هر زمان که عکسی از فضا توسط ناسا منتشر میشود حداقل دهها نفر هستند که نظراتی مانند اینها را میدهند: فضا بنفش نیست، کهکشانها در چشم برهنه اینگونه به نظر نمیرسند یا اینکه تصاویر ناسا جعلی است و از انتشارشان دست بردارید!
اخیرا اخترفیزیکدانی در سایت space.com به این موضوع پرداخته و از مردم خواسته تا از شکایت در مورد رنگهای تصاویر ناسا دست بردارند چرا که در واقع دانشمندان به این رنگها نیاز دارند تا کارهای علمی انجام دهند.
پاول شاتر (Paul sutter) اخترفیزیکدان دانشگاه اوهایو توضیح میدهد که دلیل خوبی وجود دارد که چرا ناسا بایستی تصاویر فضایی را بهبود بخشد و این قطعا به دلیل گرفتن لایکهای بیشتر در فیسبوک نیست!
وی مینویسد:
محققان تصاویر اجرام مختلف فضایی را گرفته تا در مورد ساز و کار آنها اطلاعات کسب کنند و همواره کنتراست یا روشنایی بیشتر میتواند به ما در درک ساختارهای پیچیده و روابط بین آنها کمک کند. پس لطفا ناسا را برای تغییراتی که در عکسها میدهد سرزنش نکنید چرا که این اقدام برای اهداف علمی است.
اما بیایید لحظهای به عقب برگردیم و این سوال را بپرسیم که اگر تمامی عکسهای زیبای هابل دستکاری شده است پس رنگ واقعی فضا چیست و دیگر اینکه چگونه تغییر رنگ یک سحابی در فاصلهای دور به رنگهای سبز، نارنجی یا صورتی به محققان کمک میکند.
برای شروع باید گفت که ممکن نیست بگوییم رنگ واقعی فضا چیست، چرا که پاسخ به چشمانی که با آن نگاه میکنیم بستگی دارد. طول موجهای بسیاری از فضا تابش میشود که شامل مقادیر زیادی نور آبی و قرمز است که برای چشمان ما قابل دیدن است. اما طول موجهای دیگری از نور همچون امواج گاما، ایکس و رادیویی نیز تابش میشود که نمیتوانیم بدون استفاده از ابزارهای مخصوص آنها را مشاهده کنیم.
اکثریت تصاویر ناسا از اجرام فضایی که بسیار زیبا و چشمنوازند و ما هرروزه آنها را در اینترنت میبینیم و در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذاریم، محصول تلسکوپ فضایی هابل است. اما این تلسکوپ هیچگونه رنگی را نمیبیند و همه چیز برایش سیاه و سفید است! تکنولوژی تصویربرداری هابل مشابه همان چیزی است که در دوربینهای دیجیتال وجود دارد. در هردوی این ابزارها تصویربرداری به کمک CCD انجام میشود که فوتونهای نور رسیده را ثبت کرده و به مقادیر دیجیتالی تبدیل میکند.
CCD خودش هیچ رنگی را ثبت نمیکند، اما هابل فیلترهایی دارد که در طول موجهای خاصی (یا میتوان گفت رنگهای خاصی) عمل میکنند. یعنی مثلا فقط طول موجهای مربوط به نور سبز را عبور داده و مانع عبور بقیه میشود. در این حالت با تصویربرداری از جرمی همچون یک کهکشان، میتوان پی برد که آن جرم چه طول موجهایی را از خودش تابش میکند.
حال سوال این است که این اطلاعات چگونه در نهایت به تصاویر رنگی زیبایی که ما میبینیم تبدیل میشود؟
تیم محققان هابل توضیح میدهد:
ایجاد تصاویر رنگی از تصاویر سیاه و سفید اولیه ترکیبی از هنر و علم است. ما اغلب از رنگ به عنوان ابزاری استفاده میکنیم که میتواند برای بهبود جزئیات یک نصویر به کار رود، یا برای تصویرسازی آن چیزی که چشم عادی نمیتواند ببیند.
چشم انسان اغلب رنگها را به صورت قرمز و آبی میبیند، اما گاهی نیاز است تا بدانیم چه بخشی از یک کهکشان پرتوهای ایکس تابش میکند یا کدام بخش در حال انتشار امواج فروسرخ است. اینگونه با رنگکردن هر یک ازین بخشها با رنگهای مناسب میتوان این نواحی در یک سحابی با کهکشان را شناسایی کرد.
وقتی عناصر مختلف داغ میشوند در طول موجهای خاصی تابش میکنند که گاهی این امواج در محدوده بینایی انسان قرار میگیرند، اما توسط بقیه رنگهای موجود در تصویر محو میشوند. گاهی نیز طول موج تابششده کاملا خارج از محدوده بینایی انسان است.
و اینگونه تصاویری با رنگهای مصنوعی تولید میشود. این افراد کار علمی خود را انجام میدهند و قصد فریب شما را ندارند! پس باید از آنان ممنون بود که درک ما از نواحی مختلف کیهان را میسر میکنند.
شاتر در پایان مینویسد:
حتی دیدن مستقیم یک جرم آسمانی از درون یک تلسکوپ نیز تصویری کاملا واقعی را در اختیار شما قرار نمیدهد. چرا که تلسکوپها نور کمسوی یک جرم را جمعاوری کرده و تمامی آن را در فضای کوچکی متمرکز میکند و با بزرگنمایی زیاد باعث میشوند که چشم ما بتواند آن را ببیند. پس ازین طریق نیز شما در واقع به یک تصویر مصنوعی نگاه میکنید!
پس به جای بدبینی نسبت به تصاویر ناسا بهتر است که تنها از دیدن آنها لذت ببرید یا بهتر از آن در منابع مرتبط به دنبال معانی رنگهای مختلفی که در یک تصویر میبینید باشید.