گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
یک دانشجوی لهستانی به نام ماتیوس پوزپیچ، طرح جالبی را برای حل مشکل خشک شدن زاینده رود ارائه داده و از تغییر چهره این رودخانه و شهر اصفهان سخن گفته است.
با گسترش شهرها، نیاز به منابع بیشتر احساس شد و تلاش‌ها برای بهره‌کشی بیشتر از زمین، مشکلاتی را برای انسان‌ها و زندگی روزمره‌شان به وجود آورد که از جمله آن می‌توان به خشکسالی اشاره کرد. مشکل خشک شدن زاینده رود در اصفهان، سال‌هاست که به دغدغه همه ما تبدیل شده و حالا این دغدغه از مرزهای کشور نیز فراتر رفته و ذهن یک دانشجوی لهستانی را به خود مشغول کرده است.
ماتیوس پوزپیچ (Mateusz Pospiech)، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پلی تکنیک سیلسیان در گلیویچ لهستان در پایان نامه خود به موضوع خشک شدن زاینده رود پرداخته و پروژه‌ای با عنوان «بستررود – ساخت ابرسازه در بستر رودخانه خشک شده زاینده رود ایران» ارائه داده است. وی در این پایان نامه از تغییر چهره این رودخانه و حل مشکلات شهر اصفهان سخن گفت.
ماتیوس پوزپیچ در آغاز پایان نامه خود، طبیعت را یک پدیده قابل احترام دانست که در طول سالیان دراز، منبع الهام معماران بوده است. به همین دلیل معتقد است که اگر طبیعت ناگهان از بین برود، یک معمار باید در آن زمان از خود طبیعت برای حل مشکل استفاده کند. این دانشجوی لهستانی در ادامه به توصیف زاینده رود پرداخت:
زاینده رود زمانی بزرگ‌ترین رودخانه در مرکز ایران بود و آب آن، ادامه حیات در سایر شهرها را ممکن می‌ساخت. اصفهان، سومین شهرستان بزرگ ایران است و حدود 3.7 میلیون نفر جمعیت دارد. معنای نام این رودخانه در زبان فارسی، زندگی دهنده است و این نام به درستی بر روی آن گذاشته شد؛ چرا که با وجود این رود، اصفهان به عنوان پایتخت دوره صفویان، به یک مرکز فرهنگی و اقتصادی تبدیل شده و رشد بسیار خوبی را تجربه کرد. از بین رفتن و خشک شدن زاینده رود ، ضربه بزرگی به شهر اصفهان است. این شهرستان برای سالیان طولانی به عنوان یک منطقه بارور و حاصل‌خیز در قلب کویر شاخته می‌شد و حالا ممکن است هر لحظه حیاتش را از دست بدهد. همچنین پل‌های ساخته شده بر فراز این رود، شاهکار معماری ایرانی و متعلق به زمان صفویان است و اکنون نیز علاقه‌مندان زیادی را به این شهر می‌کشاند.
این معمار جوان در ادامه، ساخت ابرسازه‌ای بزرگ به طول شش کیلومتر بر بستر رودخانه خشک شده زاینده رود را راهی مناسب برای ایجاد یک محیط زیست پایدار در اکوسیستمی مشابه رودخانه می‌داند. وی از طرح خود به عنوان درمان جای زخم در نگاه و ذهن مردم ایران یاد کرده است. در این طرح، یک ابرسازه سه طبقه در بستر زاینده رود ساخته می‌شود که در هر یک از طبقات آن، کانالی جهت عبور آب تعبیه شده تا در صورت بازگشت آب رودخانه، مشکلی برای شهر به وجود نیاید. طبقه همکف رودخانه برای ساخت و ساز شهری، توسعه ساختمان‌های اداری و مسکونی و احداث ایستگاه مترو در نظر گرفته شده، طبقه بالای همکف یا لایه بیرونی سازه برای ایجاد فضای سبز، پارک عمومی و اتصال دو سمت رودخانه به هم ایجاد شده و طبقه زیر همکف نیز جهت ساخت پارکینگ عمومی و راه‌هایی برای دسترسی دو سمت رودخانه به یکدیگر به کار می‌رود.
در زیر، عکس سمت چپ، وضعیت فعلی زاینده رود را نشان می‌دهد، عکس وسط، وضعیت زاینده رود پس از ساخت ابرسازه را به نمایش گذاشته و عکس سمت راست نیز نشان‌دهنده وضعیت زاینده رود در صورت بازگشت آب به رودخانه است.
ماتیوس پوزپیچ در این طرح، سیستم پیچیده‌ای از کانال‌های آب را پیش‌بینی کرده تا در هر شرایطی از جمله پر آبی یا کم آبی، مشکلی برای سازه به وجود نیاید. مسیرهایی بر روی سطح بالایی سازه ایجاد شده که جریان آب از درون آن عبور کرده و برای آبیاری فضای سبز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که حجم آب افزایش پیدا کند، جریان آب وارد کانال‌های ثانویه در زیر سازه خواهد شد و پس از جریان یافتن در طول سازه، به مخازن تعبیه شده ریخته می‌شود.
به عقیده این دانشجوی لهستانی، وجود فضای سبز در طبقه بالایی موجب می‌شود تا طبقات پایینی در طول تابستان از یک سایه‌بان بهره‌مند بشوند و مردم بتوانند از این فضا استفاده کرده و لذت ببرند. همچنین در طول زمستان، این فضای سبز، بیشترین میزان آفتاب را دریافت می‌کند و بهتر می‌تواند به حیات خود ادامه دهد.
به گفته پوزپیچ، این طرح کاملا با محیط زیست سازگار است. شاید در نگاه اول به نظر برسد که نباید یک رودخانه که به دلیل مدیریت ضعیف، استفاده نادرست از آب و تغییرات آب و هوایی خشک شده را با یک ابرسازه جایگزین کرد؛ اما مسائل زیست محیطی به طور کامل در این پروژه در نظر گرفته شده و با سیستم آبیاری قطره‌ای و کانال کشی پیچیده، ضایعات آب به حداقل خواهد رسید. علاوه بر آن، سازه مورد نظر از موادی ساخته می‌شود که کمترین آسیب را به محیط زیست می‌رسانند. به عنوان مثال، در ساخت این سازه، هیچ قطعه تولید شده توسط کارخانه‌های فولاد که خود یکی از عوامل خشک شدن زاینده رود هستند، به کار نمی‌رود و به جای آن از آجر استفاده می‌شود که هم با محیط زیست سازگارتر است و هم امکان عبور هوا از میان سازه را فراهم می‌کند.
پس از ارائه این طرح، کارشناسان و بسیاری از مردم به آن واکنش نشان دادند و طرح دانشجوی لهستانی را مردود دانستند. شرایط امروز زاینده رود اصلا برای هیچ شخصی خوشایند نیست و باید برای زنده کردن آن تلاش کرد؛ اما بسیاری از افراد بر این باورند که نباید چهره تاریخی اصفهان را با ساخت این سازه مدرن مخدوش کرد. جالب اینجاست که تا به امروز هیچ کس در داخل ایران، طرحی برای حل مشکل خشک شدن زاینده رود ارائه نداده و این که فردی در خارج از مرزهای ایران به این فکر افتاده، بی‌مهری ما نسبت به میراث کشورمان را نشان می‌دهد.
