گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
امروزه ایران با سابقه پرداخت حداقل 4 ماهواره به مدار پایین زمین در بین 10 کشور صاحب فناوری فضایی قرار گرفته است. مسئولان بخش هوافضای کشور تاکید کرده‌اند که متخصصان ایرانی به دانش ساخت ماهواره دست یافته‌اند و اکنون در حال تکمیل این دانش هستند؛ اما وعده‌های مسئولان در خصوص پرتاب حداقل یک ماهواره در سال 95 محقق نشد و ماهواره های ایرانی «دوستی» و «ناهید 1» به فضا نرفتند.
مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور و همین‌طور سازمان فضایی ایران در آغاز دولت یازدهم بارها تاکید داشتند که نباید در مقوله فناوری فضایی، تنها بر روی پرتاب ماهواره تمرکز کنیم؛ اما در سال گذشته، موضوع طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره جزو مهم‌ترین مسائل این حوزه بود و مسئولان نیز بارها وعده‌هایی در خصوص تعیین تکلیف ماهواره های دانشگاهی، نظام‌مند کردن ساخت ماهواره‌ها و پرتاب 2 ماهواره ساخته شده، دادند. با نگاهی به وضعیت ماهواره های ایرانی در سال 95 متوجه می‌شویم که بیشتر وعده‌های مسئولان در مورد ماهواره های ساخت کشورمان عملیاتی نشده است.
وضعیت ماهواره های ایرانی در سال 95
آغاز ساخت ماهواره بومی «پارس 1»
قرارداد ساخت ماهواره بومی سنجش از راه دور «پارس 1» با یک شرکت روسی امضا شد. شروع این پروژه، یکی از مهم‌ترین اتفاقات سال 95 در حوزه فناوری های فضایی بود. ماهوراه پارس 1 قرار است مطابق با اهداف برنامه ششم توسعه تا 5 سال آینده به عنوان اولین ماهواره کاملا بومی و عملیاتی در مدار زمین قرار بگیرد و تحت اختیار کامل ایران، مدیریت شود.
پس از انجام مذاکرات میان وزارت ارتباطات ایران و شرکت فضایی کاسموس روسیه، قرارداد ساخت این ماهواره منعقد و مراحل ساخت آن با مجوز شورای اقتصاد و تدوین پیوست مربوطه شروع شد. محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در این خصوص اظهار کرده بود:
ساخت ماهواره عملیاتی سنجش از راه دور، زمان‌بر بوده و اصلا با ساخت ماهواره های دانشجویی کوچک قابل مقایسه نیست. روس‌ها تمایل دارند که مسئولیت پرتاب ماهواره های ایرانی را در اختیار بگیرند و به محض این که ما بخواهیم، آن را انجام می‌دهند. در این پروژه، ما چشم‌انداز بسیار وسیع‌تری را می‌بینیم و همان‌گونه که قول داده بودیم، به زودی دو ماهواره ملی سنجش از دور و مخابراتی را عملیاتی خواهیم کرد.
وی همچنین از طراحی و ساخت ماهواره پارس 1 با همکاری تمامی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی هوافضا خبر داد و افزود که طبق دستور رئیس جمهور، در حوزه فناوری فضایی به جای پراکنده‌کاری و ساخت ماهواره‌های جداگانه در دانشگاه‌ها، مرکزی را تحت مدیریت سازمان فضایی ایجاد کردیم تا فعالیت بخش فضایی کشورمان با سرعت بیشتری صورت بگیرد. بر همین اساس، با تشکیل کنسرسیوم مشترک فضایی توسط سازمان فضایی ایران، ساخت اولین ماهواره با مشارکت دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی با نام «پارس 1» آغاز شد.
همچنین برنامه‌ریزی برای ساخت ماهواره مخابراتی بومی در سال 95 انجام شد و مذاکراتی با کشورهای فرانسه، روسیه، چین و کره جنوبی صورت گرفت. بر اساس این برنامه، ایران تا 10 سال آینده دارای یک ماهواره مخابراتی بومی خواهد شد؛ البته این مذاکرات تاکنون قطعی و نهایی نشده است.
ماهواره دوستی به فضا پرتاب نشد
ماهواره «دوستی» در سال 94 توسط رئیس جمهور رونمایی شد و رئیس سازمان فضایی، وزیر ارتباطات و رئیس مرکز ملی فضایی بارها از برنامه‌ریزی برای پرتاب این ماهواره ساخت دانشگاه شریف خبر داده بودند اما پرتاب این ماهواره در سال 95 عملیاتی نشد. بارها در خبرها داشتیم که ماهواره دوستی آماده پرتاب است و مذاکرات پرتاب آن نیز انجام شده و این ماهواره تا پایان سال 95 به فضا پرتاب می‌شود اما معلوم نیست که چرا این وعده محقق نشد؟
رونمایی از ماهواره های ایرانی «ناهید 1» و «پیام»
همزمان با روز ملی فناوری فضایی در بهمن‌ماه گذشته و در حضور رئیس جمهور، ماهواره مخابراتی «ناهید 1» ساخت پژوهشگاه فضایی ایران و ماهواره سنجشی «پیام» ساخت دانشگاه امیرکبیر رونمایی شدند. قرار شد ماهواره ناهید 1 با ماهواره‌بر بومی سفیر و در ارتفاع 300 کیلومتری سطح زمین در سال 95 به فضا پرتاب شود اما این وعده نیز عملیاتی نشد. ماهواره سنجشی پیام هم با ماهواره‌بر سیمرغ تا حدود 550 کیلومتری سطح زمین خواهد رفت.
