موشک کروز خا ۱۰۱ یکی از جدیدترین و پیشرفتهترین موشکهای کروز روسیه است که از سال ۲۰۱۵ تاکنون چهار بار در نبرد این کشور بر ضد داعش استفاده شده است. در این جا قصد معرفی این سلاح را داریم:

موشک کروز خا ۱۰۱ موشک کروز هواپرتاب است که توسط دفتر طراحی رادوگا طراحی شده است. این موشک نمونه تغییر یافته موشک کروز خا ۵۵ است. موشک کروز خا ۱۰۱ در ابتدا به عنوان جایگزینی برای خا ۵۵ در نظر گرفته شده بود که توانایی حمل کلاهکهای متعارف و هستهای را داشته (زیرا خا ۵۵ در ابتدا تنها کلاهک هستهای حمل میکرد) و همچنین از خا ۵۵ پنهانکارتر باشد. پس از فروپاشی شوروی و متوقف شدن تولید بمب افکنهای TU-160 و در نتیجه کاهش تعداد ناوگان بمب افکنهای حامل موشک های کروز، اهمیت توسعه این موشک برای نیروی هوایی روسیه بیشتر شد؛ چرا که با وجود تعداد بمب افکنهای کمتر به موشکی نیاز بود که احتمال عبور آن از صد پدافند دشمن و برخوردش به هدف بیشتر باشد. اولین آزمایش این موشک در سال 1998 انجام شد و مراحل ارزیابی آن از سال 2000 آغاز گشت. در نهایت این موشک در سال 2013 وارد خدمت نیروی هوایی روسیه شد.

موشک کروز خا 101 در زیر بال بمب افکن توپولف TU-59
موشک کروز خا ۱۰۱ یک موشک کروز فروصوت است که برای دور ماندن از دید رادارهای دشمن در ارتفاع پایین (۳۰ تا ۷۰ متری سطح زمین) پرواز میکند. طول این موشک یک متر بیشتر از خا ۵۵ و حدود ۷ و نیم متر است. این موشک همچنین ۸۰۰ کیلوگرم از خا ۵۵ سنگینتر است و ۲۴۰۰ کیلوگرم وزن دارد. موشک کروز خا ۱۰۱ میتواند یک کلاهک ۴۰۰ کیلوگرمی شدیدا انفجاری، نفوذگر و یا خوشهای را حمل کند. نمونه حامل کلاهک هستهای این موشک خا ۱۰۲ نام دارد که کاملا مشابه خا ۱۰۱ است و احتمالا یک کلاهک ۲۵۰ کیلوتنی حمل میکند.

پیشران موشک کروز خا 101 موتور توربوجت TRDD-50A است که در زیر بدنه قرار دارد و 450 کیلوگرم رانش ایجاد میکند که سرعت موشک را در حالت کروز به حدود 700 تا 720 کیلومتر بر ساعت و در حالت حداکثری به 970 کیلومتر بر ساعت میرساند. این موشک برای اصابت به اهداف ثابت از سامانه ترکام یا تعقیب عوارض زمین و همچنین ترکیبی از سامانههای اینرسیایی و گلوناس (مشابه GPS) استفاده میکند و میتواند با دقت 6 تا 10 متر به هدف اصابت کند؛ روسها ادعا میکنند که این موشک توانایی هدف قرار دادن اهداف متحرک مانند خودروها را نیز دارد و به همین منظور دارای سنسورهای الکترواپتیکال و یا فروسرخ است.
در طراحی بدنه خا 101، حالت دایرهای بدنه و نوک موشک تعییر کرده و به شکلی آِرودینامیک تر تغییر یافته است. طراحی این موشک همچنین به گونهای است که اگر چه کاملا رادارگریز نیست، اما دارای سطح مقطع راداری کمتری نسبت به خا 55 است. بالها، بالکهای انتهایی و موتور موشک جمع شونده هستند و پس از پرتاب باز میشوند. بمبافکن TU-95 می تواند هشت فروند از موشک کروز خا 101 را در زیر بالهای خود حمل کند و بمبافکن TU-160 نیز میتواند مجموعا 12 فروند از این موشک را در پرتابگرهای چرخشی درون بدنه خود جای دهد.

بمب افکن TU-160 در حال پرتاب موشک کروز خا 101
برد دقیق این موشک مشخص نیست و گمانهزنیها بین دو تا سه هزار کیلومتر متفاوت است. هر چند برخی نیز ادعا میکنند که این موشک 6000 کیلومتر برد دارد. میتوان گفت این موشک کروز خا 101 مشابه موشک کروز AGM-129 آمریکا است که موشکی کاملا رادارگریز بود و 3700 کیلومتر برد داشت.
خطر موشکهای کروز اتمی روسیه مانند خا 101 باعث شده تا آمریکا JLENS را توسعه دهد. این سامانه شامل بالونهای عظیمی است که به رادار مجهز هستند و با قرار گرفتن در ارتفاع 10000 پایی ارتفاعات پایینتر را رصد میکنند.
در نهایت شاید استفاده از چنین موشک پیشرفته و گران قیمتی در برابر یک گروه تروریستی منطقی به نظر نرسد. اما احتمالا هدف واقعی از این کار، نمایش دادن پنجههای جدید خرس باشد.