بارش شهابی برساوشی : شهاب باران امسال را از دست ندهید

بی‌شک یکی از هیجان‌انگیزترین تجربه‌های آسمانی که هریک از ما داشته‌ایم تجربه تماشای گذر شهابی در آسمان بالای سرمان بوده است. اما هیجان‌انگیزتر ازین تجربه چیست؟ تماشای ده‌ها و صدها شهاب تنها در یک شب! آن هم شهاب‌هایی که گاه آنچنان پرنورند که بخشی از آسمان را روشن کرده و تا چند ثانیه پس از گذرشان از برابر چشمان شما ردی از خود را باقی خواهند گذاشت. این روزها فرصت خوبیست برای لذت‌بردن از یکی از بهترین بارش‌های شهابی: بارش شهابی برساوشی .

بارش شهابی، چرا و چگونه؟!

شهاب چگونه بوجود می‌آید؟ منشا بارش شهابی چیست؟ چرا در تاریخ‌های خاصی در هر سال بارش شهابی داریم؟

اگر از شهاب (معادل فارسی آن شخانه است) شروع کنیم، زمانی که قطعه کوچکی از سنگ یا فلز که در فضا سرگردان است در سر راه زمین قرار بگیرد، بر اثر اصطکاک زیادی که با جو زمین خواهد داشت، سوخته و تمامی جرم آن به انرژی و نوری که از خود به جا می‌گذارد تبدیل خواهد شد. شاید فکر کنید که این قطعات جرم زیادی داشته باشند ولی تعجب خواهید کرد اگر بدانید که بیشتر سنگ‌ریزه هایی که باعث بوجود آمدن شهاب می‌شوند جرمی معادل چند گرم و اندازه‌ای کوچکتر از یک نخود دارند!

هر شب بستگی به تاریکی محلی که در آن قرار دارید شانس دیدن چندین شهاب پراکنده را خواهید داشت، اما شب‌های خاصی از سال تعداد شهاب‌هایی که می‌بینید به یکباره ده‌ها و حتی صدها برابر می‌شوند! چه اتفاقی مسئول این افزایش ناگهانی است؟ مسلما شانس شما دخالت چندانی در آن ندارد! اگر بخواهیم ساده بگوییم به دلیل حرکت زمین از بین توده فراوانی از همان سنگ‌ها و قطعات فلزی است که در موردشان صحبت کردیم. منشا این توده‌ها اکثرا دنباله‌دارها و در بعضی موارد سیارک‌ها بوده که با حرکت خود به دور خورشید ذرات بسیاری از آن‌ها جدا شده و در مسیر باقی می‌مانند که تقریبا در همان مدار و با همان سرعت دنباله‌دار یا سیارک اصلی به دور خورشید به گردش خود ادامه می‌دهند. حال اگر به طور اتفاقی این مدارها با مدار گردش زمین به دور خورشید تلاقی پیدا کند، مواد لازم برای شکل‌گیری یک بارش شهابی مهیا می‌شود، و چون هرسال در زمان خاصی زمین به این نقطه تلاقی می‌رسد، در بازه زمانی مشخصی بارش شهابی اتفاق می‌افتد. بارش‌های شهابی معروف عبارتند از: اسدی، جوزایی، جباری و برساوشی.

اگر کمی با صورت‌های فلکی و نام‌های آن‌ها آشنا باشید به این مورد توجه خواهید کرد که تمامی بارش‌های شهابی به نام صورت فلکی خاصی در آسمان نام‌گذاری شده است. دلیل این موضوع به مسئله کانون بارش ارتباط دارد. همانطور که گفته شد زمین در مسیر حرکت خود با توده‌های مختلفی که هرکدام مربوط به دنباله‌دار یا سیارک خاصی هستند برخورد می‌کند و هرکدام ازین توده‌ها در جهت خاصی در آسمان حرکت می‌کنند، این موضوع باعث می‌شود که در شب‌های بارش شهابی در اثر پرسپکتیو، اینگونه به نظر برسد که امتداد تمامی شهاب‌ها به نقطه خاصی در آسمان می‌رسد. حالا این نقطه در هرکدام از صورت‌های فلکی که قرار داشته باشد، بارش شهابی به نام همان صورت فلکی خوانده می‌شود. در شکل زیر که چندین شهاب با روی هم گذاشتن تصاویر مختلف در یک قاب ثبت شده‌اند، این موضوع را مشاهده می‌کنید:

بارش شهابی برساوشی

یکی از شورانگیزترین بارش‌های شهابی که هرساله منجمان و علاقه‌مندان بسیاری را به خارج از شهرها می‌کشاند تا شاهد این پدیده زیبا باشند، بارش شهابی برساوشی است. تامین‌کننده ذرات این بارش، دنباله‌دار سویفت-تاتل بوده و کانون بارش آن در مرز صورت‌های فلکی برساوش و ذات‌الکرسی قرار دارد. این بارش در کل مردادماه فعال بوده و اوج آن در شب‌های آتی (21 و 22 مردادماه) رخ می‌دهد. هرسال باید وضعیت ماه را نیز در زمان‌های نزدیک به اوج بارش در نظر گرفت تا برنامه‌ریزی شب رصدی را برای شب‌هایی که آلودگی نور ماه کمتر است ترتیب داد.

اما اگر امکان شرکت در اردوهای رصدی را نداشته و خودتان هم نمی‌توانید به خارج از شهر بروید، کافیست چندساعتی را در حیاط یا پشت‌بام منزلتان در جایی که تا حد امکان نورهای مزاحم کمتر باشد سپری کنید، حتما موفق به دیدن چندین شهاب زیبا خواهید شد. اما به یاد داشته باشید که بهترین لذت را در کویر یا کوهستان و به دور از آلودگی نوری زیاد شهرهای بزرگ تجربه خواهید کرد.

در این شب‌های گرم تابستانی دوستانتان را نیز با خود همراه کنید تا این تجربه دلنشین را با آن‌ها نیز سهیم شوید. مطمئنا دانستن دلایل علمی این پدیده که به بررسی آن‌ها پرداختیم و آموختن آن‌ها به دیگرانی که اطلاعی از آن ندارند، لذت رصد این پدیده زیبا را دوچندان خواهد کرد.

آسمان دلتان صاف و پرستاره…