شناخته میشوند، در یک حمله هستهای گسترده قتلعام شدند و نشانههای این نسلکشی همچنان قابل مشاهده است.
- رمزگشایی معمای آب گمشده مریخ؛ کج شدن سیاره سرخ عامل خشکسالی آن بوده است؟
- کشف ناسا راز بیابانی بودن مریخ را فاش کرد؛ چرا در سیاره سرخ حیات پیدا نکردیم؟
- راز فوبوس؛ آیا قمر مریخ یک ماهواره مصنوعی با منشأ ناشناخته است؟
- رویای اقامت در مریخ نزدیکتر شد؛ دانشمندان مکان مناسب را کشف کردند
علاوه بر تصاویر منطقه قطب جنوبی، تصاویری دیگر نیز باعث شگفتی عموم مردم شدهاند. یکی از تصاویر مأموریت نقشهبردار جهانی مریخ ساختارهایی مستطیلی شکل و بزرگ را نشان میدهد که در زیر سطح مریخ مدفون شدهاند. این الگوی مربعی شکل بهزعم برخی، نشانی دیگر از مکانهای ویرانشده در سطح مریخ است.
اما چگونه میتوان ساختارهای مصنوعی را از ویژگیهای زمینشناسی طبیعی تمایز داد؟ بر اساس گفتههای شماری از پژوهشگران، قاعده سادهای وجود دارد: به دنبال هندسه باشید… خطوط تکرارشونده، اشکال مستطیلی و عناصر منظم در امتداد خطوط مستقیم. این «هندسه اقلیدسی»، در مقیاسی خاص، بر هر سیارهای میتواند نشانهای بینقص از طراحی هوشمندانه باشد.
تصاویر دیگری ویرانههای باستانی در مریخ را نشان میدهند
تصاویر فراوانی وجود دارند که به مکانهایی در مریخ اشاره میکنند که سازههایی با طراحی هوشمندانه، اکنون نیمهمدفون در خاک این سیاره قرار دارند و برخی از آنها در کانال رودخانهای باستانی موسوم به Ogygis Rupes دیده شدهاند.
تصاویر گرفتهشده توسط نقشهبردار جهانی مریخ از نظر بسیاری از محققان نمونهای آشکار از ویرانهای مصنوعی است که در ماسه مدفون شده و در مختصات 28.38 درجه شمالی و 332.54 درجه غربی، در منطقهای موسوم به Arabia Terra قرار دارد. علاوه بر آن، ساختارهای بیشتری به لطف تصاویر شوروی از مریخ قابل شناسایی هستند. نمونههای برجسته توسط کاوشگر فوبوس 2 ثبت شده که پیش از آنکه پس از 90 روز حضور در مدار مریخ بهطور اسرارآمیزی ناپدید شود، تعدادی تصویر عجیب مخابره کرده بود.
در سال 2002، مأموریت اودیسه ناسا نخستین تصاویر شبانه در طیف فروسرخ از مریخ را ثبت کرد که به گفته بسیاری، نمایانگر «شهری مدفون در مریخ» بود. دادههای ارسالی از این مأموریت، مجموعهای دیگر از ساختارهای هندسی شگفتانگیز را در سطح مریخ آشکار ساخت، در منطقهای مجاور تصاویر شوروی از فوبوس 2؛ در منطقهای موسوم به Hydaspsis Chaos (2 درجه شمالی / 29 درجه غربی).
هرچند بسیاری از این ساختارها توسط ناسا بهعنوان نمونههایی از «تپههای مریخی» معمولی در نظر گرفته میشوند، اما بر پایه ادعای یوفولوژیستها، شواهد غیرقابلانکاری وجود دارد. اشکال هندسی مکرر بر سطح مریخ، گواهی از طرحریزی معماری دقیق بوده و نشان میدهد که این سیاره در گذشتههای دور، میزبان موجوداتی هوشمند بوده است.
بهطور جالبتوجهی، تصاویر دیگری نیز وجود دارند که شباهتهایی قابل توجه بین ساختارهای مریخ و سازههای انسانی بر زمین را نشان میدهند: با اینحال، نه تنها ناسا به دنبال ثبت تصاویر از مریخ بوده، بلکه شوروی نیز مأموریتهایی به این سیاره داشته است. در سال 1999، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، پرمینوف طراح ارشد روسی کاوشگرهای بدون سرنشین مریخ و زهره (از جمله فوبوس 2) خاطراتی کوتاه اما شخصی از تلاشهای شوروی در زمینه ارسال فضاپیما به مریخ منتشر کرد که با عنوان: «راه دشوار به سوی مریخ: تاریخچهای کوتاه از اکتشاف مریخ در اتحاد شوروی» منتشر شد.
نکته جالب آن است که پرمینوف در این نوشته، اظهار نظری پیشگویانه مطرح کرده است:
مرحله نخست کاوش مریخ به پایان رسیده است. بهطور شگفتانگیز، اثری از گیاهان، کانالها یا نشانههای حیات هوشمند یافت نشده است. اما بسترهای خشک رودخانهها مشاهده شدهاند. چه رخ داده است؟ چرا آب ناپدید شده؟ آیا شکلی ابتدایی یا پیشرفته از حیات در گذشته در مریخ وجود داشته است یا اکنون نیز وجود دارد؟
امروز نمیتوانیم به این پرسشها پاسخ دهیم. اکنون مریخ همچون بیابانی بیجان به نظر میرسد. اما از سوی دیگر میدانیم که در بیابانهای زمین، باستانشناسان شهرهایی را مییابند که در گذشته شکوفا بوده، اما توسط انسانهای باستانی رها شده و زیر شنها مدفون گشتهاند.
در سال 1971، بزرگترین طوفان گرد و غبار ثبتشده توسط اخترشناسان، سراسر مریخ را پوشاند. برای چندین ماه، صدها میلیون تُن گرد و غبار در جو مریخ معلق بود. در نتیجه، امکان مشاهده سطح این سیاره وجود نداشت. با این حال، نمیتوان احتمال وجود شهرهایی مدفون در شنهای مریخ را رد کرد. چنین یافتهای میتواند مدرکی از تمدنی باستانی در مریخ باشد که نابود شده یا به سیاراتی دیگر مهاجرت کرده است.
اینکه تصاویر فوق در واقع شواهد نهایی از تمدنی هوشمند و از دسترفته بر مریخ هستند یا نه، همچنان جای بحث دارد. اما در چند سال اخیر، احتمال اینکه حیات، بهویژه حیات هوشمند، بر مریخ شکل گرفته باشد، هیچگاه به اندازه امروز قوت نگرفته و تصاویر بیشماری که از سوی مدارگردها و مریخنوردهای ناسا ارسال شدهاند، از ایده بحثبرانگیز سکونت تمدنی بیگانه بر این سیاره در گذشتههای دور حمایت میکنند. نظر شما درباره ویرانههای باستانی مریخ چیست؟