دانشمندان به شواهد جدیدی از وجود دو خورشید در منظومه شمسی دست یافتهاند! فرضیه وجود ستاره دوم در منظومه شمسی ، آن را با عنوان ستاره نمسیس معرفی میکند.
امروزه برای همگان واضح و روشن است که خورشید، تنها ستاره موجود در منظومه شمسی ماست و سیاره زمین و همسایههای آن، در حال گردش به دور آن هستند. اما یافتههای اخیر ستارهشناسان، این واقعیت را رد میکند! به عقیده کارشناسان، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد تمامی ستارهها در سراسر جهان، به صورت دوتایی (دوقلو) متولد میشوند. در چند دهه اخیر، دانشمندان به نتایجی دست یافتهاند که خورشید، تنها ستاره موجود در منظومه شمسی ما نیست؛ خورشید در واقع یک برادر کوچکتر با نام ستاره نمسیس دارد! گفته میشود که علت اصلی سقوط بسیاری از اجرام آسمانی بر سطح زمین، ستاره نمسیس است. با استناد بر این واقعیت، انقراضهای بزرگ در گذشته سیاره زمین را میتوان به همین ستاره نسبت داد.
دانشمندان با استناد بر قوانین موجود در سیستمهای دو ستارهای، به نزدیک بودن آنان نسبت به هم و چرخش به دور یک مرکز مشترک اشاره میکنند.
چنین پدیدهای، در سراسر جهان امری معمول و رایج است. مطالعه این سیستمهای ستارهای ، برخی محققان را به این سوال واداشت که آیا چنین موضوعی در مورد منظومه شمسی ما نیز صدق میکند؟ به بیان دقیقتر، آیا میتوان با استناد بر این مشاهدات، به حقایقی از وجود دو خورشید در منظومه شمسی دست پیدا کنیم؟
اکنون، گروهی از محققان دانشگاههای هاروارد و برکلی، این پدیده را در سامانه خورشیدی مورد بررسی قرار دادهاند. با توجه به اینکه بسیاری از سیستمهای ستارهای به صورت دوتایی متولد میشوند، خورشید را نمیتوان به عنوان یک استثنا در نظر گرفت؛ چرا که با توجه به این واقعیت، وجود دو خورشید در منظومه شمسی امری دور از ذهن نیست!
در واقع، بسیاری از ستارههای موجود در جهان، دارای یک برادر باوفا در نزدیکی خود هستند! این پدیده را میتوان با مشاهده نزدیکترین کهکشان همسایه مورد بررسی قرار داد. آلفا قنطروس (Alpha Centauri) به عنوان نزدیکترین کهکشان همسایه، ستارهای سهگانه است که با ستارههای دوتایی آلفا قنطروس A و آلفا قنطروس B، با چرخش به دور همدیگر، مجموعه دو ستارهای آلفا قنطروس AB را ساخته و همراه با کوتوله سرخ پروکسیما قنطورس، این منظومه سهگانه را تشکیل دادهاند.
با الهامگیری از این واقعیت، دانشمندان چند دهه اخیر را صرف مطالعه منظومه شمسی کردهاند. ریچارد ای مولر (Richard A. Muller)، استاد فیزیک دانشگاه کالیفرنیا، اولین فردیست که موضوع وجود دو خورشید در منظومه شمسی را مطرح کرد. به عقیده او، خورشید دارای یک برادر کوچکتر با نام نمسیس (NEMESIS) بوده که تاکنون موفق به کشف آن نشدهایم. این ستاره اسرارآمیز، قادر به تولید اختلالهایی ابر اورت (Oort Cloud) و عواقب مخربی در مرکز منظومه شمسی است. وجود ستاره نمسیس ، تا حد بسیاری میتواند چرخههای مرگباری را توضیح دهد که هر 27 میلیون سال یک بار در زمین به وقوع میپیوندد.
