موشک کروز خا 101 ؛ پنجه خرس بر تن تروریست‌های داعش

موشک کروز خا 101 یکی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین موشک‌های کروز روسیه است که از سال 2015 تاکنون چهار بار در نبرد این کشور بر ضد داعش استفاده شده است. در این جا قصد معرفی این سلاح را داریم:

موشک کروز خا 101 موشک کروز هواپرتاب است که توسط دفتر طراحی رادوگا طراحی شده است. این موشک نمونه تغییر یافته موشک کروز خا 55 است. موشک کروز خا 101 در ابتدا به عنوان جایگزینی برای خا 55 در نظر گرفته شده بود که توانایی حمل کلاهک‌های متعارف و هسته‌ای را داشته (زیرا خا 55 در ابتدا تنها کلاهک هسته‌ای حمل می‌کرد) و همچنین از خا 55 پنهانکارتر باشد. پس از فروپاشی شوروی و متوقف شدن تولید بمب افکن‌های TU-160 و در نتیجه کاهش تعداد ناوگان بمب افکن‌های حامل موشک های کروز، اهمیت توسعه این موشک برای نیروی هوایی روسیه بیشتر شد؛ چرا که با وجود تعداد بمب افکن‌های کمتر به موشکی نیاز بود که احتمال عبور آن از صد پدافند دشمن و برخوردش به هدف بیشتر باشد. اولین آزمایش این موشک در سال 1998 انجام شد و مراحل ارزیابی آن از سال 2000 آغاز گشت. در نهایت این موشک در سال 2013 وارد خدمت نیروی هوایی روسیه شد.

موشک کروز خا 101 یک موشک کروز فروصوت است که برای دور ماندن از دید رادارهای دشمن در ارتفاع پایین (30 تا 70 متری سطح زمین) پرواز می‌کند. طول این موشک یک متر بیشتر از خا 55 و حدود 7 و نیم متر است. این موشک همچنین 800 کیلوگرم از خا 55 سنگین‌تر است و 2400 کیلوگرم وزن دارد. موشک کروز خا 101 می‌تواند یک کلاهک 400 کیلوگرمی شدیدا انفجاری، نفوذگر و یا خوشه‌ای را حمل کند. نمونه حامل کلاهک هسته‌ای این موشک خا 102 نام دارد که کاملا مشابه خا 101 است و احتمالا یک کلاهک 250 کیلوتنی حمل می‌کند.

پیشران موشک کروز خا 101 موتور توربوجت TRDD-50A است که در زیر بدنه قرار دارد و 450 کیلوگرم رانش ایجاد می‌کند که سرعت موشک را در حالت کروز به حدود 700 تا 720 کیلومتر بر ساعت و در حالت حداکثری به 970 کیلومتر بر ساعت می‌رساند. این موشک برای اصابت به اهداف ثابت از سامانه ترکام یا تعقیب عوارض زمین و همچنین ترکیبی از سامانه‌های اینرسیایی و گلوناس (مشابه GPS) استفاده می‌کند و می‌تواند با دقت 6 تا 10 متر به هدف اصابت کند؛ روس‌ها ادعا می‌کنند که این موشک توانایی هدف قرار دادن اهداف متحرک مانند خودروها را نیز دارد و به همین منظور دارای سنسورهای الکترواپتیکال و یا فروسرخ است.

در طراحی بدنه خا 101، حالت دایره‌‌ای بدنه و نوک موشک تعییر کرده و به شکلی آِرودینامیک تر تغییر یافته است. طراحی این موشک همچنین به گونه‌ای است که اگر چه کاملا رادارگریز نیست، اما دارای سطح مقطع راداری کمتری نسبت به خا 55 است. بال‌ها، بالک‌های انتهایی و موتور موشک جمع شونده هستند و پس از پرتاب باز می‌شوند. بمب‌افکن TU-95 می تواند هشت فروند از موشک کروز خا 101 را در زیر بال‌های خود حمل کند و بمب‌افکن TU-160 نیز می‌تواند مجموعا 12 فروند از این موشک را در پرتابگرهای چرخشی درون بدنه خود جای دهد.

برد دقیق این موشک مشخص نیست و گمانه‌زنی‌ها بین دو تا سه هزار کیلومتر متفاوت است. هر چند برخی نیز ادعا می‌کنند که این موشک 6000 کیلومتر برد دارد. می‌توان گفت این موشک کروز خا 101 مشابه موشک کروز AGM-129 آمریکا است که موشکی کاملا رادارگریز بود و 3700 کیلومتر برد داشت.

خطر موشک‌های کروز اتمی روسیه مانند خا 101 باعث شده تا آمریکا JLENS را توسعه دهد. این سامانه شامل بالون‌‌های عظیمی است که به رادار مجهز هستند و با قرار گرفتن در ارتفاع 10000 پایی ارتفاعات پایین‌تر را رصد می‌کنند.

در نهایت شاید استفاده از چنین موشک پیشرفته و گران قیمتی در برابر یک گروه تروریستی منطقی به نظر نرسد. اما احتمالا هدف واقعی از این کار، نمایش دادن پنجه‌های جدید خرس باشد.