ستاره شناسان برای اولین بار شواهدی دال بر وجود ابرهای متشکل از بخار آب در خارج از منظومه شمسی یافتند. به گزارش Astrophysical Journal Letters این ابرها در اطراف جسم سردی به نام WISE 0855 کشف شدهاند.
WISE 0855 که در 7.2 سال نوری از زمین قرار گرفته، ممکن است به غولهای گازی شکل بزرگ منظومه شمسی مانند مشتری و زحل شباهت داشته باشد؛ اما در واقع یک کوتوله قهوهای است.
ابرهای متشکل از بخار آب یافت شدند؛ اما اینبار در خارج از منظومه شمسی
کوتولههای قهوهای ستارگان کوچکی هستند که هنگام تشکیل شدنِ مرکزشان، به اندازه کافی داغ نمیشوند تا فرایند ذوب یا همجوشی هستهای در آنها به وجود آید؛ بهعبارتدیگر آنها به خورشیدهای نورانی و گرم تبدیل نمیشوند بلکه بلافاصله پس از تشکیل سرد میشوند و نوری از خود نمیتابانند بهگونهای که بهسختی دیده میشوند.
این شئ در سال 2014 با استفاده از دادههای جمع آوری شده از کاوشگر نقشه بردار مادون قرمز میدان وسیع (WISE) کشف شد. WISE یک تلسکوپ فضایی فروسرخ اخترشناسی ناسا است؛ که در دسامبر سال ۲۰۰۹ به فضا فرستاده شد.
اطلاعات جمع آوری شدهی فتومتریک محدودی که در سال 2014 مورد مطالعه قرار گرفت، شواهدی را به نمایش گذاشت که نشان میدهد در اتمسفر اطراف WISE 0855 ابرهای متشکل از بخار آب وجود دارد.
در این مطالعات جدید، اندرو اِسکِمر (Andrew Skemer) از دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز و همکارانش در رصد خانه جمنای در هاوایی 13 شب برای به دست آوردن طیف مادون قرمز از این کوتوله قهوهای به مطالعه و بررسی پرداختند. به کمک این مشاهدات و ارائه مدارک دیگر آنها توانستند به این نکته پی ببرند که WISE 0855 میزبان ابرهای متشکل از بخار آب یا ابرهای منجمد شدهی یخی است.
این ستاره شناسان در تحقیقات منتشر شده خود نوشتند: “ طیف نوری آشکار شده حضور بخار آب و ابرها را در اتمسفر این کوتوله قهوهای تائید کرده و مشخصات به ثبت رسیده جسمی شبیه به سیاره مشتری را نشان میدهد.”
او در ادامه میافزاید: کیفیت طیفهای نوری دریافتی، چیزی شبیه به بررسی فرآیندهای دینامیکی و شیمیایی بود که مدتها بر روی اتمسفر مشتری مورد مطالعه قرار گرفته بود؛ اما اینبار، این طیف در خارج از منظومه شمسی به دست آمده است. Skemer و همکارانش تائید کردند که درجه حرارت این جسم منهای 10 درجه فارنهایت است.
Skemer گفت WISE 0855 اولین فرصت ما برای مطالعه یک شی سیاره ای با جرم فراخورشیدی است که تقریبا سرمایی برابر با غولهای گازی شکل منظومه شمسی ما دارد.
طیف دریافتی از WISE 0855 بسیار شبیه به ویژگیهای جذب آب مشاهده شده در اتمسفر مشتری است؛ البته تفاوتهایی همچون مقدار فسفین موجود در آنها، وجود دارد. فسفین، ترکیبی است از هیدروژن و فسفر که جو مشتری مملو از آن بوده؛ اما در کوتوله قهوهای WISE 0855 دیده نمیشود.