در سال 1980 میلادی، دانشمندان متوجه وجود یک چرخه اسرارآمیز در کره زمین شدند. این الگوی ثابت، هر 27 میلیون سال یک بار، موجب وقوع انقراضهای بسیار بزرگ در سطح زمین میشود. برای مثال، از جمله این حوادث آخرالزمانی، میتوان به انقراض دایناسورها و نابودیهای عظیم مشابه با آنان اشاره کرد. اکتشاف این چرخه اسرارآمیز، موجب طرح خیل عظیمی از سوالات برای دانشمندان شد؛ چه رازی در پس زمینه این چرخه مرگبار نهفته است؟ ریچارد ای مولر علت وقوع این پدیدههای مرگبار را به وجود یک ستاره اسرارآمیز با نام ستاره نمسیس در فاصله 1.5 سال نوری خورشید نسبت داد. از آن زمان تاکنون، هیچ شواهدی از وجود چنین ستارهای به دست نیامد، اما یک مطالعه جدید توسط دانشمندان، نشان میدهد که تمامی ستارههای سراسر جهان ، به صورت دوتایی (دوقلو) متولد شدهاند. با استناد بر این مطالعه، میتوان گفت که ستاره دوم منظومه شمسی ما، تا به امروز نیز به حالت مخفیانه به موجودیت خود ادامه داده است.
وجود دو خورشید در منظومه شمسی ؛ واقعیتی که به کمک آن شاید بتوان انقراض دایناسورها را توضیح داد!
بررسیهای رادیویی انجام گرفته بر روی ابر مولوکولی غولپیکر در منظومه برساوش و تشکیل یک سیستم ستارهای جدید در آن، نشان میدهد که به احتمال بسیار زیاد، وجود ستاره دوم منظومه شمسی امری دور از انتظار نیست. در واقع با مقایسه کهکشانهای همسایه، میتوان این احتمال را داد که منظومه شمسی ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و احتمالا خورشید نیز همراه با یک ستاره دیگر به صورت دوتایی متولد شده است. با این وجود، بررسیهای دانشمندان در مورد سایر ستارههای جهان، حکایت از این واقعیت دارند که هیچ ستارهای به طور مستقل متولد نمیشود!
استیون استالر به عنوان اخترشناس دانشگاه برکلی در این باره میگوید:
ما معتقدیم که احتمالا ستاره نمسیس وجود داشته است؛ البته در گذشتهای بسیار دور!
ما با تولید یک رشته آماری، به بررسی جمعیت نسبی ستارههای تکی و یا دوتایی را در ابر مولکولی برساووش مورد بررسی قرار دادیم. تنها مدلی که موفق به بازتولید دادهها شد، مدلی بود که در آن، تمامی ستارگان در آغاز به شکل دوتایی متولد شده بودند. این سیستمها در طی میلیونها سال یا به همدیگر نزدیکتر شده و یا همدیگر را ترک میکردند.
دانشمندان همچنین به این نتیجه رسیدند که تمامی رصدهای انجام گرفته بر روی منظومههای «دوتایی باز» (آنها که ستارههایشان با همدیگر فاصلهای به اندازه 1 واحد نجومی دارند) بسیار جوان هستند. باید متذکر شویم که هر واحد نجومی، برابر با فاصله زمین تا خورشید (150 میلیون کیلومتر) است.
دانشمندان بر این باورند که برادر کوچکتر خورشید، 17 برابر فاصله فعلی خورشید تا دورترین سیاره منظومه شمسی (نپتون) است. با این تفاسیر، به نظر میرسد که فرضیه وجود دو خورشید در منظومه شمسی را میتوان به زمانی بسیار دورتر از عصر فعلی نسبت داد.
بر اساس این مدل، به نظر میرسد که برادر قدیمی خورشید در منظومه شمسی، توانسته از این ناحیه از فضا به بیرون فرار کند و احتمالا در قسمت دیگری از منظومه شمسی قرار گیرد. با این حساب، احتمالا هیچگاه قادر به مشاهده و یا تشخیص آن نخواهیم بود.
این ایده که تمامی ستارهها در سراسر جهان، همراه با یک ستاره دیگر متولد میشوند، سالها قبل نیز مطرح شده بود. اما سوال اینجاست: چه تعداد؟ سارا ساداووی (Sarah Sadavoy)، از رصدخانه اخترفیزیکی اسمیتسونیان در این باره میگوید:
بر اساس مدل ساده ما، میتوان گفت تقریبا تمامی ستارهها همراه با یک دوقلوی همزاد متولد میشوند. ابر برساووش، یک منطقه ستارهساز کم جرم است، از این رو میبایست مدل پیشنهادی را در مورد سایر ابرها مورد بررسی قرار داد.