گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
بالاخره پس از ماه‌ها کش و قوس و تبلیغات صورت گرفته جهت نقل مکان یکی از دو کاندیدا به کاخ سفید، سرانجام هفته گذشته دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور جدید ایالات متحده انتخاب شد. فارغ از مباحث سیاسی انتخاب ترامپ که در رسانه‌ها و وب‌سایت‌های خبری متعددی در حال پیگیری است، در ادامه و در یادداشتی کوتاه سناریوهای انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور جدید ایالات متحده و اثرات آن بر بازار کشورمان و البته روابط اقتصادی ایران و آمریکا را بررسی خواهم کرد.
در ابتدا بد نیست مروری به بیوگرافی دونالد ترامپ بیندازیم. وی متولد و بزرگ شده نیویورک است. ترامپ در سال 1968 با مدرک کارشناسی اقتصاد از مدرسه وارتون دانشگاه پنسیلوانیا فارغ‌التحصیل شده و حین تحصیل در دانشگاه در شرکت هلدینگ پدرش، فرد ترامپ کار می‌کرد. ترامپ از سال 1971 کنترل این کسب‌وکار خانوادگی را با سمت رئیس هیئت مدیره در دست گرفت و بعدتر آن را به «سازمان ترامپ» تغییر نام داد.
چهل و پنجمین رئیس جمهور ایالات متحده که از سوی مجله فوربز در زمره 500 فرد ثروتمند جهان بوده، کسب و کار پر رونق و سه ازدواج وی دهه‌هاست پوشش گسترده رسانه‌ای را به خود جلب کرده است. علی‌رغم آنکه ترامپ را می‌توانیم یک اقتصاددان و خبره بازار کسب و کار مسکن در ایالات متحده بدانیم، با این حال شغل اصلی وی هیچ‌گاه باعث نگردیده که از بازار سهام شرکت‌های فناوری آمریکایی غافل شود، به طوری که او در سال 2011 عمده سهام شرکت‌هایی از جمله در بنک آو آمریکا (Bank of America)، سیتی‌گروپ (CitiGroup)، کاترپیلار (Caterpillar)، اینتل (Intel)، جانسون و جانسون (Johnson & Johnson)، پروکتر اند گمبل (Procter & Gamble) را خریداری کرده است.
مواضع ترامپ در مورد ایران
ترامپ با وجود اینکه سابقه حرفهای در دنیای سیاست ندارد و به رغم انتقادهای تند به دستگاه دیپلماسی کاخ سفید و توافق نامه برجام، تنها نامزد جمهوری خواهی است که از سیاست گفتگو با ایران غافل نبوده و شاید تنها محافظه کاری باشد که پیش از انتخاب به عنوان رئیس جمهوری آمریکا، شعار پاره کردن برنامه را سر نداده است.
انتخاب ترامپ و تاثیرات احتمالی آن بر روابط اقتصادی ایران و آمریکا
البته ناگفته نماند که وی همواره مذاکره کنندگان آمریکایی را به ساده لوح بودن و نیرنگ خوردن از مذاکره کنندگان ایرانی متهم می‌کند، با این حال پرواضح است که میان صدا و سرو صدا تفاوت اساسی وجود داشته، به طوری که ممکن است بسیاری از سخنان وی صرفا در جهت جلب توجه مخاطبان بیشتر و همراه کردن سرمایه داران یهودی در زمان تبلیغات بیان شده باشد.
به طور کلی هنوز هیچ تحلیل‌گر سیاسی به ضرس قاطع نمی‌تواند در رابطه با سیاست این شخص پس ورود به خاک سفید اظهار نظر کند، زیرا ترامپ در فواصل زمانی مختلف، حرفهای ضد و نقیضی در رابطه با سیاست خارجه خود بیان کرده است. البته در نظر داشته باشید که در صورت انتخاب نوت گینگریچ به عنوان وزیر خارجه کابینه ترامپ، بایستی منتظر موضع‌گیری‌های خصمانه‌تری از سوی دولت ایالات متحده در برابر ایران باشیم.
