صنعت پهپادی روسیه در عرض تنها سه سال توانسته تولید ماهانه خود را به ۱۲۰ هزار پهپاد برساند و علیرغم تحریمهای گسترده بینالمللی، به یکی از قدرتهای اصلی پهپادی منطقه تبدیل شود. این دستاورد در حالی حاصل شده که کرملین بر روی طراحیهای ارزانقیمت و قابل تولید انبوه تمرکز کرده است.
موفقیت روسیه در این حوزه نتیجه استراتژی هوشمندانهای است که بر سادگی و کارآمدی استوار شده است. کرملین به جای سرمایهگذاری روی فناوریهای پیچیده، بر تولید سریع و انبوه انواع مختلف سیستمهای پهپادی از جمله مهمات پرنده، پهپادهای فیبر نوری، رهگیرها و پلتفرمهای ربات زمینی متمرکز شده است. این رویکرد نهتنها هزینههای تولید را کاهش داده، بلکه امکان تنوع محصولات را نیز فراهم کرده است.
راز موفقیت صنعت پهپادی روسیه در برابر تحریمها
روسیه با اتخاذ رویکردی عملی و هدفمند، توانسته تحریمهای بینالمللی را دور بزند و صنعت پهپادی خود را به سرعت گسترش دهد. بر اساس گزارش سموئیل بندت، مشاور برنامه مطالعات روسیه در مرکز CNA، کیفیت پهپادهای تاکتیکی روسیه در سالهای اخیر بهبود قابل توجهی داشته است.
تمرکز بر طراحیهای ساده و قابل اعتماد
استراتژی روسیه بر اساس استفاده از طراحیهای آزمایششده، کمهزینه و قابل تولید سریال استوار است. این رویکرد به کرملین امکان افزایش سریع تولید طیف گستردهای از سیستمها را داده، از مهمات پرنده گرفته تا پهپادهای کنترلشده با فیبر نوری و پلتفرمهای رباتیک زمینی.
واردات قطعات از چین؛ چالشها و راهحلها
- پهپادهای DJI Mavic در روسیه
یکی از چالشهای اصلی صنعت پهپادی روسیه، وابستگی مداوم به قطعات وارداتی از چین و استفاده از پهپادهای چینیساخت مانند سری DJI Mavic است. با این حال، این وابستگی مانع از رشد سریع تولید داخلی نشده است.
خط تولید انبوه پهپاد؛ چگونه ۱۲۰ هزار دستگاه در ماه تولید میشود؟
بخش دفاعی روسیه در حال حاضر تعداد فزایندهای از کوادکوپترهای تاکتیکی، از جمله مدلهای فیبر نوری تولید میکند. استارتآپهای مختلف نیز تولید پهپادهای FPV و سایر پهپادهای تاکتیکی را گسترش دادهاند.
تحویل ماهانه حداقل ۱۲۰ هزار پهپاد به جبهه در سال گذشته، احتمالاً امسال بهطور قابل توجهی افزایش خواهد یافت. این رشد در حالی رخ میدهد که نیروهای روسی تاکتیکهای اوکراینی را اقتباس و تطبیق میدهند و آنها را در عملیات خود ادغام کرده و توسعه و تولید پهپادهای داخلی را بیشتر ترویج میکنند.
مرکز روبیکون؛ حرفهای سازی استفاده از پهپادها
روسیه تلاش قابل توجهی برای حرفهای کردن استفاده از پهپادهای تاکتیکی انجام میدهد، از جمله از طریق واحدهای مرکز روبیکون. این مرکز نقش مهمی در آموزش و توسعه تاکتیکهای پهپادی ایفا میکند.
- پهپاد شاهد
پهپادهای فیبر نوری؛ سلاح مخرب خطوط تدارکات
استفاده از تعداد فزاینده پهپادهای فیبر نوری که خطوط تدارکات اوکراین را ویران میکنند، یکی از نوآوریهای مهم روسیه محسوب میشود. این پهپادها قابلیت عملیات دقیق و مقاوم در برابر تداخل الکترونیکی را دارند.
