نگاهی به جنگ افزارهای شیمیایی کره شمالی ؛ تهدیدی جدی برای امنیت جهانی!

بسیاری از ما با شنیدن نام کره شمالی سریعا به یاد جنگ افزارهای اتمی این کشور می‌افتیم؛ غافل از اینکه اصلی‌ترین جنگ افزار کشتار جمعی این کشور همان جنگ افزارهای شیمیایی هستند که در مقایسه با سلاح های اتمی تولیدشان آسان‌تر است.

در سال‌های اخیر، جنگ افزارهای شیمیایی کره شمالی به نفع برنامه اتمی نظامی این کشور از توجه کمتری برخوردار شده‌اند؛ گرچه خطر آنان کمتر از جنگ افزارهای اتمی نیست. با تضعیف نظام کمونیستی حاکم، عزم پیونگ یانگ برای پیروزی بر دشمنانش بیش از پیش می‌شود؛ حال با توجه به دولت این کشور، امکان استفاده از این‌گونه جنگ افزارهای مهلک توسط کره شمالی در یک جنگ و یا حتی برای سرکوب شورش‌‌های داخلی تقریبا قطعی است.

جنگ افزارهای شیمیایی به منظور دستیابی به برتری تاکتیکی یا موقتی (محلی) در خطوط مقدم نبرد بکار می‌روند و موجب از بین رفتن برخی برتری‌های رقیب نسبت به بکارگیرنده می‌شوند. با توجه به توان آتش توپخانه‌ای، راکتی و البته موشک‌های بالستیک کره‌ شمالی، این کشور می‌تواند حتی مناطقی دورتر از میدان نبرد را نیز مورد حمله قرار دهد. احتمال می‌رود در صورت بروز جنگ، کره شمالی مناطق مختلفی از کره جنوبی، از منطقه بی‌طرف که بین دو کشور قرار دارد گرفته تا بوسان که در عمق خاک کره جنوبی قرار دارد را با جنگ افزارهای شیمیایی خود مورد حمله قرار دهد. از سوی دیگر این کشور برای شلیک عوامل شیمیایی خود تنوع جنگ افزاری بالایی دارد که این عامل سبب می‌شود مقابله با این جنگ افزارها به هنگام یک جنگ به‌شدت سخت شود.

رهنامه جنگ افزارهای شیمیایی کره شمالی

این کشور جنگ افزارهای کشتار جمعی را بر اساس کاربردشان به چند مجموعه تقسیم کرده است. جنگ افزارهای اتمی به عنوان بازدارنده راهبردی و تضمین کننده حاکمیت نظام فعلی هستند؛ البته به نظر این جنگ افزارها در سناریوهای جنگی نقشی ندارند، زیرا استفاده از آن موجب براندازی حکومت کره شمالی بدست آمریکا و همسایه جنوبی‌اش می‌شود. ناگفته نماند کره شمالی در مجوع کمتر از 10 کلاهک اتمی دارد.

بر خلاف جنگ افزارهای اتمی، جنگ افزارهای شیمیایی نقش عملیاتی دارند. نیروهای کره شمالی آموزش‌های لازم برای اجرای عملیاتی در محیط‌های آلوده به مواد شیمیایی را می‌بینند؛ این کشور همچنین خود صنعت ساخت تجهیزات محافظتی در برابر عوامل شیمیایی و همچنین سامانه‌های مورد نیاز برای کشف مواد شیمیایی را در اختیار دارد.

روش‌های متعددی برای استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی وجود دارد، اما هدف اصلی سرکوب خطوط دفاعی دشمن است که در صورت تحقق یافتن این امر، کره شمالی می‌تواند بر نیروهای کره جنوبی و آمریکا غلبه کند. توان رزمی سربازان در لباس‌های محافظ کاهش یافته و بر اثر حمله شیمیایی، توان دفاعی نیز تقلیل می‌یابد. باتوجه به غیرقابل پیش بینی بودن میدان نبرد علی الخصوص جنگ افزارهای شیمیایی، احتمالا زمانی که کره شمالی احساس کند وارد یک نبرد تمام عیار در میدان نبرد شده است، در اولین فرصت ممکن اقدام به استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی خود می‌کند. البته با پیشرفت جنگ و شدت گرفتن آن، استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی تاثیر سابق خود را نخواهد داشت و حتی ممکن است اثر معکوس نیز بگذارد.

