رتبه‌بندی جهانی ضریب هوشی منتشر شد؛ ایران در چه جایگاهی قرار دارد؟

0 ارسال شده توسط: علیرضا قادرمیهنی 01 مرداد 1404 ساعت 19:45

در این مطلب ضمن بررسی رتبه‌بندی جهانی ضریب هوشی و فهرست کشورهای دنیا، نگاهی به جایگاه ایران می‌اندازیم. IQ ایرانی‌ها چند است؟

موضوع ضریب هوشی یا IQ همواره یکی از بحث‌های جذاب و جنجالی در حوزه‌های آموزش، روان‌شناسی و توسعه انسانی بوده است. این شاخص که به‌ مثابه معیاری برای سنجش توانایی‌های شناختی و ذهنی افراد در نظر گرفته می‌شود، در سال‌های اخیر به ابزاری برای مقایسه سطح بهره‌مندی ذهنی ملت‌ها نیز تبدیل شده است. بررسی رتبه‌بندی جهانی ضریب هوشی ضمن ارائه تصویری روشن و واضح از وضعیت آموزش و پرورش کشورهای مختلف، کمک شایانی به درک بهتر عوامل موثر بر توسعه فکری جوامع می‌کند.

در این میان، جایگاه ایران در میان کشورهای جهان همواره مورد توجه کارشناسان داخلی، خارجی و مردم بوده است. با نگاهی به آمارهای جهانی منتشر شده از منابع مختلف، می‌توان دید که موقعیت ایران در جدول ضریب هوشی با عوامل مختلفی مانند نظام آموزشی، سطح رفاه عمومی و دسترسی به منابع علمی در ارتباط مستقیم است. در این مطلب ضمن بررسی جایگاه ایران در رتبه‌بندی IQ، جایگاه کشورهای مختلف را بررسی می‌کنیم.

رتبه‌بندی جهانی ضریب هوشی و جایگاه ایران

با عنایت به گزارش منابع خارجی و آمارهای رسمی که در سال 2025 منتشر شده، ایران با کسب امتیاز 106.30 در جایگاه چهارم قرار گرفته است. جایگاه ضریب هوشی ایران در سال 2024 نشان می‌دهد که نسبت به سال قبل با کاهش اندک به جایگاه فعلی سقوط کرده‌ایم. نظام رتبه‌بندی این مطلب با استناد به داده‌های معتبر و آزمون‌های استاندارد بین المللی به نگارش درآمده و به وضوح نشان می‌دهد که مردم ایران از هوش سرشاری نسبت به بسیاری از کشورها برخوردار هستند.

به باور بسیاری از کارشناسان، عوامل فرهنگی، آموزشی و ژنتیکی، جایگاه فعلی ایران را در نظام رتبه‌بندی جهانی مشخص کرده‌اند. موفقیت امروز کشورمان در دنیا، زمینه‌ساز پیشرفت‌های علمی و فناوری در دهه‌های آینده است. در صدر این فهرست، چشم بادامی‌های چینی با امتیاز 107.19 قرار دارند و پس از آن‌ها باید به مردمان منزوی کره شمالی و همچنین ژاپنی‌ها اشاره کرد.

رتبه	کشور	ضریب هوشی
1	چین	107.19
2	کره شمالی	106.43
3	ژاپن	106.40
4	ایران	106.30
5	سنگاپور	105.14
6	روسیه	103.16
7	مغولستان	102.86
8	ارمنستان	102.58
9	استرالیا	102.57
10	اسپانیا	102.30

هوش تک بعدی است؟

هوش یک مفهوم تک بعدی نیست و نمی‌توان تنها بر اساس یک معیار مشخص، درباره باهوش بودن یا نبودن افراد قضاوت کرد. انسان‌ها به‌ طور طبیعی در برخی حوزه‌ها توانایی بیشتری دارند و در برخی دیگر ممکن است عملکردشان متوسط یا ضعیف باشد. برای مثال، برخی افراد هماهنگی بدنی بالایی دارند و در ورزش‌ موفق‌ترند، در حالی‌ که برخی دیگر از کودکی توانایی فوق‌العاده‌ای در یادگیری زبان و استفاده از واژگان دارند.

