حدود یک سال پیش بود که مدیرعامل ایران خودرو از مشارکت با شرکت فیات کرایسلر خبر داد و این شرکت ایتالیایی- آمریکایی را به عنوان چهارمین و اصلیترین شریک ایران خودرو معرفی کرد. اکنون و پس از گذشت یک سال، هاشم یکه زارع، مدیرعامل ایران خودرو اعلام کرد که مذاکرات برای حضور فیات در ایران همچنان ادامه دارد و به نظر میرسد که هنوز موانعی بر سر این راه وجود دارد.
در اواخر سال 94، یک هیات بلندپایه اقتصادی ایتالیایی در اولین سفر پس از برجام به ایران آمدند و از تولید خودروی مشترک با خودروسازان ایرانی خبر دادند. کمی بعد و در اسفندماه، مدیرعامل ایران خودرو در یک نشست خبری، فیات کرایسلر را به عنوان شریک چهارم و اصلیترین شریک ایران خودرو معرفی کرد؛ اما با گذشت زمان، خبر حضور فیات در ایران کمرنگتر شد و تا حدودی به خاطرهها پیوست. حتی شایعاتی مبنی بر منتفی شدن شراکت فیات با ایران خودرو به گوش میرسید تا این که اکنون، هاشم یکه زارع از ادامهدار بودن مذاکرات با این شرکت ایتالیایی- آمریکایی خبر داد و تاکید کرد که اعلام مشارکت با فیات، تنها یک بازی رسانهای برای گرفتن امتیاز نبوده است.
یکی از کارشناسان صنعت خودرو یعنی فربد زارع در این خصوص اظهار کرد که دلیل نیامدن فیات به ایران کاملا سیاسی است. فیات، صاحب شرکت آمریکایی کرایسلر است و به همین دلیل برای حضور فیات در ایران باید منتظر تصمیمهای سیاسی رئیس جمهور آمریکا و مسئولان ایرانی باشیم. یکی دیگر از کارشناسان خودرو نیز بر همین باور است که سیاستهای دولت آمریکا مانع از حضور شرکت فیات در ایران شده است. فیات یک شرکت ایتالیایی است که در بحران خودروسازی کرایسلر، سهام این شرکت آمریکایی را خرید و اکنون به دلیل سیاستهای ترامپ، برای حضور در کشورمان با مشکل مواجه شده است. با این حال، کارشناسان معتقدند که اگر بحث خرید هواپیما از بوئینگ به نتیجه برسد آن گاه میتوان به شراکت فیات با ایران خودرو نیز امیدوار کرد.
فیات کرایسلر (Fiat Chrysler) یکی از 10 خودروساز بزرگ جهان است و حضور آن در ایران به دلیل خودروهای ارزانقیمتی که عرضه میکند میتوان بسیار مفید باشد. علاوه بر آن، فیات هم از لحاظ ملیت و هم از نظر سبد محصولات با سایر شرکت های خارجی حاضر در بازار ایران تفاوت دارد و همین موضوع میتواند تاثیر خوبی در بازار خودروی کشورمان بگذارد.
سرمایهگذاری فیات در کشورهای مختلف
شرکت فیات به عنوان ششمین خودروساز بزرگ جهان با فروش نزدیک به 80 میلیارد یورویی در سال، مهمترین عضو گروه FCA است. این گروه شامل مجموعهای از برندهای بزرگ صنعت خودرو شمال فیات، کرایسلر، مازراتی، فراری، دوج، جیپ، لانچیا و آلفارومئو است. در این میان، فیات شرکتی است که بیشترین سرمایهگذاری را در خارج از ایتالیا انجام داده و حتی آمریکای لاتین به بزرگترین مرکز سرمایهگذاری این شرکت چندملیتی تبدیل شده است. فیات دو خط تولید نیز در مکزیک احداث کرده و نقش پررنگی در توسعهی صنعت خودروی این کشور ایفا کرده است. برزیل هم بخشی از توسعهی خود را مدیون فیات است. در کل، فیات به عنوان شرکتی شناخته میشود که در واگذاری امتیاز به شرکتها و کشورهای مختلف بدون در نظر گرفتن سیاستهای محلی آنها تخصص دارد.
با این حساب، به نظر میرسد که انتخاب فیات به عنوان یک شریک تجاری، اقدام مناسب و استراتژیکی به شمار میرود اما برای آن که این انتخاب منجر به مشارکتی پایدار با تکیه بر مزیتهای بازار و توانمندیهای صنعت خودروسازی ایران شود، باید به اهمیت بازار ایران در توسعهی استراتژیهای مالی شرکتهای بزرگ خودروسازی دنیا توجه داشت.
حضور احتمالی فیات در ایران چه تاثیری در بازار کشورمان خواهد داشت؟
حسن کریمی سنجری، یکی دیگر از کارشناسان خودرو در خصوص محصولات فیات عنوان کرد:
فیات دارای خودروهای ارزان در بازهی کمتر از 50 میلیون تومان است که این خودروها در بازارهای چین و ترکیه نیز موفق عمل کردند. بازار ایران هم تشنهی چنین محصولاتی است و به همین دلیل میتوان به موفقیت فیات در ایران امیدوار بود.
اما فربد زاوه چنین اعتقادی ندارد و بر این باور است که شراکت فیات با خودروسازان دولتی ایران، تاثیری در بازار کشورمان نخواهد داشت چرا که شرکت رنو هم خودروهای ارزانقیمتی دارد اما به دلیل نظام تعرفهای و ساختاری خودروسازان و عدم تمایل برای نوسازی خودروهای زیر 50 میلیون تومان موجب شده تا خودروهای ارزان رنو با قیمت زیاد در ایران فروخته شوند. به این ترتیب، احتمال این که خودروهای فیات با قیمت واقعی در بازار کشورمان به فروش برسند بسیار کم است.
با تمام این تفاسیر، فیات یکی از خودروسازان بزرگ و موفق در سطح جهان است که حضورش در ایران میتواند تاثیرگذار باشد. فعلا که داستان حضور این شرکت دورگه در کشورمان طولانی شده و سرنوشت آن به تصمیمات سیاسی گره خورده است.