جنگ افزارهای شیمیایی و انواع آن

کره شمالی دارای تنوع گسترده‌ای از جنگ افزارهای شیمیایی است که از ناتوانی موقتی تا مرگ را برای قربانی رقم می‌زنند؛ البته انتظار می‌رود متناسب با قصد خود اقدام به استفاده از نوعی خاص از این جنگ افزارها کند. بر اساس تخمین وزارت امنیت ملی کره جنوبی که در سال 2012 صورت گرفت، ذخایر جنگ افزارهای شیمیایی کره شمالی بین 2500 تا 5000 تن است؛ توان تولید سالانه این کشور نیز در زمان صلح و جنگ به ترتیب 4500 و 12000 تن در سال برآورد می‌شود.

گمانه زنی‌ها بر این است که ذخیره جنگ افزارهای شیمیایی کره شمالی شامل عواملی از هر 5 گروه اصلی عوامل شیمیایی شامل: عوامل شیمیایی برای کنترل شورش، عامل خفه کننده، عامل خون، تاول‌زا و عامل اعصاب باشد. عوامل کنترل شورش این کشور شامل گازهای آدامسیت (DM)، CN و گاز CS است که معمولا تحت عنوان گازهای اشک آور شناخته می‌شوند و به‌منظور پراکنده کردن جمعیت‌ها بکار می‌روند؛ اینگونه عوامل برای افراد بالغ و سالم بی‌خطر و غیرمرگ آور هستند.

عوامل خفه کننده یا به بیانی دیگر عوامل ریوی نیز به گازهایی گفته می‌شود که در دستگاه تنفسی اختلال ایجاد می‌کنند. در صورتی که قربانی برای زمان کوتاهی در معرض این گازها قرار بگیرد نیاز به بستری در بیمارستان دارد؛ تنفس طولانی مدت این گازها نیز مرگ آور است. احتمال داده می‌شود کره شمالی به هر 2 گاز کلرین و فسفاژ که از عوامل تنفسی هستند، دسترسی داشته باشد. عامل خونی نیز از راه آلوده کردن سیستم گردش خون، قربانی را از پا در می‌آورد؛ از عوامل خونی می‌توان به هیدروژن سیانید و و سیانوژن کلرید اشاره کرد. کره شمالی همچنین دارای ذخایر گاز خردل است که عامل تاول‌زا محسوب می‌شود؛ این کار موجب خارش پوست و نواحی تولید موکز همچون چشم و بینی می‌شود.

و البته در نهایت از مهم‌ترین عوامل شیمیایی موجود در زرادخانه‌های کره شمالی، باید به گازهای اعصاب اشاره کرد؛ باورها بر آن است که این کشور دارای ذخایری از گازهای سارین، سومان، تابون، VM و گاز معروف و مهلک VX است. عوامل اعصاب سیستم عصبی انسان را با اخلال مواجه می‌کند که در نهایت منجر به خفگی قربانی می‌شود. به صورت کلی بر اساس تحلیل‌های طولانی مدت صورت گرفته، گفته می‌شود کره شمالی توان تخصصی بالایی در تولید گازهای خردل گوگردی، کلرین، فسفاژ، سارین و عوامل V است.