۵ نوع پهپاد که روسیه را به قدرت اول منطقه تبدیل کرد
موفقیت خاصی در تولید سیستمهای حمله کمهزینه در سطح تاکتیکی و استراتژیک حاصل شده است. این پهپادها طیف وسیعی از قابلیتها و برد عملیاتی را پوشش میدهند.
پهپادهای تاکتیکی برد کوتاه
پهپادهایی مانند لنست، مولنیا و کنیاز واندال نووگورودسکی با برد ۲۰ تا ۵۰ کیلومتر در سطح تاکتیکی عمل میکنند. این پهپادها برای حملات دقیق و سریع در نزدیک خط مقدم طراحی شدهاند.
- پهپاد لنست
- پهپاد مولنیا
- پهپاد کنیاز واندال نووگورودسکی
پهپادهای استراتژیکی برد بلند
در سطح استراتژیک، پهپادهایی مانند گران و هارپیا که بر اساس طراحیهای شبیه شاهد ساخته شدهاند، برد ۵۰۰ کیلومتر یا بیشتر دارند. این پهپادها قابلیت حمله به اهداف عمقی را فراهم میکنند.
- پهپاد هارپیا
- پهپاد گران
هشدار اوکراین از آینده پهپادهای روسی
اوکراین نیز از تهدید فزاینده قابلیتهای پهپادی روسیه آگاه است. ماریا برلینسکا، داوطلب و رئیس مرکز پشتیبانی شناسایی هوایی اوکراین، در ماه می هشدار داد که تا سال ۲۰۲۶، هزاران پهپاد روسی میتوانند «دائماً در حال شکار مردم در شهرهای اوکراینی» باشند.
هزاران پهپاد شکارچی بر فراز شهرهای اوکراین
برلینسکا تأکید کرد که این سناریو میتواند نهتنها در شهرهای خط مقدم مانند سومی، دنیپرو و خارکیف، بلکه در شهرهای غربی مانند لویو و چرنیوتسی نیز به واقعیت تبدیل شود. او هشدار داد: «در حال حاضر همه از شاهدها و حملات موشکی میترسند. اما شاهدها و موشکها به مختصات خاصی حمله میکنند. چیزی بسیار خطرناکتر وجود دارد – هزاران پهپاد بر فراز شهرها در حالت شکار دائمی.»
در همین حال، صنعت دفاعی اوکراین نیز شروع به مطالعه و تکثیر برخی از سیستمهای روسی کرده است، از جمله مولنیا، لنست، پهپادهای فیبر نوری و مدلهای شبیه شاهد. آنها این طراحیها را بهعنوان نمونههای بهینهشده جنگی میبینند که بدون سرمایهگذاری صنعتی عظیم یا فناوریهای پیشرفته ساخت قابل تولید هستند.
- نمونه پهپاد اوکراینیها
هر دو طرف اکنون درگیر چرخه سریع انطباق هستند، بهطوری که صنعت روسیه از تولید انبوه ارزانقیمت برای پر کردن میدان نبرد با پهپاد استفاده میکند، در حالی که اوکراین توسعه سیستمهای مقرونبهصرفه حمله و شناسایی خود را تسریع میبخشد.
در حال حاضر، انکار این واقعیت دشوار است که روسیه نهتنها تولید پهپادهای داخلی خود را تحت فشار شدید بینالمللی حفظ کرده، بلکه توانسته تولید را گسترش دهد، کیفیت را بهبود بخشد و طیف سیستمهای بدون سرنشین خود را متنوع کند. این موفقیت الگوی جدیدی از توسعه صنعتی در شرایط تحریم ارائه میدهد که میتواند بر آینده جنگهای مدرن تأثیر عمیقی بگذارد.