دکتر مسعود پزشکیان، رئیسجمهور دولت چهاردهم در جلسه اخیر هیئت دولت تدابیر جدیدی برای قیمت و سهمیه بنزین اندیشیده است.
با عنایت به آخرین اخبار داخلی، مسعود پزشکیان، در اظهاراتی بار دیگر پرونده حساس سیاستهای مربوط به بنزین را گشود. وی با انتقاد شدید از رویکرد فعلی مدیریت سوخت در کشور، عنوان داشت: «قرار است ۴ میلیارد دلار بنزین وارد کنند برای چه؟ برای اینکه با قیمت ۱۵۰۰ تومان به یک عده بدهیم تا مصرف کنند و نتوانیم معیشت مردم را جبران کنیم.»
این سخنان رئیسجمهور، بیش از هر چیز بر معضل یارانههای پنهان و ناکارآمدی تخصیص منابع در اقتصاد کشورمان انگشت میگذارد. رقم ۴ میلیارد دلار برای واردات بنزین، مبلغی بسیار چشمگیر است که در شرایط کنونی اقتصادی کشور و چالشهای ارزی اهمیتی دوچندان مییابد. دکتر پزشکیان در ادامه اظهارات خود به بحث داغ عدالت در توزیع یارانهها و تفاوت میان مصرفکنندگان اشاره دارد. او تاکید کرد: «من نمیخواهم بنزین را برای محرومان گران کنم؛ ولی شرایط برای کسی که ۴ برابر مصرف میکند فرق میکند.»
طرح افزایش قیمت بنزین و بازتوزیع یارانهها
رئیسجمهور دولت چهاردهم در تازهترین اظهارات خود برای اصلاح ساختار اقتصادی و بهبود معیشت، طرحی برای بازتوزیع یارانهها و قیمت بنزین ارائه داده است. محور اصلی این طرح، حذف یارانه سوخت از دهکهای پردرآمد جامعه (دهکهای ۸ تا ۱۰) و تمرکز منابع حاصله بر حمایت مستقیم از اقشار محروم و تکمیل پروژههای حیاتی نیمهتمام است.
ایران در حال حاضر با معضل اسراف منابع ملی و تخصیص ناکارآمد یارانههای سوخت مواجه است. یارانهای که در ظاهر برای حمایت از عموم جامعه در نظر گرفته شده، در عمل بخش قابل توجهی از آن به جیب دهکهای پردرآمد و پرمصرف سرازیر میشود. این در حالی است که کشور با کمبود بودجه برای تامین مالی پروژههای حیاتی نظیر ۸۰۰۰ مدرسه نیمهتمام دست و پنجه نرم میکند.
پزشکیان با طرح این ایده، عملاً به دنبال ایجاد یک تحول ساختاری در تخصیص منابع است. هدف انتقال بودجههای هنگفتی است که در قالب یارانههای غیرهدفمند سوخت هدر میرود، به سمت پروژههایی که مستقیماً بر کیفیت زندگی و آینده نسلهای آتی تاثیرگذار است.
- زمان اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی اعلام شد
- علت اختلالات آنتن دهی موبایل مشخص شد
- خدمات آنلاین دفاتر اسناد رسمی بهزودی آغاز میشود
- آیا واقعا ماینرها مقصر ناترازی برق کشور هستند؟
در میان طرحهای متعدد برای اصلاح وضعیت بنزین، «طرح بنزین به نفر» به نظر میرسد نزدیکترین گزینه به اهداف و دیدگاههای رئیسجمهور باشد. این طرح، بر پایه تخصیص سهمیه ماهانه بنزین به هر فرد استوار است، که به عنوان گام اول با قیمت یارانهای (۱۵۰۰ تومان) انجام میپذیرد. این به معنای آن است که به جای تعلق سهمیه به خودرو، هر شهروند ایرانی صرف نظر از مالکیت خودرو سهمیه سوخت خود را دریافت میکند.
پس از مصرف سهمیه پایه، مصرف بیش از سهمیه با قیمت آزاد (تا ۲۵,۰۰۰ تومان) محاسبه میشود. این قیمتگذاری ابزاری برای مدیریت مصرف و کاهش تقاضای غیرضروری بنزین است. با این مدل، پرمصرفها و دهکهای پردرآمدی که مصرف سوخت بالایی دارند مجبور به پرداخت هزینه واقعی بنزین خواهند شد، در حالی که اقشار کمدرآمد و متوسط، همچنان از سهمیه یارانهای برای تامین نیازهای ضروری خود بهرهمند خواهند بود.
موانع پنهان در مسیر طرح عدالتمحور بنزین پزشکیان
اجرای چنین طرحی بدون چالش نخواهد بود و نگرانی از افزایش تورم در صورت اجرای ناگهانی و بدون برنامه، یکی از جدیترین دغدغههاست. مسئله حاشیهنشینهای شهرهای بزرگ و بعد مسافت طی شده در هر روز، چالش دیگری است که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از ساکنان حاشیه شهرها به دلیل بعد مسافت تا محل کار، ناگزیر به مصرف سوخت بیشتری هستند. علاوه بر این، نیاز به هماهنگی با نهادهای حاکمیتی برای اجرای موفق طرح، از اهمیت بالایی برخوردار است.
رئیسجمهور پزشکیان با شعار توقف اسراف منابع ملی و حذف یارانه بنزین از ثروتمندان و هدایت بودجه به سمت معیشت مردم، به دنبال یک اصلاح اساسی است. طرح بنزین به نفر در این راستا، به عنوان یک راهکار پیشنهادی برای جایگزینی سهمیهبندی هوشمند به جای یارانه همگانی مطرح شده است. این طرح، اگرچه نویدبخش عدالت و کارآمدی اقتصادی است، اما اجرای آن منوط به حل چالشهای سیاسی و اقتصادی است که نیازمند برنامهریزی دقیق و همراهی تمام ارکان حاکمیت است.