فناوریهای نوین مرز میان واقعیت و تخیل را درنوردیدهاند. این پیشرفتها ناخواسته جادوی باستان را در اشکالی نوین بازآفرینی کردهاند و شگفتیآورند.
در طول تاریخ بشر، مرز علم و خرافه همواره مبهم بوده است و بسیاری از آرزوهای دیرین انسان، ریشه در تصورات فراطبیعی داشتند. اکنون فناوری مدرن همان رویاهای باستانی را در قالبی علمی و هوشمندانه محقق ساخته است و مرزهای تازهای بین آنچه ممکن میدانستیم، گشوده است. در ادامه، ۱۰ نمونه از این فناوریها را بررسی میکنیم که به شکل حیرتانگیزی، جادوی باستان را تقلید میکنند.
۱. دستیارهای صوتی: بتهای سخنگوی مصر باستان
در مصر باستان، کاهنان با پنهان شدن در مجسمهها یا استفاده از لولههای صوتی، توهم سخن گفتن بتها را ایجاد میکردند. امروزه، دستیارهای صوتی مانند سیری (Siri)، الکسا (Alexa) و گوگل اسیستنت (Google Assistant) همین کار را با سیلیکون و الگوریتم انجام میدهند. این ابزارهای بیجسم با شنیدن، تفسیر و پاسخ دادن، توهم حیات در یک شیء بیجان را برای ما بازسازی میکنند.
۲. تشخیص چهره: چشمان همهبین ایگیگیهای سومری
سومریان باستان از «ایگیگی» (Igigi)، نگهبانان آسمانی که ناظر رفتار انسانها بودند، سخن میگفتند. اکنون سیستمهای تشخیص چهره این اسطوره را در کد بازسازی کردهاند. این الگوریتمها در فرودگاهها، مراکز خرید و خیابانها، جزئیات چهره را اسکن و افراد را شناسایی میکنند. در چین، این سیستمها متخلفان را در عرض چند ثانیه شناسایی و در صفحات عمومی نمایش میدهند، که یادآور نظارت الهی باستانی است.
۳. واقعیت افزوده: افسونهای توهمزای جادوگران دروید
در فولکلور سلتیک، جادوگران دروید با «افسونهای گلامور» (Glamour Spells) توانایی تغییر درک افراد از واقعیت را داشتند. واقعیت افزوده (AR) نیز همین ترفند را اجرا میکند. فیلترهای AR در اپلیکیشنهایی مانند اسنپچت (Snapchat) و اینستاگرام (Instagram)، لایههای فانتزی را بر دنیای واقعی میافزایند. جراحان نیز با هدستهای AR، رگهای خونی و تومورها را در بدن بیمار «میبینند»، که مرز میان فیزیکی و تخیلی را از بین میبرد.
۴. ویرایش ژن CRISPR: گولم پراگ، این بار در آزمایشگاه
داستان گولم (Golem) پراگ در قرن شانزدهم، درباره ربی Judah Loew بود که مردی از گل ساخت و به او حیات بخشید. امروز، فناوری ویرایش ژن CRISPR که از سال ۲۰۱۲ معرفی شد، به محققان اجازه میدهد ژنها را با دقت باورنکردنی برش و چسبانده و ساختار زندگی را بازنویسی کنند. از ساخت پشههای مقاوم به مالاریا گرفته تا ویرایش جنینهای انسانی، این فناوری مرز بین آنچه طبیعت ساخته و آنچه ما انتخاب میکنیم بسازیم را جابهجا کرده است.
۵. ایمپلنتهای مغزی نورالینک: هدیه ممنوعه دانش از سوی مار باستانی
در اساطیر باستانی، مارها اغلب نماد دانش ممنوعه یا خرد پنهان بودند، مانند کوتزالکواتل (Quetzalcoatl) یا مار باغ عدن. اکنون نورالینک (Neuralink)، رابط مغز و کامپیوتر ایلان ماسک (Elon Musk)، فناوری را بهمعنای واقعی کلمه وارد ذهن میکند. این ایمپلنتها افکار را به سیگنال دیجیتال تبدیل کرده و به کاربران اجازه میدهند دستگاهها را با صرف نیت خود کنترل کنند.