روش‌های شلیک عوامل شیمیایی

کره شمالی برای بکارگیری جنگ افزارهای شیمیایی خود به سمت اهداف مورد دست بازی دارد؛ از موشک‌های بالستیک دوربرد گرفته تا نیروهای ویژه! البته شبه جزیره کره طول زیادی ندارد؛ از شهر هیسان که در شمال کره شمالی و در مرز با چین قرار دارد تا جنوب کره جنوبی کمتر از 800 کیلومتر است و روی کاغذ، موشک‌های کره شمالی از هر نقطه از خاک این کشور که شلیک شوند، برد لازم برای رسیدن به هر نقطه از خاک کره جنوبی را دارند. جالب است بندانید فاصله بین پیونگ یانگ (پایتخت کره شمالی) تا سئول (پایتخت کره جنوبی) تقریبا 193 کیلومتر است!

براساس برآوردهای وزارت دفاع آمریکا که در سال 2014 صورت گرفت، کره شمالی کمتر از 100 پرتابگر برای تمام موشک‌های کوتاه برد خود دارد که شامل موشک‌هایی همچون KN-02 توکسا (به معنی افعی) با برد 120 کیلومتر و موشک‌های بالستیک خانواده اسکاد با برد 300 تا 1000 کیلومتر است؛ این موشک‌ها نزدیک به مرز مستقر می‌شوند. شمار پرتابگرهای این کشور برای موشک‌های نودونگ نیز کمتر از 50 دستگاه است. موشک‌های نودونگ با تکنولوژی اسکاد ساخته شده‌اند و با برد 1300 کیلومتر، توان هدف قرار دادن کره جنوبی و ژاپن از عمق خاک کره شمالی را دارند. تعداد اندکی پرتابگر برای موشک‌های با برد بیشتر همچون موشک موسودان با برد بیش از 3000 کیلومتر و موشک‌های تائوپیدونگ 2 با بیشینه برد 6700 کیلومتر (در حالت حمل سرجنگی 60 کیلوگرمی) نیز دارد. کره شمالی همچنین مشغول توسعه موشک بالستیک زیردریایی پرتاب و موشک بالستیک قاره‌پیمای است که البته هنوز عملیاتی نشده‌اند.

توپخانه و راکت‌انداز پرتعدادترین جنگ افزار موجود در کره شمالی برای حمله شیمیایی است. توپخانه و راکت‌انداز پرتعدادترین جنگ افزار موجود در کره شمالی برای شلیک جنگ افزارهای شیمیایی است؛ گفته می‌شود این کشور دارای 5100 دستگاه راکت‌انداز و 400 عراده توپخانه خود‌کششی است. راکت‌اندازهای 122 میلی‌متری و بالاتر و همچنین توپخانه‌های 152 میلی‌متری و بالاتر قادر به شلیک پرتابه‌های حاوی عوامل شیمیایی هستند؛ این توپخانه‌ها و راکت‌اندازها بخش عمده توان توپخانه‌ای کره شمالی را تشکیل می‌دهند. ناگفته نماند دوربردترین توپخانه و راکت‌انداز موجود در کره شمالی به ترتیب توپ خودکشش کوکسان با بیشینه برد 60 کیلومتر و راکت‌انداز 300 میلی‌متری KN-09 با برد 300 کیلومتر است.

هواپیماهای نیروی هوایی کره شمالی نیز می‌توانند با حمل بمب‌های شیمیایی، اقدام به انجام حمله شیمیایی کنند، اما 2 مسئله وجود دارد؛ اول اینکه این هواپیماها کم تعداد هستند و در صورت بروز جنگ، برای انجام عملیات‌های متعارف و پشتیبانی از نیروهای خودی بکار گرفته می‌شوند، مورد دیگر اینکه این هواپیماها ضمن آنکه بسیار قدیمی هستند، اعتمادپذیری پایینی دارند و بعید است بتوانند از سد پدافند هوایی و جنگنده‌های کره جنوبی عبور کنند.