رابطه ترامپ با دنیای فناوری
شاید بتوان از دونالد ترامپ به عنوان اولین رئیس جمهور درون‌گرای ایالات متحده یاد کرد که رابط خوبی با شرکت‌های مهم فناوری در ایالات متحده ندارد و انتخاب ترامپ را به کابوسی برای مدیران این شرکت ها تبدیل کرده است. البته این رابطه دو طرفه بوده، به طوری که هیچ یک از مدیران ارشد شرکت‌های دره سیلیکون نیز از وی در دوران تبلیغات ریاست چمهوری حمایت نکرده‌اند.
در همین حال گفته می‌شود که ترامپ به ندرت از ایمیل برای ارسال مطالب خود استفاده می‌کند و حتی بر این عقیده است که اینترنت ابزاری در جهت ترویج عقاید تروریستی در جهان است! وی پیش از این عنوان کرده بود، گروه داعش برای جذب نیرو از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی بهره می‌برد و پیشنهاد داد که مذاکره‌ای با “بیل گیتس” برای قطع اینترنت در برخی مناطق داشته باشد.
ترامپ از دهه‌ها قبل هرچه پیمان و قرارداد تجاری با حضور آمریکا بوده است را تقبیح می‌کند از جمله پیمان نفتا مربوط به اوایل دهه 1990 که آن را بدترین قرارداد تجاری در تاریخ جهان می‌شمرد. بر اساس عهدنامه نفتا، اغلب تعرفه‌های گمرکی میان کشورهای آمریکا، مکزیک و کانادا لغو شده است. در راستای معاهده تجارت آزاد آمریکای شمالی، همچنین محدودیت بر واردات و صادرات انواع دستگاه‌های موتوری، کامپیوتری و انواع منسوجات میان سه کشور عضو لغو گردیده است.
انتخاب ترامپ و تاثیرات احتمالی آن بر روابط اقتصادی ایران و آمریکا
همان‌طور که گفته شد، مدیران شرکت‌های فناوری آمریکایی با توجه به سیاست‌های ترامپ، دل خوشی از وی نداشته، به طوری که مدیرعامل اچ پی در تازه‌ترین واکنش خود به انتخاب ترامپ اعلام کرده است اگر او شعارهای تبلیغاتی خود در رابطه با پیمان نفتا را عملیاتی کند، شرکت‌های فناوری آمریکایی به شدت آسیب پذیر می‌شوند؛ زیرا از یک سو بایستی هزینه تمام شده محصولات خود را پایین بیاورند و از سوی دیگر در بازار جهانی با شرکت‌های بزرگ چینی همچون لنوو رقابت کنند که این امر با سیاست‌های رئیس جمهور ترامپ در تناقض است.
گفته می‌شود که دونالد ترامپ همچنین در کمپین‌های تبلیغاتی خود عنوان کرده است به محض ورود به کاخ سفید، شرایط دریافت ویزای H-1B که شرکت‌های دره سیلیکون ولی با بهره‌گیری از آن به جذب نیروهای خارجی می‌پردازند را هم عوض خواهد کرد. در این بین شاید بتوان از پیتر تیل مدیرعامل کمپانی Paypal و برایان کرانیچ مدیرعامل اینتل، به عنوان تنها حامیان شناخته شده دنیای فناوری ترامپ یاد کرد که بدون شک در گسترش کسب و کار این دو شرکت در آینده تاثیر گذار خواهد بود. دونالد ترامپ علیه اپل نیز موضع گیری‌های مختلفی داشته است، که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به درخواست تحریم ساکنین کوپرتینو توسط مردم ایالات متحده به منظور مجبور کردن تولید محصولات اپل در خاک این کشور اشاره کرد.
