گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
با وجود آوازه بلندش، چندین نقص بزرگ جنگنده F-35 آن را زمین‌گیر کرده است. از آسیب در سرعت بالا تا هزینه‌های نجومی، چرا این پروژه ۲ تریلیون دلاری با چالش‌های جدی روبروست؟
توسعه یک جنگنده نسل جدید، فرآیندی چند دهه‌ای و پر از ریسک است. F-35 لایتنینگ II، به‌عنوان یکی از مدرن‌ترین جنگنده‌های جهان، با وجود موفقیت‌های چشمگیر، هنوز از مشکلات فنی و بودجه‌ای رنج می‌برد. با ظهور پهپادها و جنگنده‌های نسل ششم در افق، بررسی این ضعف‌ها اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.
چرا F-35 در سرعت مافوق صوت آسیب‌پذیر است؟
سرعت همه‌چیز نیست، اما در دنیای نبردهای هوایی یک مزیت کلیدی محسوب می‌شود. سرعت بالاتر به معنای انرژی بیشتر و برتری در داگ‌فایت (نبرد نزدیک هوایی) است. F-35 هرگز برای شکستن رکوردهای سرعت طراحی نشده و حداکثر سرعت تبلیغاتی آن حدود ۱.۶ ماخ (نزدیک به ۱۹۰۰ کیلومتر بر ساعت) است.
این سرعت، F-35 را به‌طور قابل توجهی کندتر از نسل‌های قبلی مانند F-15 (با سرعت ۲.۵ ماخ) یا حتی F-22 (با سرعت ۲.۲۵ ماخ) می‌کند. اما مشکل اصلی سرعت پایین‌تر نیست؛ نقص بزرگ جنگنده F-35 در این بخش، آسیب‌پذیری آن در پروازهای طولانی با سرعت مافوق صوت است. نسخه‌های نیروی دریایی و تفنگداران دریایی این جنگنده نمی‌توانند برای مدت طولانی با سرعت سوپرسونیک پرواز کنند، زیرا این کار به قطعات ساختاری و پوشش رادارگریز آن آسیب می‌زند.
حتی آنتن‌های پشت جنگنده نیز در این شرایط در معرض خطر هستند. وزارت دفاع آمریکا به جای حل این مشکل، آن را به‌عنوان یک «نقص رده ۱» ثبت کرده و راه‌حل جدی برای آن ارائه نکرده است.
هشدار: نرم‌افزار، پاشنه آشیل جنگنده اف 35
در گذشته، کنترل هواپیماها کاملا مکانیکی بود. اما امروزه سیستم‌های کامپیوتری «پرواز با سیم» (Fly-by-wire) جایگزین اتصالات فیزیکی شده‌اند و دستورات خلبان را به‌صورت دیجیتال به سطوح کنترلی منتقل می‌کنند. F-35 به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین جنگنده‌های نظامی ساخته شده، مجموعه‌ای از سیستم‌های کامپیوتری درهم‌تنیده است که به به‌روزرسانی مداوم نیاز دارند.
متأسفانه، لاکهید مارتین، پیمانکار سازنده F-35، نتوانسته است با سرعت مورد انتظار نیروی هوایی، به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری را ارائه دهد. به‌روزرسانی حیاتی Technology Refresh 3 (TR-3) که برای مدرن‌سازی‌های آینده ضروری است، با تاخیرهای جدی مواجه شده است. به همین دلیل، نیروی هوایی آمریکا اعلام کرده که تعداد کمتری از این جنگنده را خریداری خواهد کرد تا زمانی که مشکلات نرم‌افزاری حل شوند.
بزرگ‌ترین نقص جنگنده F-35: فقط نیمی از مواقع آماده پرواز است!
نگهداری از هواپیماهای جنگی همیشه زمان‌بر است، اما F-35 در این زمینه عملکردی ضعیف‌تر از حد انتظار دارد. هدف ارتش آمریکا این است که جنگنده‌های لایتنینگ II در ۶۵ درصد مواقع آماده عملیات باشند، اما این رقم در سال مالی ۲۰۲۳ تنها به ۵۱ درصد رسید.
این آمار به یکی از معایب جنگنده F-35 اشاره دارد: قابلیت اطمینان و تعمیرپذیری پایین. در سال ۲۰۲۳، نرخ آمادگی جنگنده‌های F-35 که برای نبرد واقعی کدگذاری شده بودند، به‌طور متوسط ۴۸ درصد بود. این عدد برای کل ناوگان به ۳۰ درصد و برای ناوگان آزمایش عملیاتی به تنها ۹ درصد کاهش یافت.
