بهنظر دونالد ترامپ (Donald Trump)، رییس جمهور منتخب مردم آمریکا، از شرکت چندملیتی بوئینگ (Boeing) عصبانیست و این موضوع را میتوان از آخرین پست او در شبکه اجتماعی توییتر (Twitter) متوجه شد. اخیرا ترامپ با ارسال توییتی جدید از هزینههای سرسام آور ساخت یک هواپیمای جدید توسط بوئینگ سخن گفته و برای لغو آن تلاش دارد. اما آیا انتقاد ترامپ از بوئینگ بهجا است؟
بوئینگ در حال ساخت نسخهای جدید از هواپیمای 747 ایر فورس وان (Air Force One) برای روسای جمهور آینده است، اما هزینههای آن از آن کنترل خارج شده و به بیشتر از 4 میلیارد دلار رسیده است. فرمان لغو!
بعضی از مردم خشم ترامپ از شرکت هوافضای بوئینگ را اظهار نظر مدیر ارشد اجرایی این شرکت در رابطه با تجارت آزاد خود میدانند. ولی شاید بهتر باشد دلیل چنین هزینه سرسام آوری را پیدا کنیم.
نخست، هواپیمای شماره یک نیروی هوایی آمریکا (ایر فورس وان)، یک فروند Boeing 747-200B است که عمر آن حالا از 20 سال عبور کرده و باید تعویض شود. سال گذشته، دولت آمریکا قرادادی 3 میلیارد دلاری و هشت ساله را با بوئینگ برای ساخت هواپیمای جایگزین امضا کرد. هواپیمای جدید ایر فورس وان که براساس Boeing 747-8 ساخته خواهد شد، اندازهای بزرگتر داشته و با نیرویی بیشتر از قبل، توانایی طی کردن مسافتهای طولانیتر را دارد.
اما این تمام موضوع نیست و این هواپیمای جدید به آخرین تکنولوژی های روز دنیا و موتورهایی بسیار قدرتمند مجهز شده است. بهتر است در این باره، نظر ادیتور بخش حمل و نقل هوایی شبکه تلویزیونی CNN را بدانیم:
اگر میخواهید هواپیماهای جدید بوئینگ 747 را در برابر انفجار الکترومغناطیسی بمب هستهای ایمن سازید، هزینه ساخت آن بالا خواهد بود.
کمی باورش سخت است اما هواپیمای جدیدی که بوئینگ در حال ساخت آن برای دولت آمریکاست، علاوه بر توانایی مقاومت در برابر انفجار الکترومغناطیسی، توانایی فرار از دست موشکهای حرارتی را نیز دارد.
آیا واقعا هزینه میلیاردی سبب انتقاد ترامپ از بوئینگ شده یا او بهدنبال انتقام از مدیر این شرکت بوده است؟
برخلاف اندازه بسیار بزرگی که نسخه ویرایششده 747 دارد، میتواند بدون نیاز به سوختگیری تا چهار روز پرواز کند. همچنین حداکثر سرعت آن 997 کیلومتر بر ساعت، یعنی 64 کیلومتر بر ساعت بیشتر از نسل قبل خواهد بود. بهعلاوه، هواپیمای جدید ایر فورس وان آلایندگی کمتری نسبت به نسخه قبلی این هواپیما دارد. هرچند این موضوع برای رییس جمهوری که تغییرات آب و هوایی را انکار میکند هیچ اهمیتی نمیتواند داشته باشد.
سوال خبرنگاران پیرامون انتقاد ترامپ از بوئینگ نیز این پاسخ را به همراه داشت: “ساخت این هواپیما به صورت کامل از کنترل خارج شده و هزینهای بیشتر از 4 میلیارد دلار برای برنامه ایر فورس وان دارد و من چنین چیزی را احمقانه میدانم. تصور میکنم بوئینگ کمی زیادهروی میکند. درواقع ما مشکلی با هزینه کردن نداریم، اما نه چنین هزینه بالایی.”
اگر این حقیقت که ترامپ معقتد است شرکت بزرگ بوئینگ با 157 هزار کارمند نباید تا این اندازه هزینه کند را نادیده بگیریم، سرسام آور دانستن 4 میلیارد دلار برای ساخت چنین هواپیمایی بسیار آزاردهنده است. ساخت هواپیما تا این اندازه هزینهبر نیست و تولید هر کدام از آنها 225 میلیون دلار هزینه دارد. ولی نباید فراموش کنیم چنین مبلغ بالایی برای تضمین جان رییس جمهور و قابلیتهای بسیار پیشرفته آن است. در مصاحبه یکی از تحلیلگران با خبرگزاری بلومبرگ، هماکنون بودجه 3.2 میلیارد دلاری برای ساخت دو هواپیمای ایر فورس وان در اختیار پنتاگون قرار گرفته که تا سال 2021 انجام خواهد شد.
براساس اطلاعات منتشر شده توسط CNN، نیروی هوایی آمریکا هیچ صحبتی از تعداد هواپیماهای سفارشی با بوئینگ نداشته و تنها قراردادی به ارزش 170 میلیون دلار میان آنها به امضا رسیده است. از سوی دیگر اطلاعات بسیاری همچون جزییات این قرارداد، مشخصات فنی مورد نیاز و موارد دیگر در هالهای از ابهام قرار دارد. با اینحال بوئینگ طی بیانهای به صحبتهای ترامپ واکنش نشان داده است:
هماکنون ما قراردادی 170 میلیون دلاری برای تحقیق در مورد این هواپیماهای نظامی پیچیده امضا کرده و در حال بررسی نیازهای آن برای محافظت از رییس جمهور هستیم. ما به همکاریهای خود با ارتش هوایی آمریکا بهمنظور ساخت و توسعه ارزشمندترین و بهترین هواپیما برای دولت آمریکا و رییس جمهور آینده ادامه خواهیم داد.
البته هواپیمای ایر فورس وان همانند جت شخصی ترامپ، پر زرق و برق نخواهد بود و خبری از لوازم جانبی طلایی در آن نیست. همین موضوع بسیاری از افراد را نسبت به برنامههای ترامپ و جایگزین کردن هواپیماهای تجملی خود با نسخههای پیشرفتهتر مشکوک کرده است. شاید انتقاد ترامپ از بوئینگ برای این باشد که او نمیخواهد آن همه طلا هدر رود!