از قرار معلوم مشکلی به صورت دورهای در حال گردش است تا گریبان کمپانیهای بزرگی که سالها مشغول یکهتازی در عرصههای خود هستند را بگیرد. به مدت چند ماه، همه شماتتها بر روی سامسونگ بود و کاربران در سراسر دنیا این شرکت را به خاطر ارائه یک بمب ساعتی سرزنش میکردند. با رسیدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، همگان به این سمت متمایل شده و تقریبا مشکل سامسونگ را از یاد بردند تا بعد از اعلام نتیجه انتخابات، سمت دیگری را برای آوار کردن انتقادها پیدا کنند. پیروزی دونالد ترامپ که سر و صدای زیادی به پا کرده و ناراحتی بسیاری را در سراسر دنیا در بر داشته است، به عقیده بسیاری از اخبار تقلبی در فیس بوک در حین کمپینهای انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا سرچشمه میگیرد. هر چه باشد، نمیتوان تاثیر بزرگترین شبکه اجتماعی دنیا را نادیده گرفت، اما واقعا تا این اندازه؟
رفع مشکل اخبار تقلبی در فیس بوک
شاید نتوان یک شبکه اجتماعی را آن چنان در انتخابات ریاست جمهوری یک کشور تاثیرگذار دانسته و نتیجه را حاصلی از فعالیتهای مجازی صورت گرفته در آن شبکه عنوان کرد، اما وقتی اسم فیس بوک به میان میآید، باید با احتیاط بیشتری صحبت کرد. این شبکه اجتماعی به حدی در میان کاربران اینترنت در سراسر دنیا محبوب شده تا موسس و مدیر خود، مارک زاکربرگ، را به مقام بزرگترین بیزینس من در سال 2016 برساند.
از زمان انتخاب ترامپ به سمت ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، فیس بوک با کوهی از انتقادات مواجه شده است، چرا که به تبلیغات دروغین اجازه داد تا در لباس اخبار واقعی و آگاهیدهنده ظاهر شده و بدون هیچ کنترلی در سراسر پلتفرمش منتشر شوند. شاید در نظر اول این حرف ظالمانه بیاید، چون حجم عظیم اطلاعات روزانهی وارد شده به فیس بوک بسیار خارج از حد کنترل است، اما در جواب باید گفت: “این مشکل فیس بوک است، هر که بامش بیش، برفش بیشتر!”
انتشار اخبار تقلبی در فیس بوک در جریان انتخابات ریاست جمهوری به حدی بود که رئیس جمهور پیشین، باراک اوباما، این شبکه اجتماعی را “ابر گرد و غبار از یاوه و حرف پوچ” خطاب کرد. البته زاکربرگ به عنوان یک ذهن خلاق در دنیای امروزی نیز در برابر کولهبار حملات به سمتش ساکت ننشسته و تاثیر اخبار تقلبی در فیس بوک را بر روی نتیجه انتخابات ریاست جمهوری با ارائه دلایلی رد کرد.
وی اخبار تقلبی در فیس بوک را به اندازهای جدی ندانست تا بتوانند بر روی نتیجه ریاست جمهوری آمریکا تاثیر بگذارند. با این حال زاکربرگ پس از سخت و دشوار اعلام کردن فرآیند تشخیص اخبار صحیح از ناصحیح از نظر تکنیکی، برای رفع این مشکل قول تضمینی داد. به راستی ارائه یک الگوریتم برای تشخیص اخبار کذب از اخبار واقعی دشوار است؟ چهار دانشجوی دانشگاه پرینستون (Princeton University) به این سوال به صورت عملی پاسخ “خیر” دادند.
چهار دانشجو با نامهای نابنیتا دا (Nabanita De)، اننت گول (Anant Goel)، مارک کرافت (Mark Craft)، چینگلن چن (Qinglin Chen)، طی یک فستیوال برنامهنویسی در دانشگاه پرینستون، به منظور رفع مشکل اخبار تقلبی در فیس بوک، طی 36 ساعت یک افزونه برای مرورگر کروم (Chrome) تولید کرده و پروژه خود را “توقف زندگی با دروغ” (FiB: Stop living a lie) نام نهادند. نابنیتا دا در مورد کنترلکننده صحت اخبار این تیم گفته:
این برنامه هر پست را با هوش مصنوعی خود طبقهبندی میکند؛ تصاویر، تصاویر محتوای بزرگسالان، لینکهای تقلبی، لینکهای مخرب، لینک اخبار تقلبی تایید شده و تایید نشده. در مورد لینکها، میزان محبوبیت وب سایتی که لینک متعلق به آن است را در نظر گرفتیم. همچنین با کند و کاش کردن، وضعیت آن را در مقابل بدافزارها و حملات فیشینگ مورد ارزیابی قرار داده و محتوایش را در گوگل و بینگ جستجو کردیم. در ادامه با گرفتن نتایج جستجوی با اعتماد بالا، آن لینک را خلاصه کرده و در اختیار کاربر قرار دادیم. برای تصاویری همچون عکسهای فوری توییتر (Twitter snapshots)، ما عکس را تبدیل به متن کرده و از نام کاربری که در توییت ذکر شده استفاده کردیم تا در ادامه تمامی توییتهای این کاربر را بررسی کرده و از ارسال شدن توئیت مورد نظر توسط همین کاربر اطمینان حاصل کنیم.
افزونه رفع کننده مشکل اخبار تقلبی در فیس بوک ، با اضافه کردن یک تگ در گوشه مرورگر، به تایید شده بودن و یا نبودن داستان روایت شده در یک وب سایت اشاره میکند. به عنوان نمونه، این افزونه خبری که وعده درمان سرطان به وسیله یک ماده مخدر را میداد تقلبی برشمرده و این داستان را به عنوان تایید نشده عنوان کرد.
مواد مخدر ریشه تمامی سرطانها هستند، اما بسیاری با همین وعدهها به دام آنها افتادهاند. شاید نه به عنوان درمان برای سرطان، اما در دنیای اینترنت مطالب پوچی در مورد کاهش وزن موثر با استفاده از آنها خواندهایم. اگر برای کاربری تا پیش از این احتمال به دام افتادن وجود داشت، از این به بعد با کوبیدن مهر عدم تایید افزونهی ساخته شده، این احتمال نیز از بین خواهد رفت.
به عنوان نمونهای دیگر، داستان پیشبینیشدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در کارتون سیمپسونها (Simpsons)، با تگ تایید شده به نمایش درآمد، چرا که واقعی بوده است.
خوشبختانه این دانشجویان در مورد پروژه خود خساست به خرج نداده و افزونه کشف اخبار تقلبی در فیس بوک را به صورت متنباز در اختیار بقیه قرار دادهاند، بلکه دیگر توسعهدهندگان بتوانند هوش مصنوعی آن را تقویت کنند. مطمئنا مشکل وجود اخبار تقلبی در فیس بوک چیزی نیست تا با نمایش یک تگ کوچک صحیح یا ناصحیح در گوشه مرورگر حل شود، چرا که همه خواستار وجود فیلتری برای حذف شدن و عدم نمایش کلی چنین اخباری هستند. در هر صورت این الگوریتم را میتوان نخستین قدم برای پروژه بعدی مبارزه با اخبار تقلبی در فیس بوک دانست.