از سوی دیگر، گروهی از افراد در درک مفاهیم ریاضی، تحلیل داده‌ها و تجسم الگوهای پیچیده بهتر عمل می‌کنند. این تنوع در نوع و نحوه بروز هوش، نشان می‌دهد که استعدادهای ذهنی گوناگون هستند و هر فرد مجموعه‌ای منحصربه‌فرد از توانایی‌ها را در خود دارد. با این اوصاف، شناخت انواع مختلف هوش و ارزش‌گذاری برابر برای همه آن‌ها، گامی مهم در درک بهتر توانمندی‌های انسانی است.

منظور از هوش‌های چندگانه چیست؟

اعتقاد فوق و پذیرش اینکه هر فردی دارای توانایی و مهارت منحصربه‌فردی است، کارشناسان را به این نتیجه رسانده که هوش، واحد نیست و انواع مختلفی دارد. با عنایت به همین موضوع است که نظریه هوش‌های چندگانه پدید آمده و نقد جدی بر دیدگاه روانشناختی استاندارد وارد می‌کند. (در این دیدگاه، عقل از یک هوش واحد سرچشمه گرفته که با آزمون‌های مشخصی قابل اندازه گیری است)

براساس هوش‌های چندگانه، هر انسانی دارای چندین هوش با ظرفیت‌های فکری گسسته هستند. گرچه آزمون‌های سنجش ضریب هوشی می‌توانند هوش زبانی و منطقی – ریاضی را ارزیابی کنند، اما هر انسانی از چندین ظرفیت فکری مهم دیگر بهره‌مند شده است.

یک هوش به مثابه چند کامپیوتر

هوش‌های مختلف را می‌توان به رایانه‌های متفاوت تشبیه کرد. اگر جزو آن دسته از افرادی باشیم که باور دارند انسان دارای یک هوش واحد و منحصربه‌فرد است، باید نتیجه‌گیری کنیم که مثل یک کامپیوتر واحد، می‌تواند اطلاعات را در سه سطح خوب، متوسط و ضعیف پردازش کند.

اما اگر به نظریه هوش‌های چندگانه معتقد باشیم، باید بدانیم که هر انسانی در وجود خود، دارای چندین رایانه با وظایف مستقل است. با این دیدگاه، قدرت در یک کامپیوتر، قدرت یا ضعف در سایر رایانه‌ها را پیش‌بینی نخواهد کرد. بیایید به انواع هوش‌های موجود در دنیا اشاره کرده و آن‌ها را معرفی کنیم.

هوش طبیعت گرا

افراد باهوش در زمینه طبیعت گرایی می‌توانند تفاوت‌های ظریف و پنهان در طبیعت را بهتر از دیگران تشخیص دهند. برای مثال قادر به خلق تمایز میان گیاهان و حیوانات یا سایر عناصر موجود در طبیعت هستند. از برجسته‌ترین دانشمندانی که دارای هوش طبیعت‌گرا بوده‌اند، می‌توان به چارلز داروین و جین گودال اشاره کرد.

هوش درون فردی

افرادی که دارای هوش درون‌ فردی هستند، نسبت به احساسات، اهداف، اضطراب‌ها و توانایی‌های خود آگاهی بالایی دارند. این افراد می‌توانند برنامه‌ریزی کنند و بر اساس شناختی که از خود دارند، در مسیر درستی عمل کنند. آن‌ها نسبت به ویژگی‌های درونی‌شان حساسیت و درک عمیقی دارند.

هوش درون‌ فردی محدود به حرفه یا شغل خاصی نیست و نمی‌توان آن را فقط به یک زمینه کاری نسبت داد. این نوع هوش برای همه افراد، صرف‌ نظر از شغل یا موقعیت اجتماعی، ارزشمند و کاربردی است. در هر جامعه پیچیده و مدرن، این توانایی به فرد کمک می‌کند تا انتخاب‌های مهم زندگی را آگاهانه و مسئولانه انجام دهد.

هوش تعامل با دیگران

آن دسته از افرادی که توانایی و مهارت برقراری تعامل موثر و مفید با دیگران دارند، دارای هوش تعامل با دیگران هستند. حساسیت آن‌ها نسبت به احساسات، خلق‌وخو و انگیزه‌های دیگران بالاست و می‌توانند با اطرافیان خود ارتباط بهتری برقرار کرده و آن‌ها را به خوبی درک کنند.

هوش منطقی – ریاضی

هوش منطقی – ریاضی به افراد اجازه می‌دهد تا بتوانند مسائل مختلف را به خوبی و با مهارتی فوق العاده تجزیه و تحلیل کنند. همچنین به آن‌ها امکان می‌دهد تا عملیات‌های ریاضی و علمی را به راحتی حل کنند. آلبرت انیشتین و بیل گیتس از مهم‌ترین دانشمندانی هستند که هوش منطقی – ریاضی داشته‌اند.

