تا چند دهه پیش، رباتها تنها قادر به حرکت بوده و با دستور گرفتن به صورت موردی اعمال محدودی را انجام میدادند. هوش مصنوعی با گذر زمان پیشرفت کرد، تا جایی که میتوانستیم از رباتها به عنوان دستیاری کارآمد در اعمال روزانه خود، اعم از شخصی و یا کاری مثل رستورانها استفاده کنیم، چرا که آنها قادر بودند تا اعمال از پیش تعریف شدهای را به طور منظم انجام دهند. هوش مصنوعی باز هم پیشرفت کرد، تا جایی که امروز بسیاری نگران تاثیر ربات بر اشتغال جوامع هستند؛ رباتهای امروزی درک و فهم پیدا کرده و قادرند تا تجزیه و تحلیل داشته باشند.
تاثیر ربات بر اشتغال چگونه توجیه شدنی است؟
سازمان ملل در گذشته نگرانی خود را از هوش مصنوعی به کار رفته در آخرین نسل رباتها تصریح کرد، چرا که بعید نیست یک شیء (شاید موجود) قادر به تفکر، علیه سازنده خود قیام نکند. اگر چه نگرانی از تهاجم رباتها هنوز به عنوان یک دغدغه برای سازمان ملل باقی مانده است، اما تمرکز این سازمان اکنون بر روی شاخه دیگری از عوامل تاثیر پذیرفته از هوش مصنوعی قرار گرفته است، چون این مورد اکنون اتفاق افتاده و جوامع در حال توسعه را تحت تاثیر خود قرار داده است، اما قیام کردن رباتها هنوز در حد حدس و پیش بینی است.
در آخرین کنفرانس سازمان ملل متحد درباره تجارت و توسعه، یک گزارش به طور صریح به چگونگی تاثیر پذیری مشاغل در جوامع در حال توسعه از افزایش استفاده از اتوماسیون صنعتی پرداخته و روشهایی را برای غلبه کردن به این مشکل ارائه کرده است. تاثیر ربات بر اشتغال و از بین رفتن موقعیتهای شغلی توسط آن از جمله نگرانیهایی است که طی چند دهه اخیر وجود داشته، با این تفاوت که تنها نقطه تمرکزش کشورهای توسعه یافته بوده است. گزارش منتشر شده در کنفرانس سازمان ملل در رابطه با تاثیر ربات بر اشتغال جوامع، به این نکنه اشاره کرده که روال صنعتی سازی جوامع در حال توسعه همچون برخی کشورهای آفریقایی و همچنین آمریکای لاتین بیشتر در معرض خطر قرار دارد، چرا که رباتها در حال جلب توجه کارفرمایان به سمت مزیت کار کم هزینه هستند، مشکلی که کشورهای در حال توسعه پیشتر با آن دست و پنجه نرم کرده و از سد آن گذشتهاند. در چنین شرایطی حدود دو سوم شغلهای موجود در خطر بوده و ممکن است تا قربانی تاثیر ربات بر اشتغال شوند.
اتفاق دیگری که از تاثیر ربات بر اشتغال حاصل میشود، حرکت در سمت مخالف برون سپاری است. تا پیش از این، کشورهای توسعه یافته و همچنین در حال توسعه برای کاهش هزینهها اقدام به برون سپاری کارهای فرعی خود به کمپانیهای کشورهای آسیایی، که هزینه کارگر در آنها پایین است، میکردند تا به این وسیله از هزینههای جاری خود بکاهند، اما حالا این کارخانهها تصمیم خواهند گرفت تا این کار را متوقف کرده و به کمک اتوماسیون نیازهای خود را برطرف سازند. این اتفاق دو نتیجه خواهد داشت: نخست این که از آنجایی که کشورهای در حال توسعه هنوز علم کافی برای راه اندازی اتوماسیون در سطح پیشرفته را ندارند، مجبور به دست درازی به جوامع پیشرفته خواهند بود که اخلال در مسیر صنعتی سازی را برای آنان به همراه دارد. دوم این که میزان بسیار بالایی از مشاغل در دیگر کشورها با این کار از بین خواهد رفت که اگر چه در درجه اول مشکل کشور مورد بحث نیست، اما در هر صورت انسانهایی را توسط رباتها از کار بیکار خواهد کرد.
یک از بهترین ایدههای ارائه شده برای مقابله با مشکل تاثیر ربات بر اشتغال ، در نظر اول بسیار متضاد، عجیب و غیر منطقی دیده میشود، چرا که تولید رباتهای بیشتر را پیشنهاد میکند. بهتر است که جوامع در حال توسعه، به جای از بین بردن تمامی موقعیتهای شغلی و به حداقل رساندن نیاز به انسان در فرآیند تولید، رباتهای معمولی بیشتری تولید کرده و آنها را در اختیار انسانها قرار دهند تا با ترکیب تواناییهای انسان و ربات در فرآیند تولید خود، حداکثر نتیجه مورد دلخواهشان را کسب کنند. به این وسیله از طرفی موقعیتهای شغلی حفظ شده و تاثیر ربات بر اشتغال به حداقل کاهش پیدا میکند و از طرفی تکنولوژی روز نیز در روال صنعتی سازی کشورهای در حال توسعه به کار برده میشود.