یکی دیگر از روش‌های ممکن برای انجام بکارگیری جنگ افزارهای شیمیایی توسط کره شمالی، استفاده از پهپادهاست. بر اساس اظهارهای موجود، کره شمالی بین 300 تا 400 پهپاد دارد که می‌توانند در زمانی کمتر از یک ساعت خود را به سئول رسانده و اقدام به افشانه کردن مواد شیمیایی کنند. این پهپادها دارای یک مخزن 1200 لیتری برای حمل عامل شیمیایی هستند و به منظور پنهان ماندن از دید رادار، در ارتفاع کمی پرواز می‌کنند. گفته می‌شود در آزمایش‌های صورت گرفته از این پهپاد، از مواد شیمیایی‌ نامعلومی استفاده شده که البته روی گیاهان اثری ندارد، اما موجب کشته شدن حیوانات موجود در منطقه آزمایش شده است.

استفاده از نیروهای ویژه یکی دیگر از روش‌های محتمل برای انجام حمله‌های شیمیایی توسط کره شمالی است. نیروهای ویژه این کشور برای انجام عملیات‌های نفوذ آموزش می‌بینند و می‌توانند اقدام به انجام حمله‌های شیمیایی کرده و یا از آشوب ایجاد شده پس از یک حمله شیمیایی سو‌ء استفاده و خرابکاری کنند. همچنین ممکن است این کشور راهکار‌هایی مخفی برای استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی همچون استفاده از زیردریایی‌ها و یا تونل‌های مخفی در ذهن داشته باشد که همچنان کشف نشده‌اند.

اهداف مورد حمله کره شمالی

کره شمالی از جنگ افزارهای شیمیایی به منظور ایجاد پراکندگی بین نیروهای دشمن و قطع ارتباط آنان با یکدیگر استفاده می‌کند. نیروهای مرزبان کره جنوبی که به شکل موثری و مستحکمی از مرزها محافظت می‌کنند، از اهداف اصلی این حمله‌ها هستند؛ البته چنین حمله‌ای به منظور پشتیبانی از تهاجم زمینی و حرکت به سمت سئول و عمق خاک کره جنوبی صورت می‌گیرد.

پایگاه‌های هوایی نیز از دیگر اهداف اصلی محسوب می‌شوند که حتی از کار انداختن موقتی آنان نیز موجب خنثی شدن اصلی‌ترین برگ برنده آمریکا و کره جنوبی در مقابل کره شمالی، یعنی توان هوایی می‌شود. پایگاه هوایی دائگو که پذیرای جنگنده‌های چندمنظوره و تهاجمی نسل 4.5 F-15K اسلم ایگل و پایگاه‌های کونسان و اوسان که در اختیار آمریکا هستند از جمله مراکز نظامی هستند که در صورت بروز جنگ، زیر آتش سنگین جنگ افزارهای شیمیایی کره شمالی قرار می‌گیرند؛ البته در صورتی که کره شمالی موفق به حمله شیمیایی شود!

بنادر کره جنوبی همچون بندر بوسان که آمریکا می‌تواند از آنجا نیروهایش را وارد خاک کره جنوبی کند نیز در لیست اهداف اصلی حمله جنگ افزارهای شیمیایی قرار دارند. همچنین مراکز حضور نیروهای ذخیره از دیگر اهداف اصلی محسوب می‌شود که با حمله به آنان، می‌توان از رسیدن به موقع نیروهای پشتیبانی دشمن به خط مقدم نبرد جلوگیری کرد.

حمله شیمیایی به غیرنظامیان، مراکز با اهمیت و سیاسی و زیرساخت‌های کره جنوبی توسط نیروهای ویژه نیز ‌می‌تواند موجب بروز هرج و مرج و کاهش اطمینان مردم به دولت می‌شود. حمله‌هایی مشابه حمله سال 1995 با گاز سارین به مترو توکیو، باعث ترس عموم و از دست رفتن روحیه مردم می‌شود که به نوبه خود برای دولت مشکل آفرین است؛ مشکلاتی همچون بسته شدن راه‌ها توسط مردم وحشت‌زده که قصد فرار از جنگ را دارند و…

پایگاه‌های نظامی آمریکا که در خارج از خاک کره جنوبی مستقر هستند نیز از گزند حمله‌های شیمیایی کره شمالی در امان نخواهند بود؛ حمله به پایگاه‌های هوایی آمریکا در ژاپن می‌تواند جلوی اعزام هواگرد‌های آمریکایی به منطقه درگیری را بگیرد؛ پایگاه‌های دریایی نیز وضعیتی مشابه پایگاه‌های هوایی دارند. جزیره گوام که محل استقرار بمب‌افکن‌های راهبردی و زیردریایی‌های آمریکاست نیز در برد موشک های دوربرد کره شمالی همچون تائوپیدونگ قرار دارد.

