گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
بنزین سوپر وارداتی در جایگاه‌ها به کالایی لوکس تبدیل شده و پر کردن یک باک کامل حالا بیش از همیشه فاصله طبقاتی را نمایان کرده است.
با اعلام سخنگوی دولت، از دوم آذر سال جاری عرضه بنزین سوپر وارداتی با قیمت آزاد در بورس انرژی آغاز شده است. این اقدام به گفته فاطمه مهاجرانی، هیچ تغییری در میزان یا نرخ بنزین سهمیه‌ای ایجاد نمی‌کند و صرفاً با هدف تأمین نیاز گروهی از مصرف‌کنندگان و رفع کمبود بنزین با اکتان بالا اتخاذ شده است.
با این حال، قیمت آزاد به معنای هزینه‌ای سنگین‌تر برای رانندگان است؛ چراکه پر کردن یک باک کامل از بنزین سوپر اکنون می‌تواند چند برابر گذشته هزینه‌بر باشد. طبق آخرین اخبار داخلی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که این نوع سوخت بسته به حجم باک خودرو میلیون‌ها تومان خرج روی دست مصرف‌کننده بگذارد.
ورود بنزین سوپر به جایگاه‌ها با قیمتی نجومی
بنزین سوپر سوختی با عدد اکتان بالا است که برای موتورهای پیشرفته و پرتوان طراحی شده تا راندمان بهتری در دورهای بالا فراهم آورد. خودروهایی با نسبت تراکم زیاد، به‌ویژه مدل‌های مدرن و وارداتی برای عملکرد مطلوب به چنین سوختی نیاز دارند. در همین راستا رضا نواز، سخنگوی اتحادیه جایگاه‌داران عرضه سوخت، زمان عرضه بنزین سوپر در جایگاه‌ها را دوم آذر 1404 اعلام کرد که این اقدام نخستین تجربه کشور در عرضه آزاد سوخت از طریق بورس انرژی است.
به گفته وی، این طرح با همکاری وزارت نفت، شرکت‌های تابعه و بخش خصوصی شکل گرفته و تاکنون حدود ۲۴ شرکت مجوز واردات و توزیع این سوخت را دریافت کرده‌اند که این مجوزها در دو دسته اصلی برای واردکنندگان و توزیع‌کنندگان صادر شده است. هفته گذشته نیز تابلوی معاملاتی بورس انرژی قیمت پایه بنزین سوپر وارداتی را حدود ۶۵ هزار و ۸۰۰ تومان برای هر لیتر اعلام کرد که نشان می‌دهد پر کردن تنها یک باک ۵۰ لیتری، می‌تواند بیش از 3 میلیون تومان برای رانندگان هزینه داشته باشد.
- مجوز واردات بنزین سوپر به 18 شرکت داده شد
- نرخ سوم بنزین از نیمه دوم آذر گران می‌شود
- 2.6 میلیون خودرو فرسوده در ایران، سالانه 8 میلیارد لیتر بنزین را می‌بلعند
- حذف سهمیه بنزین اکثر خودرها در ایران، به بهانه نرخ سوم؛ به بنزین 5 هزار تومانی سلام کنید!
عرضه رسمی بنزین سوپر وارداتی از دوم آذر آغاز شده و حداقل حجم خرید برای شرکت‌های توزیع‌کننده 2 هزار لیتر و حداکثر آن 300 هزار لیتر تعیین شده است. نواز توضیح داد که قیمت نهایی سوخت وارداتی ممکن است با نوسان همراه باشد و بر اساس شرایط بازار، کاهش یا افزایش پیدا کند. او همچنین تأکید کرد که رساندن محموله‌ها از بنادر به جایگاه‌ها ممکن است بین یک هفته تا یک ماه زمان ببرد.
با این حال، گروهی از کارشناسان اقتصادی نسبت به موفقیت طرح خوش‌بین نیستند و معتقدند قیمت بالا مانع استقبال عمومی خواهد شد. برخی تحلیلگران نیز هدف پشت این تصمیم را سیاسی و اقتصادی می‌دانند و می‌گویند شاید دولت در تلاش است تا از طریق عرضه بنزین سوپر وارداتی، زمینه‌ساز افزایش قیمت سایر انواع سوخت در آینده نزدیک شود.
هزینه ۵ میلیون تومانی برای یک باک
امیر محمدی، کارشناس بورس کالا در گفت‌وگویی درباره عرضه بنزین سوپر در بورس انرژی، ابعاد فنی و چالش‌های اجرایی این طرح را مورد بررسی قرار داد. به گفته او خریداران بالقوه اصلی در این طرح جایگاه‌داران سوخت هستند، اما از آنجا که اطلاعیه عرضه تنها مدت کوتاهی پیش از آغاز معاملات منتشر شده، بسیاری از آن‌ها هنوز موفق به دریافت کد معاملاتی بورس انرژی نشده‌اند و همین مسئله مانع اصلی برای مشارکت مستقیم آنان به‌شمار می‌رود.