البته مواضع خصمانه ترامپ در رابطه با دنیای فناوری به همین‌جا ختم نمی‌شود، زیرا وی معتقد است: در مواقعی که پای منفعت ملی به میان آید، هیچ پوششی در لباس حفظ حریم خصوصی افراد نمی‌تواند قابل قبول باشد، به طوری که وی وعده داده با شرکت‌هایی همچون اپل، گوگل و حتی مایکروسافت که از ارائه اطلاعات کاربرانشان به پلیس فدرال ممانعت به عمل می‌آورند، به شدت برخورد خواهد کرد.
تحلیل اولیه
سبزعلیپور تحلیل گر مسائل سیاسی در گفتگو به خبرگزاری تسنیم، با اشاره به روابط متفاوت ایران و آمریکا تصریح کرده است، با توجه به اینکه عملکرد خصمانه مقامات هر دو حزب با جمهوری اسلامی ایران به اثبات رسیده، در تاریخ نگاشته شده است که رفتار و عملکرد جمهوری خواهان نسبت به دموکرات‌ها برعلیه ایران کمی تندتر بوده و از همین رو از این تاریخ به بعد فشارهای کلی آمریکا برعلیه ما همانند سالیان گذشته خواهد بود. اما برخی فشارهای سلیقه‌ای برعلیه ایران و ایرانی تا حدودی نسبت به هشت سال گذشته بیشتر خواهد شد که از این باید به فشارهایی نظیر سختگیری در صدور ویزا، اعمال تحریم‌های جدید، جلوگیری از نزدیکی کمپانی‌های آمریکایی به بازار ایران و غیره اشاره کرد.
در این بین بازار سرمایه ایران پس از انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، به شدت فروریخته است. به طوری که شاخص کل بازده نقدی و قیمتی نزدیک به 1500 واحد سقوط کرد و صف فروش به حدی بود که حجم معاملات عدد 1 میلیارد و 200 میلیون را رد کرد. بر کسی پوشیده نیست اغلب افت سهام، مربوط به شرکت‌های پتروشیمی و صنایع وابسته به بازار نفت بوده است. با این حال در بین آن‌ها نام شرکت‌های دانش بنیان و نوپایی مشاهده می‌شود که برای توسعه سهام خود را در بازار عرضه کرده‌اند و این شوک می‌تواند یک شبه آن‌ها را ویران کند.
سناریو اول: خوش‌بینانه
با توجه به اینکه مراودات ایران با آمریکا رو به گسترش است انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده، در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن است تاثیری بر روند این حرکت نداشته باشد و حتی وی که در اظهاراتی خود را متعهد به اجرای دقیق و صریح برجام دانسته، باعث تسریع در صدور مجوز همکاری شرکت‌های آمریکایی با تجار ایرانی شود.
سناریو دوم: میان روی
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز گذشته در گفتگویی با شبکه سی‌ان‌ان به انتخابات اخیر آمریکا، انتخاب ترامپ و تاثیر او بر مسائل مربوط به سیاست خارجی این کشور پرداخته است. موگرینی در بخشی از مصاحبه خود به توافق هسته‌ای صورت گرفته میان ایران و 1+5 اشاره کرد و گفت:
توافق هسته‌ای در قالب قطعنامه شورای امنیت تصویب شده و مسئله‌ای دوجانبه یا یک‌جانبه نیست، بلکه چندجانبه است. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین گفت: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نمی‌تواند به‌صورت یک‌جانبه توافق هسته‌ای را برهم بزند.
انتخاب ترامپ و تاثیرات احتمالی آن بر روابط اقتصادی ایران و آمریکا
علی‌رغم سخنان موگرینی، ولید فارس مشاور دو تابعیتی لبنانی دونالد ترامپ رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده آمریکا، طی سخنانی در خصوص موضع وی در قبال توافق هسته‌ای با ایران، گفت:
ترامپ پیش‌تر هم اعلام کرده بود که از برجام خوشش نمی‌آید. توافق هسته‌ای با ایران به گونه‌ای که منافع کشورهای منطقه تأمین شود، تغییر خواهد کرد و ترامپ برای این اقدام، عزم خود را جزم کرده است.