هوش زبانی

افرادی که روی کلمات، نظم بین آن‌ها، صدا، ریتم و انحراف آن‌ها حساس هستند، هوش زبانی خوبی دارند. اگر در این حوزه امتیاز بالایی کسب می‌کنید، باید در نوشتن داستان، به خاطر سپردن اطلاعات و خواندن مهارت بالایی داشته باشند.

هوش موسیقایی

هوش موسیقایی مختص گروهی از افراد است که حساس به ریتم، لحن و ملودی و تن صدا هستند. اگر آواز می‌خوانید یا در یادگیری نواختن آلات موسیقی دارای تبحر هستید، از این هوش بهره می‌برید. بتهوون، آرتا فرانکلین و جیمی هندریکس از برجسته‌ترین افرادی به شمار می‌روند که دارای هوش سرشار موسیقایی بوده‌اند.

هوش جسمانی – حرکتی

افرادی که از هوش جسمانی – حرکتی برخوردارند، می‌توانند از بدن خود طوری استفاده کنند که مهارت‌ و هماهنگی بالای آن‌ها را نشان ‌دهد. این توانایی در حرکات دقیق، سرعت عمل و کنترل فیزیکی نمود پیدا می‌کند. آن‌ها با بدن‌ خود مثل یک ابزار رفتار خواهند کرد. اگر چنین مهارتی در شما وجود دارد، به احتمال زیاد در فعالیت‌های بدنی یا ورزشی عملکرد درخشانی خواهید داشت. برای مثال، می‌توانید به راحتی در زمین بازی حرکت کنید، توپ را کنترل کرده و پاس دهید، بدون اینکه نیاز به تلاش ذهنی زیادی داشته باشید. این نوع عملکرد روان، نشانه‌ای از هوش جسمانی – حرکتی است.

هوش فضایی

افرادی که دارای هوش فضایی هستند، توانایی بالایی در تفکر انتزاعی و چند‌بعدی دارند. آن‌ها می‌توانند اشیاء و فضاها را در ذهن خود به‌ خوبی تجسم کرده و بین آن‌ها ارتباط برقرار کنند. این توانایی باعث می‌شود مسائل پیچیده را از زوایای گوناگون تحلیل کنند.

کسانی که در این نوع هوش امتیاز بالایی دارند، معمولا ظرفیت بالایی برای درک مفاهیم فضایی و استدلال تصویری دارند. این مهارت برای موفقیت در رشته‌هایی مانند معماری، طراحی گرافیک، عکاسی، طراحی داخلی و هوانوردی ضروری است. افراد با هوش فضایی بالا، در تبدیل ایده‌ها به تصاویر ذهنی و واقعی توانمند هستند.

سخن پایانی

فهرستی که از میانگین IQ کشورها ارائه شده، این نکته مهم را یادآور می‌شود که سرمایه‌گذاری در آموزش، پژوهش و ایجاد فرصت‌های برابر می‌تواند به افزایش سطح هوش عمومی کمک کند. کشورهایی مانند کره جنوبی، چین، ایران، ژاپن و سنگاپور نمونه‌های موفقی از این مسیر هستند. آن‌ها با تمرکز بر پرورش استعدادها، نتایج قابل‌توجهی به دست آورده‌اند.

رشد و تقویت هوش عمومی تنها با آموزش ممکن نیست و نیازمند توجه همزمان به فرهنگ، اقتصاد و شرایط اجتماعی است. ایجاد تعادل در این زمینه‌ها نقش مهمی در شکوفایی ذهنی شهروندان دارد. بررسی میانگین IQ کشورها می‌تواند سیاست‌گذاران را در شناخت دقیق‌تر ظرفیت‌های انسانی یاری کند.

این اطلاعات راهی برای تدوین برنامه‌هایی کاربردی‌تر و آینده‌نگر فراهم می‌کند که به بهبود کیفیت زندگی مردم و پیشرفت پایدار کشور کمک خواهد کرد. تصمیم‌گیری بر اساس داده‌های معتبر، گامی مهم در مسیر توسعه ملی است. بهره‌گیری از این آمار می‌تواند تأثیری واقعی بر آینده جوامع داشته باشد.

گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو