در اواخر سال گذشته، ویدیویی از سوی دو کوهنورد منتشر شد که شایعاتی را مبنی بر فعال شدن مجدد آتشفشان قله دماوند بر سر زبانها انداخت؛ اما این شایعه خیلی زود توسط مسئولان مربوطه تکذیب شد و آنها با ذکر دلایل مختلفی اعتقاد داشتند که خبری از فوران آتشفشان دماوند نیست. اما اکنون به نظر میرسد که موضوع کمی جدیتر از این حرفهاست و فعل و انفعالات این قله وارد مرحله جدیدی شده که حتی کارشناسان، احتمال فوران دیو سپید را دور از ذهن نمیدانند.
در ویدیویی که چندی پیش توسط دو کوهنورد گرفته و در فضای مجازی منتشر شده بود، آنها ادعا میکنند که آتشفشان قله دماوند فعال شده و گدازههایی از آن خارج میشود. پس از انتشار این ویدیو، صحبتهای زیادی در مورد خطرات فعال شدن این آتشفشان و احتمال فعال شدن برخی گسلهای پایتخت مطرح شد اما کارشناسان معتقد بودند که چنین چیزی صحت ندارد و تنها برخی بخارات از دهانه آتشفشان خارج میشود که این موضوع بسیار طبیعی است. مدیر گروه زلزلهشناسی مهندسی پژوهشگاه زلزلهشناسی ایران نیز اعلام کرد که تظاهرات آتشفشان دماوند و بخاراتی که از دهانه آن خارج میشود همیشگی بوده و در سالهای گذشته بارها مشاهده شده است.
ویدیوی خروج بخار از دهانه آتشفشان قله دماوند
آغاز نگرانیها در مورد فعالیت آتشفشان دماوند
کارشناسان پژوهشکده بینالمللی زلزله، فعال شدن آتشفشان قله دماوند را تایید کردهاند اما آنها عقیده دارند که اظهارنظر در خصوص آتشفشانی بودن این قله به پایش دائمی نیاز دارد. کارشناسان بر این باورند که این آتشفشان از نوعی نیست که مواد مذاب از دهانه آن خارج شود بلکه تنها بخاراتی از این کوه بیرون میآید. با این حال، همین فعل و انفعالات، نگرانیهایی را به وجود آورده و باعث برگزاری نشستهایی در زمینه مدیریت بحران شده است.
مدیر کل مدیریت بحران استان مازندران در این رابطه بیان کرد که موضع این نهاد در مورد قله دماوند، بحث پیشگیری است؛ چرا که فوران احتمالی این آتشفشان میتواند استانهای همجوار را نیز تحت تاثیر قرار دهد. علی اصغر احمدی با اشاره به بحث فوران آتشفشان قله دماوند افزود که در حال حاضر آتشفشان این قله فعال نیست اما احتمال فعالیت آن را نیز نباید دور از ذهن دانست. وی در ادامه گفت:
اداره کل مدیریت بحران استان مازندران برای پیشگیری از اتفاقات، نشستی را حضور استاندار مازندران برگزار کرد و در نهایت قرار شد اداره کل منابع طبیعی مازندران، زمینی را در محیط مشرف به قله دماوند در اختیار قرار دهد و اداره کل معادن و زمینشناسی و اکتشافات معدنی نیز تجهیزات و ادوات لازم را در این مکان نصب کنند. با نصب این تجهیزات، این امکان فراهم میشود تا بتوانیم چند روز قبل از فوران به مردم اطلاعرسانی کنیم و جلوی خسارتها را بگیریم.
همچنین محمد اسلامی، دکترای زمینشناسی و استاد دانشگاه در مازندران عنوان کرد که در صورت فعال شدن آتشفشانها، ریتم زلزلهها تغییر میکند؛ برای مثال اگر در یک سال 100 زمین لرزه اتفاق بیفتد، این ریتم با فعال شدن آتشفشان 7 برابر خواهد شد. به گفته اسلامی، چشمههای آب گرم و بخارهای منتشر شده از قله دماوند نشان میدهند که هماکنون آتشفشان دماوند فعال است اما مدرک و شواهدی مبنی بر این که این آتشفشان در مرحله انفجار است وجود ندارد.
با این حال حسینعلی ابراهیمی کارنامی، مدیر کل محیط زیست مازندران، فعال شدن آتشفشان قله دماوند را تکذیب کرده و میگوید تاکنون این موضوع توسط هیچ منبع و مرجع رسمی تایید نشده است. به گفته ابراهیمی کارنامی، بررسی وضعیت این آتشفشان به بررسی همه جانبه در زمینههای رسوبشناسی، زلزلهشناسی، ژئوشیمیایی، هواشناسی و زمینشناسی نیاز دارد و حتی مطالعه یک جانبه پژوهشگاهی چون پژوهشگاه زلزلهشناسی کافی نخواهد بود.
قله دماوند که از نظر تقسیمات کشوری در بخش لاریجان شهرستان آمل در استان مازندران قرار دارد در سال 1387 در فهرست آثار ملی ثبت شد و اکنون نیز یکی از گزینههای مطرح برای ثبت در فهرست آثار جهانی و یونسکو است. قدمت این کوه به دوران ژوراسیک فوقانی و کرتاسه بازمیگردد و تکامل آن تا پلیوستوسن طول کشیده است. به گفته کارشناسان، آخرین فعالیتهای آتشفشانی این کوه به 38 هزار سال پیش مربوط میشود و در طول این سالها همواره کوه دماوند یک آتشفشان خفته بوده که امکان فعال شدن مجدد آن وجود دارد.