از سخنان این اشخاص می‌توان برداش کرد که دونالد ترامپ در نظر دارد چه با همراهی و چه بدون همراهی اتحادیه اروپا، برجام را آن‌گونه که به نفع آمریکایی‌هاست تغییر دهد. اجرای این ایده می‌تواند به دو صورت اجرا شود. اول آنکه ترامپ با مشاهده ممانعت مقامات ایرانی از پذیرش شرایط جدید، برخلاف اصل برجام و به طور صریح شرکت‌های آمریکایی را از معامله با ایران منع کند که این کار در درجه اول باعث توقف گفتگوهای شرکت بوئینگ با نمایندگان ایران ایر (که طی چند وقت اخیر توانسته‌اند به قراردادی واحد دست پیدا کنند) خواهد شد و در مرحله دوم نیز سودای تاسیس شرکت‌های دره سیلیکون ولی در تهران را به دست فراموشی خواهد سپرد.
در این بین شاید شرکت‌های کره‌ای و اروپایی و چینی که از زمان امضای برجام، سرمایه گذاری کلانی را برای فعالیت قدرتمند در ایران انجام داده‌اند، همانند یک دهه اخیر و به شکل محتاطانه‌تر به عرضه محصولات و خدمات خود در کشورمان ادامه دهند.
سناریو سوم: نگاهی محافظه کارانه
با توجه به شرایط پسا برجام، به طور قطع مشخص شدن تغییر معادله در ریاست جمهوری آمریکا می‌تواند مولفه‌ای اثرگذار بر تعیین استراتژی سیاسی و اقتصادی و در پی آن موضع گیری‌های متناسب با سیاست دولت جدید ایالات متحده از سوی مقامات ایرانی باشد.
بر کسی پوشیده نیست که فعالیت شرکت‌های خارجی فناوری و چه دیگر حوزه‌ها در بازار ایران، مستلزم ساز و کارهای پیچیده‌ای از قبیل فراهم بودن سیستم انتقال پول میان بانک‌های ایرانی و خارجی است. در این بین ایالات متحده که در دوره پسابرجام سیاست شفافی را در مقوله امکان همکاری بانک‌های بزرگ دنیا با جمهوری اسلامی ایران نشان نداده، می‌تواند با روی کار آمدن یک جمهوری خواه دیگر، وجهه خصمانه‌ای از خود نشان داده و بانک‌های جهانی را از این همکاری منع کند. در صورت رخ دادن این موضوع، بایستی بار دیگر شاهد بسته شدن دفاتر شرکت‌های فناوری خارجی و عرضه کنندگان رسمی این دست از محصولات باشیم. بعد از برجام توافق‌ها و اقدام‌هایی که با دیگر کشورها در زمینه اقتصادی انجام شده است، تأثیر روانی مثبتی روی بازار آی تی و بخصوص تلفن همراه گذاشته است و فعالیت دوباره شرکت‌ها و نمایندگی‌هایی که در گذشته فعالیت بسیار پررنگی در ایران داشتند به صورت ملموسی احساس می‌شود.
البته در سوی دیگر و در حالی که پسابرجام فرصتی مناسب برای تاسیس دفاتر مستقیم خدمات پس از فروش محصولات شرکت‌هایی همچون مایکروسافت و اپل که در بازار ایران به قدر کافی شناخته شده هستند، دولت در مصوبه‌ای اعلام کرد است که همکاری مستقیم با هیچ شرکت آمریکایی قابل قبول نیست و این بدان معناست که ممکن خواهدب ود با روی کار آمدن ترامپ، سیاست از بیرون تحریم و از داخل فیلتر مجدد برقرار شود.