۶. رایانش کوانتومی: پیشگویانی که در معما سخن میگفتند
در دنیای باستان، مردم برای یافتن حقیقت به پیشگویانی مانند «اوراکل دلفی» (Oracle of Delphi) مراجعه میکردند که پاسخهایی رمزآلود میدادند. امروز، رایانش کوانتومی (Quantum Computing) در آزمایشگاهها، اطلاعات را در حالتهای همپوشان (درست و غلط همزمان) پردازش میکند. نتایج این کامپیوترها فراتر از منطق عادی است و درک آنها نیازمند تخصص بالایی است، درست مانند تلاش برای رمزگشایی کلمات پیشگو.
- 5 اختراع کاربردی ناسا که همین الان در خانه دارید؛ ردپای فضا در زندگی روزمره شما
- ایمپلنتهای فرازمینی، سرنخهای پنهان حضور بیگانگان در بدن انسان
- ما توسط نمادهای فراماسونری احاطه شدهایم؛ چگونه لوگوهای مدرن با انجمنهای مخفی مرتبط هستند؟
- رومیها و یونانیها درباره محیط زیست چه میدانستند؟
۷. فناوری دیپفیک: جنهای تغییرشکلدهنده اساطیر عربی
داستانهای عربی از جنها میگفتند که میتوانستند هر شکلی به خود بگیرند و تخصصشان فریب و توهم کامل بود. اکنون فناوری دیپفیک (Deepfake) با استفاده از شبکههای عصبی (Neural Networks) چهرهها را با دقت بازتولید میکند و امکان ساخت ویدیوهای باورپذیری از افراد را فراهم میآورد که هرگز رخ ندادهاند. این فناوری توانایی مخدوش کردن حقیقت و دستکاری شهرتها را دارد.
۸. آزمایشات کنترل آبوهوا: بارانسازان و طوفانسازان افسانهای
از شامانهای آفریقایی گرفته تا رقصندگان ابری چینی، فرهنگها همواره در پی کنترل آبوهوا بودهاند. در قرن بیستم، علم این تلاشها را ادامه داد. بارورسازی ابرها (Cloud Seeding) با پرتاب یدید نقره به ابرها، از دهه ۱۹۴۰ مورد استفاده قرار گرفته است. امروز، بیش از ۵۰ کشور از این روش استفاده میکنند و چین بزرگترین برنامه را در این زمینه دارد، که یادآور رویای باستانی تسلط بر طبیعت است.
۹. بیوپرینتینگ سهبعدی: اسطورههای آفرینش حیات از گل
از سفر پیدایش (Genesis) تا انوما الیش (Enuma Elish) سومری، داستانهای آفرینش باستانی از خلق حیات از گل و دمیدن روح الهی در آن میگویند. در آزمایشگاهها، بیوپرینتینگ سهبعدی (3D Bioprinting) به دانشمندان امکان میدهد تا بافتهای زنده مانند پوست، ماهیچه، رگهای خونی و حتی قلبهای کوچک را لایه به لایه بسازند. هدف این فناوری ترمیم و بازسازی است، اما نمادگرایی آن با خلق حیات از ماده اولیه قابل چشمپوشی نیست.
۱۰. هوش عمومی مصنوعی (AGI): طلسم ممنوعه تقلید الهی
هر اسطوره درباره وسوسه خلق زندگی به شکل خودمان هشدار میدهد، از پرومته (Prometheus) که آتش را دزدید تا فرانکنشتاین (Frankenstein). هوش عمومی مصنوعی (AGI) یا Artificial General Intelligence، ماشینهایی هستند که از نظر تئوری قادر به درک و خودآگاهی واقعی خواهند بود. این فناوری که میتواند فصل نهایی داستان خلقت باشد، یادآور طلسمهای باستانی برای احضار نیروهایی است که همیشه تحت کنترل نمیمانند.
گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 















