گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
سال ۲۰۲۵ با اکتشافات سیارات فراخورشیدی هیجانانگیزی همراه بود که درک ما را از کیهان و پویایی آن تغییر داد. این یافتهها مرزهای دانش فضایی را جابجا میکنند.
در سال 2025، تعداد سیارات تایید شده فراتر از منظومه شمسی از ۶,۰۰۰ مورد گذشت که عمدتا به لطف تلسکوپهای کپلر و تس محقق شد. این پیشرفتها، با کمک ابزارهایی مانند تلسکوپ جیمز وب، گستردگی و تنوع جمعیت سیارهای کهکشان راه شیری را آشکار ساختهاند.
سیارات دوخورشیدی «تاتویینی»
در سال ۲۰۲۵، کشف چندین سیاره در حال گردش به دور دو ستاره ثبت شد. از جمله این کشفیات، سیاره ۲M1510 (AB) b است که به دور دو کوتوله قهوهای با مداری قطبی غیرمعمول در فاصله ۱۲۰ سال نوری میچرخد. همچنین، سه سیاره به اندازه زمین در منظومه دوتایی TOI-2267 در ۷۳ سال نوری از زمین کشف شدند که مدار آنها فرضیههای تشکیل سیارات را به چالش میکشد. سیاره غولپیکر و جوان HD 143811 (AB) b نیز، با جرمی ۶ برابر مشتری و ۱۳ میلیون سال سن، به دور یک منظومه دوتایی جوان در فاصله ۴۴۶ سال نوری میگردد که چگونگی شکلگیری و بقای آن همچنان یک راز است.
جستوجو برای حیات در K2-18b
سیاره فراخورشیدی K2-18b در سال ۲۰۲۵ بار دیگر خبرساز شد، زمانی که تیمی از دانشگاه کمبریج شواهدی مبنی بر وجود گازهای بیولوژیکی، از جمله دیمتیل سولفید، در جو آن با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب ارائه کرد. با این حال، تحلیلهای مستقل دیگر این تفسیر را به چالش کشیدند و منشأ غیرزیستی مانند پروپین یا ضعف سیگنال را مطرح کردند. با وجود این بحثها، K2-18b همچنان هدف مهمی برای مطالعه سیارات زیرنپتونی باقی مانده است.
امیدهای بر باد رفته برای زیستپذیری TRAPPIST-1e
تحلیلهای جدید روی TRAPPIST-1e، یکی از هفت سیاره فراخورشیدی به اندازه زمین در اطراف ستاره کوتوله قرمز TRAPPIST-1 (در حدود ۴۰ سال نوری)، نشان داد که این سیاره احتمالا فاقد جو قابل توجهی است. این یافتهها امیدها به وجود آب مایع و زیستپذیری آن را کاهش داد. سیگنالهای متان مشاهدهشده قبلی توسط تلسکوپ جیمز وب احتمالا ناشی از آلودگی ستاره میزبان بوده و شبیهسازیها نشان میدهند که متان به سرعت (حدود ۲۰۰,۰۰۰ سال) توسط اشعه فرابنفش از بین میرود.
نگاهی دقیقتر به پروکسیما قنطورس
رصدگران در سال ۲۰۲۵ به کمک ابزار جدید NIRPS (کاوشگر سیارات فروسرخ نزدیک) در رصدخانه لاسیلا شیلی، جزئیات بیشتری از منظومه پروکسیما قنطورس، نزدیکترین همسایه ستارهای خورشید (۴.۲ سال نوری)، به دست آوردند. این ابزار وجود سیاره Proxima b به اندازه زمین در منطقه قابل سکونت و همچنین Proxima d کوچکتر را تایید کرد و سیاره سوم ادعا شده قبلی را رد کرد. این دستاورد، نقطه عطفی در شناسایی سیارات سنگی کوچک اطراف ستارههای کوتوله قرمز محسوب میشود.
دمهای دنبالهدار سیارات در حال فروپاشی
در سال ۲۰۲۵، اخترشناسان سیارات فراخورشیدی نادری را کشف کردند که به قدری به ستارههایشان نزدیک هستند که دمهای طولانی از مواد در حال فروپاشی تشکیل میدهند. یکی از اینها BD+05 4868 Ab بود که توسط تلسکوپ تس در فاصله ۱۴۰ سال نوری کشف شد و دمی دنبالهدار به طول ۹ میلیون کیلومتر از مواد بخارشده دارد. تخمین زده میشود که این سیاره در هر مدار معادل کوه اورست از جرم خود را از دست میدهد و ممکن است طی ۱ تا ۲ میلیون سال بهطور کامل متلاشی شود. دیگری، WASP-121b (تایلوس)، یک مشتری فوقداغ در فاصله ۸۵۸ سال نوری است که با استفاده از جیمز وب، دو دم عظیم هلیومی از جو در حال فرارش مشاهده شد.
دنیایی از گدازه که از دست دادن جو را رد میکند
TOI-561b، یک سیاره گدازهای داغ و کوچک که به دور یکی از قدیمیترین ستارههای کهکشان راه شیری میچرخد و سال آن کمتر از یک روز زمینی است، با شگفتی دارای جو قابل توجهی کشف شد. این سیاره که دمای سطح آن از ۱,۷۲۶ درجه سانتیگراد فراتر میرود، طبق مدلها باید بدون جو باشد. اما رصد با تلسکوپ جیمز وب نشان داد که سمت روز آن خنکتر از حد انتظار است، که حاکی از وجود جوی پایدار است که گرما را بازتوزیع میکند و فرضیات موجود را به چالش میکشد.
- روشهای کشف سیارات فراخورشیدی؛ اخترشناسان چگونه دنیاهای بیگانه را میبینند؟
- ۹۸ درصد سیارات فراخورشیدی، اقیانوسهایی از ماگمای مذاب دارند
- ناسا ۶۰۰۰ سیاره فراخورشیدی کشف کرد؛ یکی از آنها شاید خانه آینده انسانهاست!
- تلسکوپ جیمز وب، سردترین سیاره فراخورشیدی را کشف کرد
تولد و مرگ یک جهان فراخورشیدی
در سال ۲۰۲۵، اخترشناسان دو لحظه مهم از چرخه حیات یک سیاره را رصد کردند. اول، تولد سیاره فراخورشیدی WISPIT 2b در فاصله ۴۳۷ سال نوری، که بهصورت نقطهای در حال شکلگیری درون شکافی در یک دیسک غبارآلود مشاهده شد. این اولین مشاهده مستقیم از سیارهای است که فعالانه مدار خود را در حال شکلگیری است. دوم، نابودی بقایای یک سیاره در اطراف کوتوله سفید LSPM J0207+3331 در فاصله ۱۴۵ سال نوری، جایی که عناصر سنگین روی سطح ستاره کوتوله سفید نشاندهنده تجزیه یک جرم سیارهای به عرض ۱۹۳ کیلومتر بر اثر گرانش است.