به اعتقاد محمدی، پیش‌بینی می‌شود بخش عمده‌ای از معاملات اولیه توسط شرکت‌های حقوقی و نهادهای وابسته به صنعت نفت انجام شود، نه جایگاه‌داران حقیقی که عملاً عرضه‌کنندگان نهایی به مصرف‌کننده محسوب می‌شوند. او با اشاره به جزئیات محاسبات اقتصادی این عرضه افزود: «بر اساس قیمت پایه اعلام‌شده در بورس انرژی و پس از لحاظ کردن هزینه حمل‌ونقل، مالیات بر ارزش افزوده، کارمزدها و… بهای تمام‌شده بنزین سوپر هنگام تحویل به جایگاه‌ها در محدوده ۷۴ تا ۷۵ هزار تومان برای هر لیتر برآورد می‌شود.»
وی در ادامه افزود که با این نرخ، پر کردن یک باک ۷۰ لیتری برای یک خودرو شخصی حدود ۵ میلیون و ۲۰۰ تا ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هزینه خواهد داشت، رقمی که بنزین سوپر را عملاً در محدوده کالاهای لوکس قرار می‌دهد. محمدی تأکید کرد این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد نوعی شکاف میان جایگاه‌داران و نهادهای دارای مجوز فعالیت در بورس شود؛ زیرا در حالی که هدف از عرضه آزاد، توسعه رقابت و افزایش شفافیت بود، در عمل بخش بزرگی از بازار از ورود به فرآیند خرید بازمانده است.
عرضه بنزین سوپر نه بازار خودرو را رونق می‌دهد و نه بورس انرژی را
امیر محمدی، کارشناس بورس کالا در ارزیابی تازه‌ای درباره عرضه بنزین سوپر در بورس انرژی توضیح داد که با درنظر گرفتن واقعیت‌های بازار سوخت، استفاده برخی رانندگان از افزودنی‌هایی مانند اکتان‌بوستر، که به افزایش عدد اکتان و بهبود عملکرد موتور کمک می‌کند، در حال حاضر جایگزینی ارزان‌تر نسبت به خرید مستقیم بنزین سوپر وارداتی محسوب می‌شود. در نتیجه هزینه نهایی مصرف این نوع بنزین در مقایسه با روش‌های رایج سوخت‌گیری به‌مراتب بالاتر است و عملاً توجیه اقتصادی خود را از دست می‌دهد.
به گفته محمدی، حتی مالکان خودروهای لوکس و میلیاردی که معمولاً از سوخت‌های باکیفیت استفاده می‌کنند، احتمالاً در برابر چنین قیمتی مقاومت خواهند کرد. این موضوع به‌طور طبیعی باعث می‌شود تقاضای معنادار و حجم بالای معاملات برای بنزین سوپر در بازار بورس انرژی شکل نگیرد. او با اشاره به مقیاس تأثیرگذاری عرضه نیز افزود: «اثرگذاری این محصول بر مارکت‌کپ بورس انرژی محدود خواهد بود، زیرا استقبال پایین، حجم معاملات را به‌شدت کاهش می‌دهد و انگیزه برای ادامه عرضه را در میان فعالان و عرضه‌کنندگان کم می‌کند.»
- فروش مستقیم بنزین سوپر به مردم در بورس انرژی اتفاق نمی‌افتد
- نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس: دولت برای واردات بنزین، ارز ندارد
- هشدار جدی مجلس به رئیس‌جمهور: افزایش قیمت بنزین تبعات امنیتی و اجتماعی دارد
- عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: دولت یک ریال هم بابت خرید بنزین پول نمی‌دهد و همه هزینه‌ها از نفت ملی پرداخت می‌شود
محمدی در توضیح نحوه تعیین نرخ این محصول عنوان داشت که اگرچه در ظاهر قیمت‌گذاری غیردستوری جلوه می‌کند و از سازوکار عرضه و تقاضا صحبت می‌شود، اما در عمل قیمت‌گذاری کاملاً آزاد هم نیست. او توضیح داد: «قیمت جهانی بنزین در بازارهای بین‌المللی مشخص و نرخ رسمی دلار نیز از سوی دولت اعلام شده است، اما مبنای قیمت‌گذاری در این عرضه بر اساس نرخ دلاری آزاد انجام شده؛ نرخی که دولت بارها اعلام کرده رسمیت ندارد.»
این کارشناس بورس کالا اظهار داشت که چنین نوع قیمت‌گذاری، نه با سازوکار بازار جهانی منطبق است و نه با واقعیات اقتصاد داخلی هم‌خوانی دارد. به باور او استفاده از دلار آزاد برای محاسبه بهای سوخت وارداتی باعث القای انتظارات تورمی، افزایش هزینه‌های توزیع و در نهایت کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان می‌شود. در جمع‌بندی ارزیابی خود، محمدی خاطرنشان کرد: «با توجه به نرخ فعلی، نه در بازار بنزین شاهد رونق چشمگیری خواهیم بود، نه بازار خودرو از این عرضه تأثیر مثبتی می‌پذیرد و نه بورس انرژی می‌تواند از آن بهره قابل‌توجهی ببرد.»