البته همانطور که پیش‌تر گفته شد، این اتفاقات در صورتی رخ می دهد که کره شمالی موفق به حمله شیمیایی شود و آمریکا و کره جنوبی نتوانند از این حمله پیشگیری کنند که البته باتوجه به توان نظامی و اطلاعاتی آمریکا و کره جنوبی، انجام این حمله‌ها آن‌هم به صورت غافلگیرانه و پیش‌دستانه برای این کشور بسیار سخت خواهد بود.

نتیجه گیری

آیا کره شمالی شانس استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی را خواهد داشت؟ ناکارآمدی ارتش کلاسیک کره شمالی، آنان را مصمم به استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی می‌کند؛ ارتش این کشور عوامل اثرگذار مثبت کمی به منظور افزایش تاثیر بر میدان جنگ در اختیار دارد. برای مدت طولانی باور بر این بود که حمله شیمیایی با پاسخی تمام عیار و سخت از سوی آمریکا و کره جنوبی مواجه می شود و این کشورها، صرف نظر از جنگ افزارهای اتمی، از هر آنچه که در اختیار دارند برای شکست نیروهای مهاجم کره شمالی استفاده می‌کنند. از دید کره شمالی، تا وقتی که از خط قرمز اتمی زیر پا گذاشته نشود، بکارگیری جنگ افزارهای شیمیایی عقب گرد و تضعیف سیاسی کوچکی محسوب می‌شود.

شکست غرب در پاسخ دهی به استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی در سوریه (که گفته می‌شود توسط تروریست‌ها بکار رفته است)، نشان داد تهدیدهای غرب درباره گذر از خط قرمزها و استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی، تهدیدهایی توخالیست. البته در نگاه آمریکا، بین مردم سوریه و نظامیان آمریکایی تفاوت بسیاری وجود دارد، اما معلوم شد برخی تابوهای مربوط به استفاده از جنگ افزارهای شیمیایی از بین رفته اند.

در پایان باید افزود خطر جنگ افزارهای شیمیایی کره شمالی حقیقی است و امکان استفاده از آن‌ها در جنگ بالاست. بهترین راهکار ممکن برای نیروهای آمریکایی و کره جنوبی به منظور کاهش و یا مهار این خطر، نابودی مرکز فرماندهی و کنترل ارتش کره شمالی و عملکرد تهاجمی است. اگر ستاد ارتش کره شمالی موفق به ارسال دستورات و یا دریافت اطلاعات دقیق نشود، برای طراحی حمله‌های شیمیایی با مشکل روبه‌رو خواهد بود. یک حمله ضربتی از سوی سازمان ملل (مشابه سال 1950) نیز می‌تواند واحدهای موشکی و توپخانه‌ای کره شمالی که سرعت جابه‌جایی بالایی ندارند را نابود کند.

در نهایت موثرترین راهکار، راه‌حل سیاسی برای برچیدن جنگ افزارهای شیمیایی پیش از هر اقدامی است. اگر کره شمالی بپذیرد که بیشتر یا حتی تمام جنگ افزارهای شیمیایی خود را برچیند، موجب کاهش تهدید برای غیرنظامیان و نظامیان در شبه جزیره کره و کشورهای دیگر می‌شود؛ این‌کار نیازمند گفتگو با کره شمالی است که البته دولت آقای اوباما علاقه چندانی به آن نداشت. اگر جهانیان خواستار رفع تهدید جنگ افزارهای شیمیایی کره شمالی هستند، می‌بایست هرچه زودتر مذاکره با این کشور منزوی را آغاز کنند.