زمان مورد نیاز برای تعمیرات نیز بسیار بالاتر از حد انتظار است. تعمیر یک F-35 در نیروی هوایی دو برابر، در نیروی دریایی بیش از دو برابر و در تفنگداران دریایی سه برابر زمان پیش‌بینی‌شده طول می‌کشد. کمبود قطعات یدکی و مشکلات نرم‌افزاری از دلایل اصلی این چالش هستند.
راز هزینه‌های ۲ تریلیون دلاری؛ گران‌ترین نقص بزرگ جنگنده F-35
اگرچه بودجه‌بندی یک نقص فنی محسوب نمی‌شود، اما هزینه‌های سرسام‌آور F-35 به یک مشکل بزرگ برای این برنامه تبدیل شده است. آخرین برآوردها، هزینه کل چرخه عمر این برنامه را بیش از ۲ تریلیون دلار نشان می‌دهد. این رقم شامل نگهداری از ناوگان ۲,۴۵۶ فروندی این جنگنده طی ۹۴ سال خدمت می‌شود.
هزینه‌های این برنامه با سرعتی نجومی در حال افزایش است. با وجود تلاش‌ها برای کاهش ۸۵ میلیارد دلاری هزینه‌ها، هزینه پیش‌بینی‌شده از ۱.۱ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۸ به ۲.۱ تریلیون دلار امروز رسیده است. جالب اینجاست که با وجود این برچسب قیمتی وحشتناک، نیروی هوایی و تفنگداران دریایی قصد دارند ساعات پروازی F-35 را به ترتیب ۱۹ و ۴۵ درصد کاهش دهند.
مشکلات اف 35 در تولید: از تاخیر تا نقص‌های کیفی عجیب
با وجود تصمیم نیروی هوایی برای توقف تحویل F-35 تا زمان رفع مشکلات، کشورهای زیادی در سراسر جهان منتظر دریافت این جنگنده هستند. پنتاگون در سال ۲۰۲۴، یعنی ۲۳ سال پس از اعلام برنامه، مجوز «تولید با نرخ کامل» را برای F-35 صادر کرد. این یعنی لاکهید مارتین می‌تواند تولید را برای مشتریان بین‌المللی مانند بریتانیا، دانمارک، کانادا و استرالیا به حداکثر برساند.
اما خروج این هواپیماها از کارخانه با مشکلات جدی همراه بوده است. علاوه بر مسائل نرم‌افزاری، کیفیت تولید نیز پایین‌تر از حد انتظار است. دفتر آزمایش پنتاگون اخیرا گزارش داده که لاکهید مارتین در دستیابی به اهداف کنترل کیفیت با چالش مواجه است. یک اسکادران تفنگداران دریایی نیز گزارش داده که تعدادی از جنگنده‌های F-35 جدید آن‌ها دارای نقص بوده‌اند. همچنین هشدار داده شده که این جنگنده پیشرفته در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیر است.
داغ شدن بیش از حد؛ یک نقص بزرگ جنگنده F-35 که آینده آن را تهدید می‌کند
موتور پرت اند ویتنی F135 که نیروی F-35 را تأمین می‌کند، یک شگفتی مهندسی مدرن است. این موتور با تولید ۴۰ هزار پوند تراست، برای کاربردهای رادارگریز طراحی شده و حتی در نسخه F-35B قابلیت نشست و برخاست عمودی (STOVL) را فراهم می‌کند. با این حال، سیستم خنک‌کننده آن یک چالش جدی است.
سیستم‌های کامپیوتری و مکانیکی متعدد باعث می‌شوند F-35 بسیار داغ شود. در طراحی اولیه، پیش‌بینی شده بود که سیستم خنک‌کننده باید حدود ۱۵ کیلووات گرما را دفع کند. اما امروزه جنگنده‌های ارتقایافته حدود ۳۰ کیلووات گرما تولید می‌کنند که دو برابر ظرفیت اولیه است.
در حال حاضر، جنگنده برای جبران این مشکل، هوای پرفشار را از موتور تخلیه می‌کند. این یک راه‌حل موقتی است که به موتور فشار می‌آورد، هزینه‌های نگهداری را افزایش می‌دهد و عمر مفید آن را کوتاه می‌کند. تخمین زده می‌شود که مشکلات خنک‌کننده می‌تواند ارتقاهای آینده (Block 4) را تا سال ۲۰۲۹ با مشکل مواجه کند. دولت آمریکا در حال توسعه یک سیستم مدیریت حرارتی کاملا جدید است که انتظار می‌رود بین سال‌های ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۲ آماده نصب شود.
گران‌ترین و پیشرفته‌ترین جنگنده جهان با چالش‌هایی روبروست که آینده آن را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. آیا با وجود این معایب، سرمایه‌گذاری تریلیون دلاری روی F-35 منطقی است؟ نظر خود را با ما در میان بگذارید.