سرد شدن هسته مذاب کره زمین
کره زمین به وسیله یک سپر مغناطیسی محافظ با نام مگنتوسفر (Magnetosphere) احاطه شده است. این میدان مغناطیسی با چرخش زمین به دور خود ایجاد شده و یک پوسته ضخیم از آهن مایع و نیکل (هسته خارجی) را به دور توپ جامد فلزی (هسته داخلی) به گردش درمیآورد؛ کره زمین در واقع با این اتفاق تبدیل به یک دینام برق غول آسا میشود.
مگنتوسفر در واقع منطقه مغناطیسی پیرامون یک جرم فضایی بوده و هنگامی شکل میگیرد که جریانی از ذرات باردار، مانند بادهای خورشیدی، در تعامل با میدان مغناطیسی ذاتی یک سیاره یا یک جسم مشابه منحرف میشوند. کره زمین و دیگر سیارات دارای میدان مغناطیسی ذاتی، توسط یک مگنتوسفر احاطه شدهاند تا ذرات ساطع شده از سوی خورشید را بعد از برخورد به خود منحرف کرده و با تغییر اندازه و شکل آنان، از زودرس شدن پایان عمر کره زمین جلوگیری کند.
سیل ناشی از برخورد ذرات پر انرژی که با شدت به فضای اطراف کره زمین برخورد میکنند، اغلب شفقهای زیبا و خیره کنندهای ایجاد کرده و یا طوفانهای مغناطیسی مخربی را سبب میشود. شفق ناشی شده از بازتاب نور خورشید از لایههای بالایی جو، از جمله صحنههای خیره کننده در جهان بوده و به ما یادآوری میکند: “دنیا هنوز زیباست” (اگر ماه آن را خراب نکنیم).
اما اگر هسته کره زمین سرد شود، پایان عمر کره زمین نیز فرا خواهد رسید، چرا که این سیاره مگنتوسفر و لایه محافظ خود را در برابر طوفانهای خورشیدی از دست داده و رفته رفته با نابود شدن اتمسفرش، کاملا بیدفاع میشود. طوفانهای خورشیدی در واقع جریانی از ذرات یونی دارای انرژی هستند که از طرف خورشید به فضا در تمام جهات ساطع میشوند، اما این بار به جای ایجاد شفق قطبی و یا تداخل جریانهای برق و سیستمهای ارتباطاتی در برخورد با سطوح فوقانی جو، پایان عمر کره زمین را سبب میشوند.
جالب است بدانید منبع ذرات بنیادی که به زمین برخورد میکنند، علاوه بر خورشید از بیرون منظومه شمسی نیز بوده و پرتوهای کیهانی نام دارند. پایان عمر کره زمین از این جهت است که سیاره ما بدون مگنتوسفر، در برابر این هجوم ذرهای دوام نخواهد آورد. بد نیست بدانید ذرات باردار، عمدتاً متشکل از پروتون، الکترون و ذرات آلفا (هسته هلیوم)، به صورت پیوسته به بیرون از خورشید جریان داشته و در فاصله زمین از خورشید، سرعت بادهای حاصل شده از آنان بین 300 تا 500 کیلومتر بر ثانیه است.
در نظر داشته باشید کره مریخ روزی روزگاری جو بسیار ضخیمی داشته و در آن منابع آبی زیادی موجود بود، اما اتفاق هراسناک کنونی برای ما، میلیونها سال قبل بر سرش آمد و مریخ را به این سیاره بدون هوا، بدون حیات (احتمالا) و به ظاهر مردهای که امروز میبینیم تبدیل کرد. اگر مگنتوسفر مریخ از بین نمیرفت، سالها قبل انسانها بر روی مریخ مسکن گزیده بودند، چرا که خیالشان از وجود جو مستحکم مریخ راحت بود.