آغاز عملیات ساخت ماهواره مخابراتی «ناهید 2»
پس از اتمام ساخت ماهواره مخابراتی ناهید 1، پروژه ساخت ماهواره ناهید 2 آغاز شد و پژوهشگاه فضایی ایران، طراحی و ساخت آن را بر عهده گرفت. این پروژه یکی از برنامه‌های راهبردی کشور برای دستیابی به ماهواره های مخابراتی زمین‌آهنگ است و کشورمان با اجرای آن، خود را یک قدم دیگر به دستیابی به این فناوری فضایی نزدیک می‌کند. این ماموریت با عمر عملیاتی 2 سال، می‌تواند ارتباط مخابراتی و اندازه‌گیری تشعشعات و آزمون ارتباط همزمان تلفنی را انجام دهد.
ماهواره مخابراتی ناهید 2 در ابعاد 64 در 64 سانتی‌متر و به وزن 100 کیلوگرم طراحی و ساخته خواهد شد و در ارتفاع 500 کیلومتری زمین و در زاویه 5 درجه مداری قرار می‌گیرد. به گفته مسئولان کشور، این ماهواره حداکثر تا 4 سال دیگر ساخته می‌شود و از جمله اهداف آن می‌توان به کسب دانش و فناوری انتقال مداری و توسعه فناوری‌های ضروری در محموله‌های مخابراتی، توان الکتریکی و سیستم‌های پیشرانش اشاره کرد.
موکول شدن پایان ساخت ماهواره ظفر به سال 96
یکی دیگر از بدقولی‌های مسئولان در خصوص ماهواره های ایرانی به ماهواره ظفر مربوط می‌شود. قرار بود طراحی و ساخت این ماهواره در سال 95 تکمیل شود اما منوچهر منطقی، رئیس مرکز ملی فضایی ایران در اواخر سال گذشته از موکول شدن این امر به سال 96 خبر داد. به گفته منطقی، ماهواره های دانشجویی دوستی (شریف ست)، ناهید، آت ست، ظفر و مصباح 2 از جمله پروژه‌هایی هستند که برای توسعه فناوری فضایی در کشورمان تعریف شده و با همکاری دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش بنیان تعیین تکلیف شده‌اند.
بر این اساس، ماهواره مصباح 2 در مرحله طراحی و ماهواره امیرکبیر و ظفر در دست مطالعه قرار دارند. همچنین ماهواره ظفر نیز اکنون در حال بازنگری است. محسن بهرامی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فضایی کشور نیز از پرتاب سه ماهواره به فضا خبر داده بود. طبق اخبار منتشر شده، ماهواره دوستی از دانشگاه شریف، اولین ماهواره‌ای است که در نیمه دوم سال 95 قرار بود پرتاب شود. همچنین تلاش می‌شود ماهواره طلوع از صاایران و ماهواره آت ست از دانشگاه امیرکبیر تا ظرف یک سال آینده به فضا ارسال شوند.
اتمام طراحی مفهومی نانوماهواره مکعب ایرانی
طراحی مفهومی نانو ماهواره مکعب ایرانی نیز در سال 95 به پایان رسید. رئیس سازمان فضایی ایران ابراز امیدواری کرد که این ماهواره‌ها در آینده نزدیک جایگزین ماهواره‌های سنگین شوند. ماهواره های مکعبی با نگاهی آینده‌نگرانه طراحی و برنامه‌ریزی می‌شوند و کوچک بودن آن‌ها به معنای ناتوانی این نوع ماهواره‌ها نیست؛ بلکه در آینده نزدیک با توجه به پیشرفت‌های علمی، این ماهواره های مکعبی جایگزین ماهواره های سنگین خواهند شد.
محسن بهرامی در ادامه افزود:
سازمان فضایی ایران در اواخر سال 94 به منظور گسترش فناوری فضایی در میان دانشجویان، مسابقه دانشجویی طراحی و ساخت نانوماهواره مکعب ایرانی را برگزار کرد. همچنین به سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه (اپسکو) نیز پیشنهاد شد که این مسابقات را به صورت منطقه‌‌ای برگزار کند و ماهواره‌های برگزیده نیز توسط این سازمان به فضا ارسال شود. شورای اپسکو در سال 96 در تهران برگزار خواهد شد و قرار است در این مورد نیز تصمیم‌گیری شود.
