قدرت محاسباتی کامپیوترها باورنکردنی است و احتمالا روزی فرا خواهد رسید که این دستساخته بشر، کاملا باهوشتر از ما محسوب شود. با اینحال هنوز در برخی جنبهها، این انسانها هستند که دست بالاتر را دارند، یکی از آنها شناسایی الگوها در دنیای علم است. الگوهایی همچون شناسایی عنکبوت های مریخی که در تصاویر ارسالی از این همسایه سرخ دیده میشود.
این برتری انسانها در تشخیص الگوها، باعث شد تا دانشمندان به جای آنکه روی آموزش کامپیوترها برای اینگونه مهارتها وقت بگذارند، از هزاران نفر مردم عادی درخواست کمک کنند. اینگونه پروژهها که یکی از مهمترین و معروفترینهایشان پروژه galaxyzoo یا باغ وحش کهکشانی بود، در بسیاری از موارد به دانشمندان کمکهای بسیاری کرده است. اینبار نیز در پروژه شهروند – دانشمند دیگری، افراد زیادی در تشخیص الگوهای عنکبوتی که ناشی از فرسایش در سطح مریخ است، به یاری دانشمندان این حوزه پرداختند. این نواحی که ناشی از ذوبشدن کربن دی اکسید یخزده در قطب جنوبی مریخ است، در سری تصاویر مدارگرد شناسایی مریخ (MRO) مشاهده میشد.
مطالعات پیشین نشان میدهد که گاز کربن دی اکسیدی که در لایههای زیرین به دام افتاده است، پس از آنکه از حالت منجمد ذوب شد، نهایتا راه خود را به بیرون پیدا میکند. به این صورت که فشار ناشی از آن، یخهای سطحی را میکند، فرآیندی که اشکال عجیبی را در سطح باقی میگذارد، شکل هایی که به عنکبوت های مریخی تشبیه میشوند.
Meg Schwamb از رصدخانه جمینی میگوید:
گاز کربن دی اکسید به دام افتاده که باعث کندهکاری این نقشهای عنکبوتی میشود، از میان تکه یخهای ذوبشده راه خود را پیدا میکند. این گاز مقداری خاک و گرد و غبار بلند کرده که پس از آن، بادهای محلی اینچنین نقشهای تیرهای را ایجاد میکنند. نقشهایی که توسط مدارگرد قابل دیدن است.
این پروژه که نامش Planet four: Terrains است، تصاویر گرفتهشده توسط دوربین CTX مدارگرد شناسایی مریخ را در اختیار داوطلبان علاقهمند قرار میدهد و از آنها میخواهد تا جزییات جالبتوجه را نشانهگذاری کنند. پس از آن، این مناطق با دوربین HiRISE مدارگرد، که رزلوشن بالاتری دارد، دنبال میشود.
Schwamb ادامه میدهد:
در دهه گذشته، HiRISE این فرآیند را در بخشهای دیگر قطب جنوب مریخ دنبال کرده است. 20 منطقه جدید نیز به این تصویربرداری فصلی اضافه شدهاند. بدون همکاریهای عمومی مردم، امکان نداشت که چگونگی تحول این مناطق را در فصول بهار و تابستان، نسبت به سایر مناطق مشاهده کنیم.
محقق اصلی دوربین HiRISE از موسسه علوم سیارهای توسان در آریزونا اضافه میکند:
دیدن اینکه بسیاری از مردم عادی وقت خود را صرف مطالعات مربوط به مریخ میکنند، بسیار دلگرم کننده است. باید از این همکاریها سپاسگذار بود، چرا که بدون آنها، امکان مطالعه نقاط جذاب مریخ وجود نداشت.
این تیم تصاویر بیشتری از CTX را در اختیار همگان قرار داده است تا به کاوش در آنها بپردازند. این پروژه بخشی از پورتال علوم شهروندی Zoouniverse است که در ابتدای مطلب از اولین پروژه آن صحبت شد. هماکنون بیش از 47 پروژه متفاوت در علوم مختلف ستارهشناسی، تاریخ، پزشکی و حتی ادبیات در این پورتال وجود دارد. بیش از 100 مقاله علمی که با کمک دادههای این پورتال چاپ شده است، مدیون کمکهای بیش از یک میلیون داوطلبی است که با صرف بخشی از زمان خود، نقشی در پیشبرد علم ایفا کردهاند.
اگر شما نیز علاقهمندید تا در یکی از این پروژهها (از جمله شکار عنکبوت های مریخی!) سهمی داشته باشید، میتوانید به وبسایت Zoouniverse مراجعه کرده و پس از ثبت نام، یکی از موضوعات موردنظرتان را انتخاب کنید و به عنوان یک شهروند – دانشمند، کار خود را آغاز کنید.