مدت زیادی است که ظهور لکه های درخشان زمین تبدیل به معما شده است. اکنون دانشمندان موفق به رازگشایی از این پدیده شدهاند.
حدود دو سال است که رصدخانه آب و هوایی اعماق فضا به نام DSCOVR شروع به کار کرده است. این ماهواره، در فاصله یک و نیم میلیون کیلومتری میان زمین و خورشید، شناور است. روی این رصدخانه، دوربینی تعبیه شده که تقریبا هر یک ساعت، تصویری رنگی از سطح زمین میگیرد. در برخی از این تصاویر، لکه های درخشان عجیبی ثبت شده بود. درخششهایی که در مکانهای مختلف زمین دیده میشدند. دانشمندان فکر میکنند که اکنون پاسخ معمای لکه های درخشان زمین را یافتهاند.
احتمالات مختلفی برای توجیه این پدیده بیان شده بود: تششعات ناشی از آزمایشگاههای مخفی، تلالو طلا از میان شهرهای گمشده یا درخششهایی از پدیدههای عجیب آب و هوایی، هرکدام میتوانستند داستانهای جالبی را در پی داشته باشند. اما محققان ناسا به توضیح متفاوتی از منشا این لکه های درخشان زمین رسیدهاند.
طی مدت یک سال از پرتاب ماهواره DSCOVR، تعداد 866 مورد از این درخششهای عجیب در تصاویر ثبت شده بودند. مشخص شد که اینها کریستالهای یخی هستند که احتمالا در ارتفاعهایی تا هشت کیلومتر از سطح زمین قرار گرفتهاند.
در ابتدا تصور دانشمندان این بود که این لکهها، از بارتاب نور خورشید از سطح حجمهای عظیمی از آب اتفاق میافتد. اما بعدها، نورهایی از سطوح خشک زمین نیز مشاهده شد. نورهایی که عظمت آنها به حدی بود که با مقدار آب موجود در یک دریاچه نسبتا کوچک، توجیهپذیر نبود. حدس یعدی محققان، یخ بود.
برای آزمایش درستی این حدس، محققان به این نتیجه رسیدند که فقط در زمانهای خاصی بایستی شاهد این درخششها باشند. یعنی درست در لحظهای که نور بازتابیده از ذرات یخ، به صورتی کاملا مستقیم، به سوی ماهواره DSCOVR برخورد کند. با بررسی بیشتر مشخص شد که این مورد صحت دارد. پس این نورهای عجیب به وسیله پدیده خاصی تولید نشدهاند و قطعا حاصل بازتاب نور خورشیدند.
مرحله بعد، بررسی دقیقتر زوایا بود. نتیجه تکمیلی این بود که این ذرات یخ بایستی به صورتی تقریبا افقی قرار گرفته باشند. چرا که تنها در این صورت است که میتوان شاهد چنین لکههایی بود.
اما این پایان تحقیق نبود و در ادامه دانشمندان به اندازهگیری ارتفاع این درخششها پرداختند. نرمافزارهای به کار رفته در دوربین ماهواره DSCOVR قادرند تا ارتفاع ابرها را اندازه بگیرند. در هرجایی که لکههای نورانی مشاهده شد، ابرهای سیروس نیز در آن محل وجود داشتند. ابرهایی که ارتفاعشان به 5 تا 8 کیلومتر میرسد.
جالب است که بدانیم ستارهشناس معروف، کارل ساگان، نیز لکه های درخشان زمین را دیده بود. در سال 1993، زمانی که وی تصاویری از فضاپیمای گالیله را بررسی میکرد، متوجه چنین نورهایی در تعدادی از تصاویر شده بود. در آن زمان عقیده ساگان و همکارانش این بود که:
این لکهها در مناطق عظیم دریایی و نزدیک به سواحل مشاهده میشود. دقت بیشتر در تصاویر نشان میدهد که ناحیهای با قدرت بازتاب بالا در بخش دریایی ناحیه مورد نظر وجود دارد که باعث چنین درخششهایی شده است.
در حال حاضر که دانشمندان علت اصلی این پدیده را کشف کردهاند، قصد دارند تا این لکه های نورانی را طبقهبندی کنند. آنها میخواهند بدانند که این پدیده به چه میزان متدوال است. همچنین، این سوال وجود دارد که آیا کریستال های یخ میتوانند با بازتاب بخشی از نور خورشید، روی آب و هوای زمین اثر بگذارند؟
Alexander Marshak، یکی از محققان پروژه DSCOVR عقیده دارد که یافتن اطلاعات بیشتر از این لکهها، حتی در شناخت بهتر جو سیارات فراخورشیدی و امکان زیستپذیری آنها میتواند به ما کمک کند.
ویدیوی زیر توضیحات بیشتری درباره این پدیده نورانی میدهد: