براساس جدیدترین یافتههای محققین دانشگاه یوتا (University of Utah) عاشق شدن، پیشرفت کردن یا پیروز شدن در مسابقات تاثیری یکسانی بر مغز انسان دارند. آنها با تحقیق و مطالعه اسکنهای تهیهشده با روش تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی (fMRI) روی 19 نفر از افراد گروه مذهبی مورمونها (Mormons)، متوجه شدند زمانی که این افراد برای عبادت در کلیسا یا خواندن کتاب مقدس خویش آماده میشوند، بخش نوکلئوس اکومبنس مغز آنها-که بر یادگیری و لذت تاثیر دارد- فعال میشود. درواقع تاثیر مذهب بر مغز شباهت بسیاری به عشق و پیروزی دارد.
علاوه بر آن با شروع عبادت، بخشهایی از مغز که مسئول توجه و توانایی ادراک اهمیت یا تازگی مسائل مختلف است هم در کنار دیگر بخشها، فعال میشود. هرچند، جفری اندرسون (Jeffrey S. Anderson) این وضعیت و فعال شدن بخشهای مربوط به پاداش در مغز انسان و یا انجام عبادت را نوعیشرطی شدن کلاسیک میداند. وی در ادامه میگوید:
وابستگی بازخوردهای مثبت، موسیقی و پاداشهای اجتماعی با آموزهها و باورهای مذهبی، منجر به تصور نوعی پاداش ذاتی در ذهن انسان میشود. درواقع این مکانیزم در فرد مذهبی با یک فرد متعلق به گروههای مذاهب انحرافی مشابه یکدیگر بوده و حتی اعتقادات متفاوت آنها نمیتواند مانعی برای فعال شدن این بخشها در مغز باشد.
تاثیر مذهب بر مغز انسان را میتوان با نظریه شرطی شدن کلاسیک تشریح کرد
حتی اندرسون به این موضوع اشاره کرده که شاید برخی از مردم، ارزش بالاتری برای عبادت قائل شده و انجام آن را نوعی پاداش میدانند. هرچند باید اشاره کنیم این پاسخ عصبی تنها به افراد یا گروههای مذهبی محدود نمیشود. اندرسون معتقد است چنین واکنشی میتواند در مغز افرادی که بهدنبال راهی برای طرح ایدهای علمی هستند، وطنپرستان یا کسانی که به تصاویر صلحآمیز طبیعی علاقه دارند نیز وجود داشته باشد.
ما میدانیم چنین قسمتهایی از مغز انسان بهدنبال قدردانی از موسیقی، عشق، روابط عاطفی و یا حتی پیروزی در قمار میتوانند فعال شوند.
دانشمدان دانشگاه یوتا تمام تلاش خود را داشتند تا شوق و تمایل مذهبی افراد را در این بررسی دخالت ندهند. به عقیده آنها، تعاریف بسیار زیادی از مذهب وجود دارد و بررسی تاثیر آن بر مغز انسان تحقیقی جداگانه را میطلبد که بدون شک انجام آن میتواند به موضوع تاثیر مذهب بر مغز نیز کمک زیادی کند.