انتخاب ترامپ و تاثیرات احتمالی آن بر روابط اقتصادی ایران و آمریکا
به طور کلی و در بدبینانه‌ترین حالت، ممکن است که با برقرار شدن مجدد تحریم بانکی و قطع سوئیفت که در پی آن عدم همکاری بانک‌های جهانی به دلیل ترس از جریمه توسط امریکا را به همراه خواهد داشت، ورود شرکت‌هایی همچون ویزا کارت و پی پل به بازار ایران که چندین بار توسط وزیر ارتباطات اعلام گردید، منتفی شود، ارزش پول ملی بار دیگر کاهش یابد و همچون دهه 80 شمسی شاهد اوج گرفتن دلال بازی در بازار باشیم.
این مواضع زمانی بدتر خواهد شد که دولت بر طبل اقتصاد مقاومتی می‌کوبد، به طوری که خواهان تولید لوازم خانگی شرکت‌هایی همچون الجی و سامسونگ در داخل کشور شده است. در سوی دیگر ممکن است دولت ترامپ با حمایت سنای امریکا، دست به اجرای تحریم‌های جدیدی به بهانه مسائل حقوق بشری علیه ایران بزند که شرکت‌های فناوری را از ارائه خدمات به کاربران ایرانی منع کند و این یعنی آنکه ممکن است در ملموس‌ترین حالت دسترسی ایرانیان به اپ استو، گوگل پلی و یا ویندوز استور قطع گردد. در این شرایط شرکت‌هایی همچون سامسونگ، هوای، الجی و … مجبور خواهد بود که برای تداوم فعالیت در بازار پتانسیل بالای ایران، برای خروج درآمد خود از کشور، به سمت استفاده از ارزهای ملی دو کشور روی آورند و از آنجا که ریال ایران هیچ‌گاه تا به این اندازه ضعیف نبوده، باعث افزایش قیمت بیش از پیش محصولات و خدمات شرکت‌های خارجی می‌شود.
البته اگر بخواهیم این مسئله را از منظر بالاتری نگاه کنیم، شاید بار دیگر فرصت فعالیت شرکت‌هایی همچون زیمنس و یا نوکیا که می‌توانند صنایع بالا دستی را تجهیز کنند نیز از دست برود که دود این نکته نیز به طور مستقیم به چشم صاحبان صنایع و در وسعتی وسیع‌تر به چشم عموم مردم خواهد رفت.
موضع وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در برابر انتخاب ترامپ
به گزارش ایسنا، محمود واعظی وزیر ارتباطات، در پاسخ به این سوال که آیا پیش‌بینی می‌کرده ترامپ به عنوان پیروز انتخابات آمریکا معرفی شود، گفت:
نظرسنجی‌هایی که پیش از این در آمریکا انجام شده بود از اتفاق دیگری حکایت داشت و بر همین اساس این انتخاب حتی برای خود سیاستمداران آمریکایی نیز شوک برانگیز بود.
واعظی در عین حال تاکید کرد:
لبته نتیجه انتخابات برای ما تفاوت چندانی نداشت. انتخاب هیچ یک از کاندیداها منافع ما را خیلی تحت تاثیر قرار نمی‌دهد و این‌گونه نبود که یکی از آن‌ها برای ما بهتر از دیگری باشد.
وزیر ارتباطات در پاسخ به این سوال که آیا این تصور که با انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، ایران درگیر جنگ خواهد شد، درست است یا خیر گفت:
جنگی نخواهد شد. حرف‌هایی که ترامپ در رقابت‌های ریاست جمهوری می‌زد بیشتر حالت تبلیغاتی داشت و امروز او پس از انتخابش بسیار متفاوت بود.
حرف آخر
به یاد داشته باشید که مطالب فوق صرفا بر اساس شواهد و قرائن موجود و پیش زمینه فکری نویسنده آن تنظیم شده و هیچ دلیلی بر بروز حتمی آن‌ها وجود ندارد؛ با این حال شما میتوانید در بخش دیدگاه ها، نظر خود را با ما و سایر کاربران گجت نیوز به اشتراک گذارید.
